Yer aldığı sahada alt seviyelerde Üst Kretase yaşlı volkanik seri, onun üzerinde de yine aynı döneme ait yer yer bazalt kayalıkları ile kesilmiş kireçtaşları bulunmaktadır. Bu kayaçlar kırıklı yer de kıvrımlı yapıya sahiptirler. Akifer sahası bazalt ve aglomeralardan oluşmaktadır. Bir fayı takiben tek kaynaktan yüzeye çıkan suyun sıcaklığı 48 ⁰C’dir. Debisi 1,2 litre/saniyedir. Magnezyum sülfat içeren suyu, berrak, renksiz ve kokusuzdur. Banyo kürü olarak yararlanıldığında alerjik kaşıntıları giderdiği, romatizma, kireçlenme, nevralji, kadın ve cilt hastalıklarına iyi geldiği; içme olarak tüketildiğinde ise bağırsak, idrar yolu ve böbrek rahatsızlıklarına çare olduğu ileri sürülmektedir.

Efsaneye göre kaplıca suyundan yararlanma, Cenevizliler dönemine kadar uzanır. Zamanın hükümdarı kaplıca kürü ile rahatsızlığından kurtulan kızının anısına, dönemin şartlarına uygun bir bina inşa eder. Çeşitli gerekçelerle insanlar bölgeden ayrıldığı için kaplıca alanı harabe haline gelir ve kaplıca sarmaşıklar arasında kaybolmaya yüz tutar. Bölgede keçi sürüsünü otlatan yaşlı çoban, zaman zaman keçilerinin kaybolup tekrar ortaya çıkmasına bir anlam veremez. Onları takibe alır. Hayvanların sarmaşıklar arasında girdiklerini fark eder. Kendisi de sarmaşıkları aştığında, sıcak su kaynağını ve çevresinde gelişen otlak sahasını görür. Yaklaştığında, içinde sıcak su akan bir barakanın olduğunu görür. Gördüklerini köylülere anlatır. Çevresi temizlediğinde meşhur Sarmaşık Kaplıcası meydana çıkmış olur ve o günden beri insanlara şifa dağıtmaya devam eder.

Rivayet Cenevizler dönemini işaret etse de, kaplıca suyunun ekonomik olarak değerlendirilmesi süreci 1960 sonrasına rastlamaktadır. Bu amaçla, önce Sarmaşık Köyü merkez olmak kaydı ile çevresindeki köyleri de içine alacak şekilde Ilıca Belediyesi kuruldu. Devamında kıyı ile belediye-kaplıca arasında ulaşım sorunu kısmen giderilmiş, konaklama hizmeti veren tesis yapılmış, ziyaretçi kabulüne başlandı. Başlangıçta İl Özel İdaresi tarafından işletilen, sonra işletmesi ihale usulü ile kiraya verilen, 2007 yılında da özelleştirilen tesis, daha çok yöre insanı tarafından sağlık ve rekreasyon amaçlı kullanılmaktadır. Bununla birlikte İskandinav Yarımadası’ndan da şifa bulmak için gelen müdavimleri vardır. Eskiyen, günün ihtiyaçlarına cevap veremeyen tesis 2019 yılı itibari ile yıkıldı. Yerine dört yıldızlı, sekizi süit olmak üzere toplam 80 odalı, yeni tesis inşa edilmektedir. Debisinin düşük olması en önemli dezavantajıdır. Sahile sadece 10 kilometre uzakta yer alması, bazı hastalıklara iyi gelmesi, yenilenen tesisleri ve bölgede turizmin gelişiyor olması ise başlıca avantajlarıdır.