Nebih (Nebi) Efendi Türbesi
DOĞAL VE KÜLTÜREL MİRAS Türbe
-
2025
Devrinin büyük âlim ve velilerinden olan Nebih Efendi’nin türbesi, Şanlıurfa Bediüzzaman Mezarlığı'nın batı tarafında yer almaktadır. Bu evliya halk arasında "Nebi Efendi" olarak bilinmektedir. Nebih Efendi, Nakşibendî tarikatının Müceddidiye kolundandır ve tarikatın önemli şahsiyetleri arasında sayılmaktadır. Aynı türbede, Nebih Efendi’nin ayakucunda Şeyh Abdurrahman Efendi ve Kürt Hac Ali Efendi’nin mezarları da bulunmaktadır. Türbe, iki küçük kubbeden oluşan sade bir mekân olarak düzenlenmiştir. Ziyaretçi kısmı ile yeşil renge boyanmış mezarların bulunduğu alan, parmaklıklarla ayrılmıştır. Türbenin ne zaman ve kim tarafından yapıldığı kesin olarak bilinmemektedir.
Nebi Efendi’nin tekkesi, Bıçakçı Meydanı yakınındaki Nabi Sokak’ta yer almaktadır. Şeyh, bir dönem Rızvaniye Camii'ndeki odalardan birinde, ardından da Bıçakçı Mahallesi’nde yaptırdığı tekkesinde irşad görevini sürdürmüştür. Tekke, Cumhuriyet’in ilanından sonra ev olarak kullanılmış ve günümüzde Kuran kursu olarak faaliyet göstermektedir.
Şanlıurfa'daki tarihi türbeleri kitaplaştıran Mahmut Karakaş; bu türbenin yoğun ziyaretçisi olduğuna dikkat çekerek, Nebi Efendi türbesinin, Urfa’da yüzyıllardır birlikte yaşayan üç milletin simgesi olduğunu vurgulamaktadır. Burada mezarı bulunan Nebi Efendi, Peygamber soyundan gelen bir Arap; Siverekli Kürt Ali Efendi, bir Kürt; Kerküklü Hacı Abdurrahman Efendi ise bir Türkmen'dir. Nebi Efendi Türbesi’ni yıllardır ziyaret eden insanlar, aslında bu üç farklı milletten olan evliyalar için Fatiha okuyarak dua etmektedir.
Nebi Efendi, 1700’lü yıllarda Medine’den başlayarak, Pakistan’ın güneyindeki Sind bölgesine oradan da Urfa’ya gelmiş, burada Nakşibendi dergahında şeyh olarak ilim ve irfan dersleri vermiş ve evlenmiştir. Aslen Sindlidir.
Şeyh Nebih Efendi, 1789 yılında (hicri 1203) vefat edince, şu anki kent merkezinde bulunan Bediüzzaman Mezarlığı’na defnedilmiştir. Nebih Efendi’nin mezarı, daha sonra türbeye dönüştürülmüş; türbenin karşısında 1966 yılında "Nebi Efendi Camisi" inşa edilmiştir. Nebi Efendi Türbesi'nin dışarısında ve kuzey tarafında ise oğlunun mezarı bulunmaktadır. Bu mezar yeşil renge boyanmamış olup, mezar taşında "Kutbü’l-arifin, Nebi Efendi’nin oğlu Abdullah Efendi" yazmaktadır.
Türbede bulunan mezar taşında şu ifadeler geçmektedir: "Haza kabrü’l-merhum ve’l-mağfur mürşid el-arifin ve fi tari- kati’l-aliyei Nakşibendiyye, eş-Şeyh Nebih Efendi (k.s.) ibni Abdullah, intakale min dari’l-fena ila dari’l-beka bi-nidai “Ya ey- yetuha’l-nefsü mütmeinne ircii ila Rabbiki radiyeten mardiyye” mine’l-vasiti Şaban el-muazzam sene selase ve mieteyn ve elfün. Ğafarallahu rahmeten vasiaten. Fi sene 1203."
Türbe mezarlık içinde yer almasına rağmen, özellikle yöre halkı tarafından sıklıkla ziyaret edilen bir mekandır. Bu huzurlu ve dinlendirici atmosferin, Şanlıurfa’ya gelen tüm ziyaretçiler için vazgeçilmez bir yer haline gelmesi adına yerel idareler tarafından daha iyi tanıtılması ve bilinirliğinin artırılması gerekmektedir.
Referanslar
Karakaş, M. (1996). Şanlıurfa Evliya ve Alimleri. Şanlıurfa: Güneydoğu Matbaacılık; Karakaş, M. (2017). Urfa’da Tasavvufun İzleri. Şanlıurfa: ŞURKAV Yayınları, No: 42; https://www.evliyalar.net/nebih-efendi/, (Erişim tarihi: 01.5.2025; https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/sanliurfa/gezilecekyer/nebih-efendi-turbesi, (Erişim tarihi: 1.06.2025; https://www.haber7.com/neler-oluyor-hayatta/haber/805450-urfalilarin-en-cok-ziyaret-ettigi-turbe, (Erişim tarihi: 3.06.2025).