Yeşilyurt Kiraz Yaprağı Sarma Köftesi / Yeşilyurt Kiraz Yaprağı Sarması

GASTRONOMİ Türk Mutfağı DOĞAL VE KÜLTÜREL MİRAS Anadolu Mutfağı Yemek/Yiyecek Gastronomik Değer

Sarmadan hoş bir kiraz aroması vardır. Yemek yalnızca Malatya'nın Yeşilyurt bölgesinde yapılmaktadır. Hazırlanması zahmetli olan bu yemeğe geçmişte Avrat Köftesi veya Padişah Yemeği denilmekteydi. Günümüzde Yeşilyurt Kiraz Yaprağı Sarma Köftesi veya Yeşilyurt Kiraz Yaprağı Sarması adlarıyla bilinmektedir. Yeşilyurt Dalbastı Kirazı ile meşhurdur. Bu yemek kiraz yaprağı kullanılması nedeniyle diğer sarma türlerine göre daha ekşi bir tattadır. Kiraz yaprağı nisan, mayıs ve haziran ayının ilk haftalarında daha nazik olduğunda sabah serinliğinde toplanır. Sert yaprakla yapılan yemekte kiraz yaprağı pişmez ve yemeğin tadı olumsuz etkilenir. Yapraklar yırtılmadan dikkatlice toplanmalıdır çünkü yırtılan yaprak kullanılmaz. Bu sebeple yaprağın toplanması aşaması bile deneyim gerektirir. Yapraklar toplandıktan sonra ipe geçirilmiş bir iğne ile çok uzun olmayacak şekilde gölgede kurutulması için dizilir. Daha sonra, bu yaprakların kurtlanmaması için eylül sonunda plastik poşetlere konulur ve hava almaları engellenir. Yaprakların nemlenmesi ve yumuşaması bu geleneksel yöntemle önlenir. Ayrıca, iğne ile dizildikten sonra kilerde saklanabileceği gibi, salamura yapılarak küplere basılıp saklanabilir veya kurutularak da muhafaza edilebilir.

Malzemeler (4 Kişilik): Kepeği alınmamış doğal kırma buğday (yarma) (üç su bardağı), dalbastı kiraz yaprağı (bir kilogram), yoğurt (1,5 kilogram), kuru soğan (500 gram), Buğday unu (iki yemek kaşığı), erik ekşisi (bir yemek kaşığı), yumurta sarısı (bir adet), tuz (bir tatlı kaşığı).

Hazırlanışı: Kiraz yapraklarının üzerine sıcak su dökülür ve beş dakika kadar suda bekletilir. Başka bir geniş kapta yarma konulup üzerine sıcak su eklenir ve 15 dakika bekletilerek ıslanması sağlanır. Bekletilen yarmanın üzerine bir kaşık buğday unu ve tuz eklenerek kıvamı bulana kadar yoğrulur. Pişirilmemiş kiraz yaprakları süzülüp saplarından ayrılır. Yaprağın parlak tarafı alta gelmelidir ve içine bir çay kaşığını dolduracak kadar iç harç konularak ince bir şekilde sarılır. Sarmaların açılmaması ve yapışması için bir süre (üç - dört sarma bir arada olacak süre kadar) serçe ve yüzük parmakları arasında bekletilip pişirme tenceresine yerleştirilmelidir. Serçe ve yüzük parmakları arasında sarmalar bekletilirken sarma işlemi devam ettirilir. Burada önemli olan, harcın yaprağa çok az konulmasıdır. Fazla konulursa yapraklar sarılırken veya pişerken açılır ve özelliğini kaybeder. İki parmak arasında bir süre bekletilen sarmalar tencereye yerleştirildikten sonra yaprağın açılması ve iç harcın tencereye dökülmesini önlemek amacıyla üzerlerine ters bir tabak konulur. Tüm sarma işlemi tamamlandığında tencereye sarmaların üstünü geçecek kadar su eklenir ve kısık ateşte dağılmadan pişirilir. Bu sarma iki farklı sosla hazırlanabilir.

Birinci Sos: Tencereye yoğurt, un, erik ekşisi ve tuz eklenip karıştırılır, ardından bir buçuk litre su yavaş yavaş bu karışıma ilave edilir. Topak olmaması için suyu eklerken karıştırmaya devam edilmelidir. Ardından ocağa alınır ve yoğurtlu sosun dibi tutmaması için sürekli karıştırılarak pişirilir. Kaynamaya başladıktan sonra 5-10 dakika daha kısık ateşte kıvam alması için kaynatılır. Bu işlemin ardından pişen sarmalar bu sosun içinde bekletilir ve ikisi birlikte 10 dakika kaynadıktan sonra ocaktan alınır.

İkinci Sos: İnce ince doğranan soğanlar tereyağında pembeleşene kadar kavrulur. Bu işlem tamamladıktan sonra yoğurtlu sosun içinde bulunan sarmalar bir tabağa alınır ve üzerlerine tereyağında kavrulan soğan sosu dökülür. Tercihe göre salça da eklenebilir.

Referanslar

Malatya Haber. (2020), https://malatyahaber.com/haber/padisah-yemegi-ismi-de-veriliyormus, (Erişim tarihi: 31. 03. 2025); Tapan, İ. (2023). Malatya İlindeki Coğrafi İşaretli Ürünlerin Değerlendirmesi, Fikriyat, 3(1): 41-64; Türk Patent Enstitüsü Marka Kurumu. (2020). Tescil No: 570 ve Başvuru No: C2019/023, https://ci.turkpatent.gov.tr/Files/GeographicalSigns/d134c38a-1566-4f8f-9659-09093c2486fa.pdf, (Erişim tarihi: 01. 04. 2025).