Türkiye’de çay kültürü, XIX. yüzyılda kahve fiyatlarının artmaya başlamasıyla birlikte yavaş yavaş yaygınlaşmaya başlamıştır. Osmanlı döneminde Tanzimat dönemi sonrası çay, halk arasında giderek daha fazla tüketilir olmuştur. 1877’de Hacı Mehmet Arif Efendi’nin "Çay Risalesi" adlı kitabında çayın sağlığa faydalarından bahsetmesi, çaya olan ilgiyi artıran önemli etkenlerden biri olmuştur. Tüketim ve talebin artmaya başlaması ile Türkiye’de çay üretimi konusunda girişimler başlatılmış, birkaç başarısız deneme sonrası 1917 yılında Türkiye’den bir heyetin Batum’u ziyaret etmesi ve incelemesi sonucunda, Rize ve çevresinin toprak ve iklim özellikleriyle Rize’nin Batum’a benzediği sonucuna varılmıştır. Türkiye’de bu kapsamda en önemli adım 1924 yılında atılmış ve çıkarılan 407 sayılı kanun ile Rize ve çevresinde çay tarımı teşvik edilmiştir. Ziraat müfettişi Zihni Derin’in çabalarıyla Batum’dan çay tohumları getirilerek Rize’de üretime başlanmış, ilerleyen yıllarda çay tarımı bölgede yaygınlaştırılmıştır. Bu çalışmaları nedeniyle Zihni Derin, "Çayın Babası" olarak anılmıştır. 1947 yılında Rize’de Türkiye’nin ilk çay fabrikası kurulmuş, 1984 yılında ise özel sektörün çay üretimine dahil olmasıyla sektör büyük bir gelişim göstermiştir. Çay, zamanla Türkiye’nin en önemli tarım ürünlerinden biri haline gelmiş ve özellikle Doğu Karadeniz ekonomisine büyük katkı sağlamıştır. 

Günümüzde Türkiye, dünya çay üretiminde Çin, Hindistan ve Kenya’nın ardından dördüncü sırada yer almakta olup, 1,45 milyon ton yaş çay üretimi ile dünya çay üretiminin yüzde 5,1’ini karşılamaktadır. Türkiye’de kişi başına kuru çay tüketimi 3,5–4,0 kg seviyelerindedir. Türkiye kişi başına çay tüketiminde dünya ülkeleri arasında birinci sırada yer almaktadır.

Türk kültüründe çay, günlük yaşamın ayrılmaz bir parçasıdır. Kahvaltılarda, yemeklerden sonra, misafir ağırlamalarında ve sosyal buluşmalarda en çok tüketilen sıcak içecek olan çay Türkiye’de her evde, günde en az bir kez demlenen bir içecek olup, genellikle geleneksel Türk çaydanlığında demlenir. Geleneksel Türk çaydanlığı iki parçalı olup, alt kısmı daha büyük olacak şekildedir. Her iki parçanın üzerinde geniş bir ağız ve bu ağzı örtmeye yarayan bir kapak bulunur. Çay ve suyun bardaklara doldurulması için çaydanlık gövdesinde el ve bardak arasında en uygun açı ile dökülmesini sağlayacak şekilde dar ağızlı bir ibrik ile sağlanır. Geleneksel Türk çaydanlığının diğer bir özelliği demlikte çay demlenirken çaydanlıkta kaynayan suyun demliği sıcak tutmasıdır. Günümüzde geleneksel Türk çaydanlığından esinlenerek elektrikli çaydanlıklar üretilmiş ve evlerde kullanılmaya başlanmıştır. Diğer yandan misafir ağırlamalarında, köy evlerinde, düğün, dernek ve kahvehanelerde kullanılan ve anavatanı Buhara olan Türk kökenli semaver ve semaver çayı da Türk kültüründe pek meşhurdur. Teknolojinin değişimi ve gelişimine paralel olarak bugün toplu etkinliklerde semaverlerin yerini çay otomatları almaya başlasa da, semaver çayı, odun ateşinde ağır ağır demlenmesi, kendine has bir aromaya sahip olmasından dolayı Türkiye çay kültüründe halen popülerliğini korumaktadır. Geleneksek olarak üretimine devam edilen çay semaverlerinin elektrikli versiyonları da bulunmaktadır. Bakır, pirinç, tunç veya saçtan imal edilen semaverler, silindir veya dikdörtgen prizması şeklinde yapılmaktadır. Altın ve gümüşle kaplanan semaverler bulunsa da esas olarak geleneksel çay semaverleri pirinçten yapılır. Diğer yandan, Türk kültüründe yaygın olan kahvehane ve çay evlerinde çay günümüzde büyük çay kazalarında Türk tipi demlikler ile demlenmekte ve halk tarafından da yaygın biçimde talep görmektedir. Çay, Türkiye'de belirli bir sunum geleneğine sahip bir içecektir. “İnce belli, Ajda ve Lale” biçimli bardaklar Türkiye’de çay servisinde yaygın olarak kullanılır. Çay bardağının yanı sıra yaygın kullanılan çay altlıkları, porselen, melamin veya çelik malzemeden üretilirken, çay süzgeçleri de bardak üzerine veyahut demliğin içine yerleştirilerek çayın süzülmesini, berrak olmasını sağlamaktadır. Çay tepsileri, şekerlikler, maşalar ve çay kutuları gibi unsurlar da Türk çay kültürünün ayrılmaz bir parçasını oluştururken, çay takımları halen düğün çeyizlerinin en önemli unsurlarından birisini oluşturur.

Doğu Karadeniz bölgesinde çay tarımının başlamasıyla çayın ekonomik gücünü anlatan; 

“Çay parası ne tatlı,
Evi yaptım beş katlı,
Yalın ayak gezen köylü,
Gezeyi kravatlı.” 

sözü çayın Türkiye sosyal yaşamdaki etkisini yansıtmaktadır. Bugün çay, yalnızca ekonomik bir ürün olmanın ötesinde, kültürel ve sosyal hayatın bir parçası olarak da önemli bir rol oynamaktadır. Türk edebiyatında da çay sıkça yer bulmuş, Abdurrahim Karakoç, Attila İlhan  Cemal Süreya, Necip Fazıl Kısakürek, Orhan Veli Kanık, Özdemir Asaf ve Sezai Karakoç gibi pek çok şair çayı konu edinen şiirler kaleme almıştır.  Şarkı ve hikayelere de konu olan çay, demleme şekli ve sunumu ile Türk insanının kimliğinin önemli bir parçası olarak görülür. Yıllar içinde Türkiye’nin ekonomik ve kültürel hayatına yön veren bir içecek haline gelen çay, ülke tarımı ve ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır.