Bursa Pideli Köfte
GASTRONOMİ Türk Mutfağı DOĞAL VE KÜLTÜREL MİRAS Yemek/Yiyecek Coğrafi İşaretli Ürün Köfte Mutfak Kültürü
-
2025
Bursa Pideli Köfte pide, köfte, sos ve tereyağı ile hazırlanan bir yemektir. Bursa Pideli Köfte'nin geçmişi 1870’li yıllara kadar uzanmaktadır. Bursa Pideli Köfte ilk defa 1871 yılında Bursa şehir merkezinde yapılmıştır. 1876 yılında kurulan bir pide fırını ile şehirde yaygınlaşmıştır. 1900’lü yıllarda şehir merkezinde pazar kurulan günlerde ilçelerden ve köylerden gelen pek çok kişi Kayhan Çarşısı’nda pideli köfte yedikten sonra evlerine dönmüşler ve bu bir gelenek haline gelmiştir. Bursa Pideli Köfte günümüzde Bursa’da özellikle Tarihi Kayhan Çarşısı’nda onlarca işletme tarafından üretilen, çarşı ile özdeşleşmiş olan bir lezzettir. Kayhan Çarşısı Yıldırım Bayezid zamanında kurulan eski adı “Kayıhan” olan çarşıdır. Bu çarşı özellikle Bursa’ya gelen turistlerin Bursa Pideli Köfteyi kolaylıkla bulabileceği bir çarşıdır. Bursa Pideli Köfte kullanılan malzemeler ve sunum tekniği yönünden Bursa Döner Kebabı'na benzerlik gösterdiğinden ve fiyatı görece daha uygun olduğundan halk arasında “fakir İskenderi” olarak da adlandırılmaktadır.
Bursa Pideli Köfte'nin köfte harcı içinde soğan kullanılmamakta ve karabiber ile kimyon haricinde herhangi bir baharat katılmamaktadır. Köftenin eti büyükbaş hayvanlardan elde edilen %80-90 kaburga, geri kalan oran but ve kol karışımından kullanılmaktadır. Kıyma çift çekim yapılmakta, ikinci çekim ekmek, tuz ve baharatlar ilave edilerek yapılmaktadır. Pideler ise un, su, tuz ve ekşi maya ile hazırlanmaktadır. Pide yapımında kullanılan un kepeksiz undur. Yaklaşık 220 gramlık hamurların pide şekli verildikten sonra tercihen gürgen odunu ateşinde taş fırınlarda 450-500 °C sıcaklıkta beş-altı dakika pişirilmesi ile hazırlanmaktadır.
Bursa Pideli Köfte sunumu açısından Bursa Döner Kebabına benzemektedir. Pideler kömür ateşinde tavlanarak ısıtılmakta, ısınan pidelere kemik suyu dökülmektedir. Ardından ıslatılan pidelerin üzerine köfteler yerleştirilmekte, köftelerin üzerine tabağın kenarına yoğurt konarak servis edilmektedir. Servis esnasında köftelerin üzerine kızgın tereyağı dökülmektedir.
Bursa Pideli Köftenin birkaç farklı sunum çeşidi bulunmaktadır. Bunlar; normal sunum, serpme yoğurtlu sunum, kesme soslu sunum ve ıslama sunumdur. Normal sunumda salçalı sos köfteler pide üzerine konulduktan sonra dökülmekte, tabağın kenarına yoğurt konmaktadır. Serpme yoğurtlu sunumda yoğurt pide ve köftelerin üzerine konmaktadır. Kesme soslu sunumda salçalı sos tabağın kenarına konulmaktadır, özellikle pideler kemik suyu ile ıslatılmışsa bu sunum şekli tercih edilmektedir. Islama sunumda ise salçalı sos tavlanan pidelerin üzerine dökülmektedir.
Bursa Pideli Köfte 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında korunmak üzere mahreç işareti verilerek 25.10.2021 tarihinde Bursa Ticaret Borsası tarafından tescil ettirilmiştir. Bursa Pideli Köftenin coğrafi sınıra özgü üretim şekli vardır ve coğrafi sınır ile ün bağı bulunmaktadır.
Referanslar
Albay, R. (2008). Bursa’dan Damağa Vurgular. İçinde; Koz, M. S. (Editör). Yemek Kitabı I (ss. 551-564) İstanbul: Kitabevi.; http://www.bursa.gov.tr/bursa-pideli-kofte, (Erişim tarihi: 04.04.2025); Özgören, A. S., Özcan Sinir, G. ve Çopur, Ö. U. (2024). Geçmişten Günümüze Bursa Mutfağının Gastronomi Değerleri. İçinde; Tıkır, İ. ve Özen, U. O. (Ed.). Bursa’nın Lezzet Tarihi (ss. 26-42). Bursa: Mümin Ceyhan Bursa Kültür Kaynakları Araştırma Kütüphanesi.