Yiyecek-içecek işletmeleri turizm endüstrisinde faaliyet gösteren turizm işletmeleri alt gruplarından biridir. Konaklama işletmeleri bünyesinde veya pazarda bağımsız olarak faaliyet gösterir. Yiyecek-içecek işletmeleri fiziksel yapısı, teknik donanımı, atmosferi gibi somut, hizmet kalitesi gibi soyut nitelikleri ile kişilerin beslenme, sosyalleşme ve eğlence ihtiyaçlarına hizmet vermeyi ticari olarak kabul eden işletmelerdir. Bu işletmeler yetkili merciler tarafınca denetlemeye tabidir.

Birçok kaynak sosyal içerikli, toplu olarak büyük gruplar halinde yemek yeme faaliyetlerini medeniyetlerin başlangıçları ile bir tutmaktadır. Eski Mısır’da menüsü tahıl, yabani tavuk ve soğandan oluşan halka açık bir yemek yerinin kaydı MÖ 512 yılına dayanmaktadır. Roma ve Antik Yunan medeniyetlerinde 2500 yıl önce ziyafet yemekleri verildiği bilinmektedir. İlk kafe 1550 yılında Konstantinopolis’te günümüz İstanbul’unda kuruldu. Burası bir kahvehane olarak hizmet vermekteydi. Günümüz anlayışında ilk yiyecek-içecek işletmesi Grand Taverne de Londres adı ile 1782 yılında Beauvilliers adlı bir kişi tarafından kuruldu. XIX. yüzyıl itibari ile bünyesinde yiyecek-içecek işletmelerine yer veren konaklama işletmeleri gelişmeye başladı. Yeme ve içmenin insanlığın temel ihtiyaçlarından biri olması, nüfus artışı, demografik özelliklerin ve alışkanlıkların değişmesi dışarıda yeme içmeye olan talebin artmasını ve günümüzde yiyecek-içecek işletmeleri sayısının artmasını ve çeşitlenmesini sağladı.

Yiyecek-içecek işletmeleri denildiği zaman akla farklı yapıda ve hizmet seviyesinde birçok işletme gelmektedir; üst seviyede hizmet veren bir restorandan yiyecek ve içecek otomatlarına kadar çok farklı nitelikte birçok işletme bu kapsamda yer almaktadır. Literatürde yiyecek-içecek işletmelerinin sınıflandırması için farklı bakış açıları mevcuttur. Yiyecek-içecek işletmeleri yaygın olarak faaliyet hacimlerine (küçük, orta, büyük ölçekte işletmeler), sahiplik yani mülkiyet durumlarına (özel, kamu ya da karma sektörde bulunan işletmeler), iş formatına (bağımsız, yönetim sözleşmeli, zincir, imtiyaz hakkına sahip işletmeler), sunulan servis düzenine (tabldot, alakart, paket servis hizmet veren işletmeler), sunulan yiyecek çeşidine (sağlıklı yemekler, yerel yemekler, ulusal mutfaklar, pastahaneler) ve sunulan hizmet anlayışına (lüks restoranlar, kafeler, hızlı servis restoranları, gündelik restoranlar, kahve dükkânları) göre sınıflandırılmaktadır. Dolayısıyla, bir yiyecek-içecek işletmesi nitelikleri doğrultusunda aynı anda birden çok sınıflandırmaya dahil olabilir. Yiyecek-içecek işletmeleri bulundukları lokasyona göre tüm pazara ya da sınırlı pazara hitap edebilmektedir. Örneğin; yol üzerinde konumlandırılmış bir işletmeye herkesin erişimi mümkünken, bir üniversite kampüsünde konumlandırılmış bir işletme o üniversitenin öğrencilerine ve personeline hitap etmektedir. Bireysel olarak hizmet veren yiyecek işletmelerinin yanı sıra toplu olarak hizmet sunan işletmeler de mevcuttur. Bu işletmeler özel grupların ziyafet etkinliklerine ve/veya kamu ve özel kurumlara ait yemekhanelere hizmet ederler.

Yiyecek-içecek işletmelerinin birbirinden farklı amaç ve nitelikte hizmet sunması işletmelerin farklı kapsamda yönetilmesini gerektirmektedir. Ancak genel olarak satın alma, yiyecek üretimi, servis yönetimi, pazarlama, muhasebe ve insan kaynakları tüm işletmeler için ana yönetim fonksiyonlarıdır. Yiyecek-içecek işletmelerinde üretim ve tüketimin eşzamanlı gerçekleşmesi sebebi ile işletmelerin başarısında çalışanların rolü büyüktür. İşletmeler çalışanlarını güvenilir, sabırlı, işbirlikçi, iletişim gücü kuvvetli, görünümüne özen veren etkin kişiler arasından seçmelidir.

Türkiye’de konaklama işletmelerinden bağımsız yiyecek-içecek işletmeleri belediyelerin izniyle açılmaktadır ve işyeri açma ve çalışma ruhsatları bağlı bulunduğu ilçe belediyelerince verilmektedir. Karayolu kenarlarında açılacak yiyecek-içecek işletmeleri için karayolu trafik güvenliğinin sağlanmış olması gereklidir. Alkollü içecek servis eden yiyecek-içecek işletmeleri tütün ticareti yetki belgesine sahip olmalıdır. Bu işletmelerin aynı zamanda okul, yurt, mabet bina ve tesislere Umuma Açık Yerler ve İçkili Yerler ile Resmî veya Özel Öğretim Kurumları Arasındaki Uzaklıkların Belirlenmesine Dair Yönetmelik'te öngörülen uzaklıkta bulunması gereklidir.