06.04.2003 tarihinde ve 4848 sayılı yasa gereğince Kültür Bakanlığı ve Turizm Bakanlığı’nın birleşmesi sonucunda kuruldu. Misyonu, “Bitlis ilinin tarihini, kültürel ve turizm değerlerini araştırmak, geliştirmek, korumak, yaşatmak, değerlendirmek, yaymak, tanıtmak, benimsetmek ve bu suretle kültür ve turizm konuları ile ilgili kamu kurum ve kuruluşlarını yönlendirmek, bu kuruluşlarla işbirliğinde bulunmak, yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları ve özel sektör ile iletişimi geliştirmek ve işbirliği yapmaktır.” Bitlis İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, “Üstün evrensel değerlere sahip kültür mirasımızın, ulusal ve uluslararası sürdürülebilir korunma çabalarını başarı ile yöneten ve Bitlis ilini turizm alanında yurtiçinde ve yurtdışında ilk sıralara taşıyan güçlü, saygın ve vazgeçilmez bir kurum olmak” vizyonu ile hareket etmektedir. Müdürlük kendisine bağlı il halk kütüphanesi, ilçe halk kütüphaneleri, Bitlis Bebek ve Çocuk Kütüphanesi, Ahlat Arkeoloji Müzesi, Bitlis Etnografya Müzesi, Bitlis ve Hizan Kültür Merkezleri ile birlikte hizmet vermektedir.

Müdürlüğün kültür envanterleri arasında el sanatları (gej, halıcılık, kilimcilik, çömlekçilik, baston gibi), atasözleri, yöreye has kelimeler (beredayi, şılor gibi), türküler (Dideban üstündeyim, Bitlis’te beş minare gibi), maniler, halk oyunları (ağır küvenk, nare, değirmenci gibi), Bitlis’in yetiştirdiği önemli şahsiyetler (Mevlana Abdurrahim-i Bitlisi, Fahrettin Ahlati gibi), yemekler (çorti aşı, katıklı dolma, büryan gibi) yer almaktadır. Ayrıca Müdürlük tarafından tanımlanmış turizm aktiviteleri ise; kültür turizmi, kış turizmi, deniz turizmi ve termal turizmdir. Bunlar dışında müdürlük gezilecek yerler olarak sportif etkinlikler, kuş gözlem alanları ve Bitlis rehberi ile ilgili bilgilere yer vermektedir.

Müdürlüğün öne çıkan faaliyetleri arasında ildeki bütün sosyal ve kültürel faaliyetleri düzenlemek, tanıtım günleri yapmak ve ulusal fuarlara katılmak, Feyzullah Ensari Alan ve Sokak Canlandırması Projesi, Bitlis Kalesi aydınlatması, Ahlat Selçuklu Meydan Mezarlığı peyzaj ve mimari düzenlemek ve Ahlat Sahil Kalesi restorasyonu yer almaktadır. Müdürlüğün yapmış olduğu bu faaliyet ve projelerdeki vizyonu “Bitlis’in doğal, kültürel ve tarihi değerlerini ortaya çıkarmak, korumak, geliştirmek, tanıtmak, gelecek nesillere aktarmak ve toplumsal bilincin oluşmasında bilgiye erişmeyi kolaylaştırmak; turizmi çeşitlendirmek, pazarlamak, teşvik etmek, denetlemek, dinamik kültür ve turizm politikaları ve sürdürülebilir turizm anlayışı ile Bitlis’in Türkiye ve dünya turizminde alacağı payı artırmaktır”.