Ortaçağ geç dönemden itibaren yaygın olarak görülmeye başlanan zihnin ve ruhun avutulması anlamında kullanılan rekreasyon kelimesi, eski Fransızca recreare (yeniden yaratma) kelimesi ile batı dillerinde yer etmiş, ancak aslen Latince recreatio(n-), kelime kökeninden doğmuştur. Bu anlamları ile XIII. yüzyıl sonu ve XIV. yüzyılda eski Fransız dilinde kaleme alınan eserlerde rastlanan recreacion (insanın ferahlaması, canlanması veya iyileşmesi) kelimesi, aslen 1000 yıldan eski tarihi ile Latincede Rahatsızlığın iyileşmesi, huzursuzluktan kurtulma anlamına gelen recreationem (yalın hali ile Recreatio) kelimesinden batı dünyasına bakiye kalan bir ifadedir. Create (yaratmak) kelimesinin eski Batı dillerindeki biçimi olan Creare sözcüğünün re- (yeniden, tekrardan) öneki alarak ifade edilmesi biçiminde de eski metinlerde görülebilen bu olgu; Recreare, özünde insanın kendini biraz olsun eğlendirmesi yolu ile dinlenmesi, ferahlaması, iyileşmesi, yenilenmesi ve güçlenmesi düşüncesini yansıtmaktadır. XVIII. yüzyıl İngiliz dili metinlerine Recreate fiili ile yansımış ve benimsenmiş bir eylemlilik hali olan rekreasyon, zor ve meşakkatli işlerin ardından dinlenme, tazelenme ya da bıkkınlık ve usançtan kurtulmak için eğlenme ve kafa dağıtma, yaşamdan keyif alma ve memnuniyet duyma, yeniden hayata dönme, tazelenme, canlanma ve neşelenme için başvurulan bir yol şeklinde tasvir edilmektedir.

Kavramın ilk kullanılmaya başlanmasıyla beraber, beklenti daha çok işle ve artacak verimle ilgilidir. Yani çalışanın, daha iyi bir iş performansı için hazırlanması, güçlenmesi ve yenilenmesi söz konusudur. Bu yaklaşımda rekreasyonun eğlence amacı pek yoktur. Bu ilkel yaklaşımın işyeri rekreasyonu kapsamında azaldığı ancak halen yaşatıldığı söylenebilmektedir.

Rekreasyon, zamanın planlı ve iyi değerlendirilmesiyle ilgili bir kavramdır ve bireylerin iş ve uyku gibi yaşamla ilgili zorunlulukların olmadığı boş zamanlarında eğlenme, dinlenme ve kendini geliştirme niteliği bulunan olumlu etkinliklere katılımı anlamına gelmektedir. Boş zaman, rekreasyon için uygun zamanı; rekreasyon ise uygun etkinliği ifade etmektedir. Eğlendiren, yönlendiren, keyiflendiren, canlandıran ve insanı sağlıklı ve mutlu bir yaşam için teşvik eden sanatsal, sportif, sosyal, kültürel ve manevi boyutları olan rekreasyonel etkinliklerle ilgilenmek, bireylerde ferahlama, tazelenme ve yenilenme hissi uyandırmaktadır. Rekreasyon insanlara bir taraftan bedensel ve ruhsal sağlık sunarken, diğer taraftan güçlü ve cesaret dolu yeni ve anlamlı bir yaşam biçimi sunmaktadır. Rekreasyon, insanlar nerede olurlarsa olsunlar, ne işi yaparlarsa yapsınlar ya da yapmasınlar hayatlarında aktif, pasif ya da herhangi bir biçimde var olmaktadır.

Günümüzde rekreasyon, tüm gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde, sağlıklı ve kaliteli bir yaşamın temel unsuru ve yapısında barındırdığı yüksek potansiyeliyle ekonomik, sosyal ve kültürel açıdan olağanüstü büyüme eğilimi gösteren, çok çeşitli kariyer yolları ve seçenekleri ile sürekli gelişen bir endüstri olarak görülmektedir.

Rekreasyon sosyal sınıf farklılık kategorilerinden birini oluşturmaktadır. Tercih edilen etkinlik türleri ve uygulama yöntemleri sınıfsal farkı açığa çıkarmaktadır. Rekreasyon bir ihtiyaçtan doğmaktadır ve bu ihtiyacı ortaya çıkaran ve tahrik eden teknoloji, ekonomi ve eğitimdeki gelişmeler, kentleşme, medya etkisi, değerlerdeki değişmeler ve değişen yeni sağlık bilinci gibi sosyo-ekonomik faktörlerdir.

Sanayileşme, kentleşme ve kentlileşmenin hızla arttığı toplumlarda rekreasyon, sadece yorulan kişiyi dinlendirmek, yeniden işe hazırlamak ya da sağlıklı olmak gibi benzer amaçların dışında artık bir yaşam biçimi haline dönüşmüştür. İşsizler, emekliler ve ileri yaş grupları için rekreasyonun önemi daha da belirginleşmiş ve önemli hâle gelmiştir. Modern anlamda bir sosyal kurum, aktiviteler topluluğu ve profesyonel bir çalışma alanı olarak rekreasyon; işten bağımsız, kendi içinde değerli olan, kişinin pek çok önemli ihtiyacını karşılayan, dolu ve mutlu bir yaşam aracıdır. Bu yaklaşımla rekreasyon; insanların boş zamanlarında gönüllü olarak ve çok farklı amaçlarla katıldıkları ve kişisel olarak doyum sağladıkları aktiviteler olarak tanımlanabilmektedir.

Rekreatif amaçlı yapılan oyun ve eğlence aktivitelerine tarihin bazı dönemlerinde kısıtlamalar hatta yasaklamalar getirilmiştir. Sanayileşme döneminde çalışanların dinlenme haklarına ve rekreasyon ihtiyaçlarına karşı, özellikle kilise kaynaklı önemli karşı duruşlar olmuştur. XVIII. yüzyıl İngiliz atasözü olan Şeytan avare/aylak eller için iş üretiyor ifadesi ile lilise kaynaklı çalışmak kutsaldır ya da çalışmak hayattır gibi yönlendirmelerle çalışma kutsanarak, boş zaman ve rekreasyon gibi kavramlar anlamsızlaştırılmıştır. Boş zaman gereksiz bir fazlalık olarak nitelendirilmiş, çalışmak ve üretken olmanın ise insanlar için gerçek rekreasyon etkinlikleri olduğu değerlendirilmiştir. Bu dönemde insanların boş zamanlarının olmasının ve istediği gibi değerlendirmesinin bir hak olduğunu savunan karşı görüşlere de rastlanılmıştır. Bu düşünce artık önemli ölçüde geride kalmıştır. Ancak dünyanın özellikle geri kalmış birçok bölgesinde boş zaman veya rekreasyon denilince hala akıllara tembellik, aylaklık veya din ve ahlak kurallarıyla çatıştığı varsayılan uygulamalar gelmektedir. Bu konuda bazı din ve inanç sistemlerinde önemli kısıtlamalar bulunmaktadır.

Turizm ve rekreasyon iç içe geçmiş iki kavramdır. Rekreasyon turizm kapsamı içerisinde genellikle etkinlik içeren faaliyetlerden oluşmaktadır. Bu etkinliklere katılmak amacıyla seyahat etmek diğer turizm formlarıyla rekabeti doğuracak kadar yaygınlaşmaktadır. Turizmin rekreasyon kapsamı içerisinde yer aldığı durumlarda ise kısa mesafeli yer değiştirmeler ve konaklamalı faaliyetlerin ağırlıklı olduğu etkinlikler öne çıkmaktadır.

Rekreasyon ve turizm arasında ciddi benzerliklere ve farklılıklara rastlanmaktadır. Turizm seyahat ve konaklamayla ortaya çıkmaktadır. Genellikle orta veya uzun süreli boş zamanlarda gerçekleşir. Ekonomik beklenti ön plandadır. Turizm aktivitelerinde kumar ve benzeri aktiviteler dahil çok geniş bir eğlence yelpazesi söz konusudur. Rekreasyon aktiviteleri ise bireyin bulunduğu çevre içerisinde yer alan açık-kapalı alanlar, kent içi-kent dışı yapay ya da doğal mekanlarda gerçekleştirilmektedir. Ağırlıklı olarak kısa süreli ve sürekliliği olan boş zamanlarda, ekonomik boyutu ön planda olmadan ve etkinlik çeşitliliklerinin arasında atipik boş zaman davranışlarına (alkol, kumar vb.) yer verilmeden yaşama geçirilmektedir. Rekreasyon bazı durumlarda yaklaşık 400 kilometreye kadar seyahat etmeyi ya da kısa süreli gecelemeyi de gerektirebilir. Turizm olayı içerisinde rekreasyon, daha çok günübirlik ya da daha kısa süreli etkinliklerle yer almaktadır. Her türlü sportif, sanatsal, kültürel vb. aktiviteler, etkinliğin kendisine özgü kuralları içerisinde ya da festival veya şenlikler şeklinde yer almaktadır. Turizm organizasyonları içerisinde yer verilen rekreasyon aktivitelerinde hedonizm ve atipik uygulamaların daha kabul edilebilir bir tolerans sınırı bulunmaktadır. Bu anlamda animasyon'la örtüştüğü noktalar çoğalmaktadır. Turizm kapsamında yer verilen rekreatif faaliyetler, destinasyon çeşitliliğini ve talebi artırmakta, destinasyon imajını geliştirerek, mevsimsellik etki sorununu hafifleterek konaklama sürelerinin uzatılmasında önemli roller üstlenmektedir.

Her boş zaman aktivitesi rekreasyon değildir. Bazı boş zaman davranışları bireyin kendine veya topluma karşı faydasız ve hatta yıkıcı dahi olabilmektedir. Ancak rekreasyon, doğası gereği faydalı olma gayesi taşımaktadır. Bu anlamda rekreasyon, insanların boş zamanlarında katılım gösterdikleri faydalı etkinlikler olarak tanımlanabilmektedir.

Rekreasyon faaliyetlerinin seçiminde gönüllük esastır. Özgürlük hissi verir. Her yaş ve cinsteki insanların faaliyetlere katılımlarına imkân vermektedir. Rekreasyon faaliyetlerinin planlanmasında insiyatif kişinin kendisindedir. Her türlü açık veya kapalı alanlar ile her mevsim ve iklim şartlarında uygulanabilmektedir. Rekreasyon bir etkinliktir ve çok çeşitli faaliyetler içermektedir. Haz ve neşe sağlayan faaliyetlerdir; bireyde eğlence ve keyif açığa çıkarmakta, evrensel olarak uygulanmaktadır. Rekreasyon daha çok bireyseldir; katılımcıların etkinlikler konusunda daha bilgi, farkındalık ve beceri düzeyleri yüksektir. Aktivitelerin maliyeti düşüktür, ekonomi ön planda değildir. Her kişiye göre bir amacı vardır. Rekreasyon kentlidir ve sanayileşmeyle derin ilişkilidir. Faaliyetlerin katılımcıya kişisel ve toplumsal özellikler kazandırması beklenmektedir; kültüre özgüdür, toplum gelenekleri ve sosyal değerler ile çatışmaz.

Rekreasyon eylemi, planlı veya plansız, uzman kişilerle veya beceri sahibi olmayan kişilerle ya da organize veya organize olmamış mekanlarda yapılabilmektedir. Rekreasyon, etkinliklere katılma sonucu ortaya çıkan bir deneyimdir, kişiseldir, çoğu zaman sonuç alma ve başarıyı hedeflemektedir. Rekreasyonel etkinlikler, oyun, pasif eğlenceler, sosyal iletişim, duygusal aktiviteler, TV gibi gündelik veya sıradan olabileceği gibi ciddi veya sistemli olarak gerçekleştirilen çoğunlukla eğitim alarak, önemseyerek ve boş zamanın önemli bir bölümünü ayırıp uzun süreli gerçekleştirilen hobi, düşünsel, engelliler veya çevresel konularla ilişkili gönüllü kuruluşlarda ya da sanat, bilim veya spor gibi aktivitelerle uğraşarak gerçekleştirilebilmektedir. Rekreasyon bazı aktivite çeşitleriyle küçük yarı profesyonel işlerin yapılmasına da imkan vermektedir.