-
2019
Basılı kaynaklarda buzlu çaya dair ilk bulgular 1879’da Eski Virginia’da Housekeeping dergisinde yer almaktadır. Dergide Marion Cabell Tyree, bir gün boyunca yeşil çayın demlenmesini, ardından kadehlerin buzla doldurulmasını ve her bir kadehe iki çay kaşığı toz şeker konulup çayın buz ve şekere dökülmesini tavsiye etmektedir. Günümüzdeki şekliyle ise buzlu çay, Ice Tea olarak bilinmektedir ve keşfi XIX. yüzyılın başlarına dayanmaktadır. İngiliz bir çay tüccarı olan Richard Blechynden, sıcak yaz günlerinde çay satmakta zorlanınca bir topluluğa çayı buzlu olarak ikram etti ve çok beğeni topladı. Bu bağlamda Richard Blechynden buzlu çayı ilk olarak 1904 yılında Saint Louis Evrensel Sergisi’nde tanıttı ve burada bir fincan Hindistan siyah çayının içerisine iki parça buz atarak sıcaktan bunalan halkın gönlünü kazandı. İlk buzlu çay toz karışımı 1964 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde dünyaya tanıtıldı. Bu karışım Avrupa’ya ise 1978 yılında geldi. Şişelenmiş buzlu çay ise 1991 yılında piyasaya sürüldü.
Buzlu çaylar sıcak suyla hazırlanıp daha sonra soğutulan çaylardır. Çay bitkisinden elde edilen buzlu çay genellikle sade veya değişik meyvelerin aroması karıştırılarak hazırlanmakta ve soğuk içilmektedir. Uzun ayaksız bardaklarda (old fashioned) servis edilmektedir. Diğer soğuk içeceklere karşı ciddi bir rekabet gücü olan buzlu çay genellikle limonlu ve şeftalili olarak tercih edilse de damak zevkine göre farklı baharatlar ve meyveler (elma, karpuz, mango) eklenerek çeşitlendirilebilir bir üründür.
En çok Amerika’da tercih edilen buzlu çay, günümüzde birçok ülkede tüketilmektedir. Buzlu çay, Türkiye pazarına ise ilk kez 1993 yılında girdi ve özellikle genç tüketiciler arasında önemli ölçüde tercih edilen bir içecektir. Buzlu çay pazarında yaşanan bu hızlı büyümede, insanların farklı tatları denemek istemesinin yanı sıra, sağlıklı beslenme alışkanlığının yaygınlaşması ve küresel sağlıklı beslenme trendi de etkili olmaktadır. Buzlu çayların diğer gazlı içeceklere oranla daha az şeker içermesi, gazsız olması ve çaydan gelen doğal antioksidanları barındırması talep artışında önemli bir rol oynamaktadır.
Referanslar
Durak, M. (2013). Türkiye’de Soğuk Çay Pazarı ve Markaları Ne Durumda? http://brandtalks.org/2013/07/turkiyede-soguk-cay-pazari-ve-markalari-ne-durumda/, (Erişim tarihi: 05.05.2019); Fumey, G. ve Etcheverria, O. (2007). Dünya Mutfakları Atlası. İstanbul: NTV Yayınları; http://www.lipton.com.br/en-US/artigos/detalhe/1009331/discover-the-history-of-lipton-ice-tea, (Erişim tarihi: 05.05. 2019); Yüksel, C. (2018). Tüm Dünyanın Bildiği Lezzetler: İtalyan Kahveleri. İçinde; A. Altaş (Editör) Tüm Yönleriyle Çay ve Çay Turizmi (ss. 51-74). Ankara: Detay Yayıncılık.