Bitlis

Yerleşim Merkezi Kültürel Miras Destinasyonu

Türkiye’nin en büyük gölü konumunda olan Van Gölü’nün batısında yer almaktadır. Rakım olarak deniz seviyesinden 1.550 metre yükseklikte bulunan şehir, vadi içine kurulmuş ve 5000 yıllık tarih ve kültüre sahip ve bu tarih ve kültürü günümüze kadar taşımış bir şehirdir. Şehir, batıdan Batman, doğudan Van, kuzeyden Muş ve Ağrı ve güneyden ise Siirt ile sınır komşusudur. İlin en batı ve en doğu noktaları arasında 144 kilometre, en kuzey ve en güney uç noktaları arasında ise 120 kilometre bulunmaktadır. Bitlis’in yüzölçümü 6.706 kilometrekaredir. Bu sayıya Bitlis il sınırlarında yer alan Van Gölü’nün 1.876 kilometrekarelik bölümü de eklendiğinde toplam yüzölçümü 8.582 kilometrekare oluyor. Ekonomisi tarıma dayanan Bitlis’in faal nüfusunun yüzde 80’i tarım, ormancılık ve hayvancılıkla uğraşıyor. 2019 yılında 350 bin dolayında olan destinasyon, aynı yıl içerisinde nüfusunun sadece üçte biri kadar turist ağırladı.

Bitlis’te turizmin gelişmesi, Bitlis ilinin Doğu Anadolu Bölgesi’ni Güney Doğu Anadolu Bölgesi’ne bağlayıp ulaşımı sağlayan İpek ve Hac yolları güzergahı üzerinde yer almış olmasından dolayı bu güzergahı kullanan hacı adaylarının ve tüccarların konaklayabilecekleri han ve kervansarayların yapımına kadar dayanmaktadır. Bitlis’te kurulan han ve kervansarayların yapım tarihleri XI. yüzyıla (Hatuniye (Hazo) Hanı) dayanmaktadır. Modern çağa gelindiğinde ise, Turizm Bakanlığının önerileri doğrultusunda Bitlis’in Ahlat ve Tatvan ilçeleri Turizm Merkezi olarak 20.09.1991 tarih ve 20977 sayılı Resmi Gazete’de ilan edildi. Şehrin kuzey doğusunda yer alan Sapgör Turizm Merkezi, yapılan değerlendirmeler sonucunda sahip olduğu potansiyelinden dolayı Kış Sporları Turizm Merkezi yapıldı. Nemrut Kalderası’nın güneydoğusunda yer alan ve kış sporları merkezi olarak ilan edilen alan 2002 yılında Ahlat Turizm Merkezi sınırlarına dahil edildi.

Bitlis’in turizm arzı ve talebi verilerine göre, 2019’un ilk 11 ayında destinasyona gelen yerli ve yabancı ziyaretçi sayısı 137.532, geceleme sayısı ise 205.265’tir. Gelen yerli ve yabancı turist sayısı dağılımına bakıldığında iç pazar hakimdir. 2019 Aralık ayı itibariyle dokuz adet turizm işletme ve 12 adet belediye işletme belgeli olmak üzere toplam 21 konaklama tesisi, 815 oda ve 1.675 yatak kapasitesine sahiptir. Ayrıca Bitlis il genelinde ikisi B grubu, diğerleri A grubu olmak üzere toplam 14 seyahat acentası faaliyet gösteriyor. Bitlis ilinde havaalanı yoktur, bundan dolayı havayolu ile ulaşım sağlamak için yakın iller olan Van, Muş ve Batman havaalanlarıyla ulaşım sağlanmaktadır. Bitlis Van’a 168, Muş’a 83 ve Batman’a 138 kilometre uzaklıktadır. Ayrıca, Bitlis’e ulaşım karayolu, demiryolu ve Van’dan feribotla da ulaşım sağlanmaktadır.

Bitlis, Urartulardan başlayıp Osmanlı'ya kadar pek çok medeniyete ev sahipliği yapmasından dolayı zengin bir tarihsel potansiyele sahiptir. Tarih boyunca çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapan Bitlis’te, bu dönemlere ait kale, türbe, cami, medrese, kervansaray, köprü ve han gibi sayısız tarihi eser bulunmaktadır. Bundan dolayı şehir Açık Hava Müzesi görünümündedir. Bitlis’te kış mevsiminin uzun sürmesinden dolayı turizm türlerinden biri olan kış turizmi bakımından büyük bir potansiyele sahiptir. İlde Türkiye’nin en eski kayak merkezi bulunmaktadır.

Bitlis il sınırları içerinde yer alan ve gerek plajlarıyla gerekse de olta balıkçılığı ve su sporlarının yapılabildiği turizm potansiyeline sahip göller bulunmaktadır. Bunlardan biri Türkiye’nin en büyük gölü konumunda olan Van Gölü’nün üçte ikisi il sınırları içerisindedir. Suyu acı, sodalı ve tuzlu olan gölün 600 kilometreye varan ve doğal pal niteliğinde olan sahili bulunmaktadır. Ayrıca Göl, körfezleri, yarımada, yolcu ve yük taşıyan gemileri, iskele, ada ve koy ile adeta bir denizi andırmaktadır. Van Gölü dışında, Aygır Gölü, Nazik Gölü Nemrut Krater Gölü ve Arin Gölü bulunmaktadır. Fay hattı üzerinde bulunmasından dolayı termal turizm açısından da elverişli olan ilde çok sayıda kaplıcaya rastlamak mümkündür. Örnek vermek gerekirse bunlardan bazıları, Tatvan Develer Suyu ve Nemrut Kaplıcası, Güroymak Budaklı Kaplıcası, Yam Kaplıcası (Acısu), ve Ilıcak (Germav) Kaplıcasıdır.

Yararlanılan Kaynaklar

Bitlis Valiliği (2020). Bitlis Tarihçesi ve Genel Bakış, http://www.bitlis.gov.tr/bitlis-tarihcesi-ve-genel-bakis, (Erişim tarihi: 22.01.2020); Kalkınma Bakanlığı (2020). 2017 DAP Bölgesi Girişimcilik ve Yenilikçilik İhtiyaç Analizi Projesi KOBİ Politikası Raporu, http://www.dap.gov.tr/IMG_CATALOG/dosya/kobi-politikasi-raporu.pdf, (Erişim tarihi: 21.01.2020); Olcay, A. ve Araboğa, Y. (2018). Bitlis İlinin Turizm Potansiyeli ve Yerel Halkın Turizm Olgusuna Bakış Açısı, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(57): 946-961.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Bitlis İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2020). Bitlis, https://bitlis.ktb.gov.tr/TR-56220/turizm-aktiviteleri.html, (Erişim tarihi: 24.01.2020).