Banaz Hamamboğazı Kaplıcaları

Konaklama Tesisi Termal Tesis - Kaplıca

Ege Bölgesi‘nin İç Anadolu‘ya sokulduğu ve yükseltinin arttığı bir eşik durumunda olan İç Batı Anadolu Bölümünde yer almaktadır. Kaplıcalar, Uşak’a bağlı ve ilin doğu kısmını oluşturan Banaz ilçesindedir. Plato görünümlü saha içinde ilçe arazisi Murat Dağı’ndan kaynaklanan ve Büyük Menderes’e katılan dereler tarafından drene edilmektedir. İlçe arazisinden geçen Banaz Çayı sahadaki en önemli akarsu olup Hamamboğazı termal kaynakları da bu akaçlama sahasındaki Hamamderesi’nin drene ettiği sahada yer almaktadır. Kaplıcalar, Banaz şehrinin yaklaşık 7,5 kilometre kuzeydoğusunda İzmir-Ankara karayolu üzerinde Hasanköy sınırları içindedir. Akdeniz ikliminin görüldüğü sahada orta sıcaklıkta kurak ve az nemli şartların görüldüğü Akdeniz geçiş tipinde bir iklim görülür. Buna bağlı olarak sahada yaygın olarak görülen bitkiler Akdeniz kıyı kuşağı ve dağlık yüksek alanların karasal koşullarına uyum sağlamış türlerdendir. Kaplıca çevresinde yaygın olarak Karaçam (Pinus nigra), Palamut Meşesi (Quercus ithaburensis), Kermez Meşesi (Quercus coccifera), Laden (Cistus), Sığır Kuyruğu (Verbascum) gibi türlere rastlanmaktadır. Kaplıcalar sık bir karaçam ormanının içindedir.

Sahanın genel jeoloji ve jeomorfolojisine bakıldığında Menderes Masifini oluşturan metamorfiklerden, Tersiyere ait volkanik oluşumlar ve göl depolarının varlığından söz edilebilir. Ova tabanında ve derelerin taşıdığı alüvyon depolar Kuaterner yaşlıdır. Kaplıca çevresinde CaCO3 içeren sular travertenleri oluşturmuştur. Banaz Ovası Murat Dağı’ndan kaynaklanan derelerin kuzeyde ovaya katıldığı alanlara doğru daralmaktadır. Uşak K23 b4 paftasında yer alan Hamamboğazı kaplıcaları Murat dağının güney eteklerinde yer alan Kozluca ve Kabaklar Tepeler ile Çatma ve Kaplangı Dağları’nın kuzeybatıya bakan eteklerinde Kaşık ve Dibek tepelerin arasında Kocaboğaz Deresinin Hamam Dere’ye katıldığı alanın yakınındadır. 950 ve 1000 metreler arasında değişen yüksekliklerde sıcak su kaynakları çıkmaktadır. Saha, Banaz Ovası’nın bahsi geçen dağ ve tepelerin birbirine en çok sokulduğu kesimdedir.

Uşak, büyük olmayan yüzölçümüne rağmen azımsanamayacak sayıda termal kaynağın yer aldığı bir ildir. İl arazisinde yapılan araştırmalar sonucunda sıcaklıkları 71°C (Hamamboğazı) ile 23°C (Kızılcaören) arasında değişen Emirfakı, Örencik, Aksaz, Hasköy, Karaağaç, Hamamboğazı ve Kızılcaören jeotermal sahaları tespit edildi. Metorik kökenli jeotermal sular sınıfında olan kaplıca suları il genelindeki jeotermal alanlar içinde 4000 μmho/santimetre üzerindeki elektriksel iletkenlikler ile yüksek iletkenliğe sahip sulardandır.

Kaplıca çevresinde rezervuar ultramafik birimler olup, sıcak sular rezervuar ile kimyasal dengeye ulaşmadı. Kaplıca sularında yapılan balneolojik incelemeler sonucunda birçok hastalığa iyi geldiği tespit edildi. Sular 59 ⁰C sıcaklıkta litrede beş gram minerilazasyona sahip termomineralli sular sınıfındadır. İyonlarına göre sodyum, kalsiyum, bikarbonat ve sülfatlı su; balneolojik açıdan bikarbonatlı, sülfatlı ve florürlü balneolojik su niteliğindedir.

Kaplıca sularından içerdikleri arsenik oranı sebebiyle içme olarak faydalanılamamaktadır. Kaplıca sularında yapılan incelemelerde arsenik içeriğinden arındırıldığı takdirde sülfat, bikarbonat ve florür içeriği sayesinde fonksiyonel mide ve ince bağırsak rahatsızlıkları, kronik rezidüel ulkus, diabetes mellitus, ürik asit metabolizması bozuklukları, gut, idrar yolu enfeksiyonları, ürat, sistin ve kalsiyum oksalat taşları ve operasyonları, üst batın organları fonksiyonel rahatsızlıkları, bağırsak motilitesi bozuklukları, safra yolları disknezileri, safra ve pankreas sekresyonlarının uyarılması, obezite ve hiperlipermiler, diş çürüklerinde ve kalsiyum fosfat taşlarının tedavisinde veya destek olarak faydalanılabileceği belirtilmiştir. Banyo kürleri inflamatuar ve noninflamatuar romatizmal rahatsızlıklarda faydalı olabilmektedir.

Yörede yapılan araştırmalarda kaplıcadan geçmişte de yararlanıldığı ancak ekonomik olmaması sebebiyle işletmenin durdurulduğunu yakın zamana kadar da sadece günübirlik misafirlere hizmet verildiği belirtiliyor. 2019 yılına kadar atıl vaziyette bulunan termal kaynaklar ve çevresinde günümüzde önemli yatırımlar yapılarak bir cazibe merkezi haline dönüştürülmesi planlanmaktadır.

Kaplıca çevresindeki sahada Zafer Kalkınma Ajansı tarafından desteklenerek yapılan fizibilite çalışması ile 18 ada üzerinde, 23 termal konaklama tesisi, beş konaklama tesisi, bir günübirlik termal tesisten oluşan 29 farklı tesisin inşa edilmesi ve işletilmesi beklenmektedir. Bu tesislerden dokuzunun beş yıldızlı, 11’inin dört yıldızlı, dördünün yıldızlı otellerden, dördünün tatil köyü ve birinin ise günübirlik kullanıma tahsis edilmiş projeler olduğu görülmektedir. Projelendirilen saha 901.278,41 metrekare olup, sahada 7.260 yatak kapasitesi ve günübirlik tesis ile birlikte 2.890 kişinin de istihdam edilmesi planlanmaktadır.

Yararlanılan Kaynaklar

Atalay, İ. (2011). Uşak İlinin Doğal Ortam Özellikleri. İçinde; M. Öntuğ ve Y. İnel (Editör), II. Uşak Sempozyumu Bildirileri, (Cilt-1 (ss. 1-21). Uşak: Uşak İli Kalkınma Vakfı; Atalay, İ. ve Mortan, K. (2011). Türkiye Bölgesel Coğrafyası (Genişletilmiş beşinci baskı). İstanbul: İnkılap Kitapevi; Deniz, M., Ayaydın, A. ve Kahraman, A. (2014). Banaz’da Ulaşım Faaliyetleri, İçinde Coğrafyacılar Derneği Uluslararası Kongresi Bildiriler Kitabı (ss. 390-399) (4-6 Haziran). Muğla: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi; Gökgöz, A., Özkul, M., Kaya, A., Hançer, M., Baykara, O., Örü, Z., Akın, T., Minissale, A. ve Vaselli, O. (2010). Farklı Rezervuarlara Sahip Uşak İli Jeotermal Alanlarının Kavramsal Hidrojeokimyasal Modellenmesi. Ankara: TUBİTAK yayınları, 108Y016 Nolu Araştırma projesi; Kara, H. (2010). Banaz İlçesinin Coğrafyası. Konya: Çizgi Kitabevi; Zafer Kalkınma Ajansı. (2015). Hamamboğazı Termal Turizm Bölgesi Termal Turizminde Yeni Destinasyon Fizibilite Raporu & Yatırımcı El Kitabı. Uşak: Banaz Belediyesi Yayınları; Yalçınlar, İ. (1955). Banaz Çayı Havzası ve Uşak Civarında Bünye ve Morfoloji Araştırmaları, Türk Coğrafya Dergisi, 13-14: 57-89.