Ahmed-i Hani Türbesi

Doğal ve Kültürel Miras Türbe

Ölüm tarihi kesin olmamakla birlikte 1651 yılında dünyaya gelen edebiyat alanında ve İslam tarihinde çok önemli bir yere sahip olan Ahmed ya da Ahmed-i Hani olarak da bilinen düşünüre ait bir türbedir. XVII. yüzyılda yaşayan Kürt astronom, şair, edebiyatçı, ve tarihçi olarak tarihe iz bırakmış İslam âlimi Ahmed-i Hani’nin türbesi ile birlikte sonradan bir de türbenin yanına cami yapılmıştır. Türbe, Doğubayazıt’a sekiz kilometre uzaklıkta bir mesafede, Ağrı’nın sembolik eseri olan İshak Paşa Sarayı’nın yakınında üst kısmındadır. Türbe bölgenin en çok ziyaret edilen türbesidir. Türbe sonradan oluşturulan bir külliye olma özelliği taşıyan kompleks içindedir. Türbe içinde türbe ebatlarında iki mekân mevcuttur. Bu mekanlar türbe ile aynı isimli cami ve son cemaat yeridir. Bu mekanlar izometrik bir mimari ile beyaz ve kırmızı ağırlıklı kesme taşların yatay bir bant oluşturacak şekilde kullanılması ile yapılmıştır.

Ağrı inanç turizmi açısından çok önemli bir konumdadır. Özellikle Nuh’un Gemisi’nin Ağrı Dağı eteklerinde olduğu düşüncesi, bu konumu daha da önemli hale getirmektedir. İnanç turizmi açısından Ağrı’nın bu tarz bir öneme sahip olması aynı zamanda Hani Türbesi’ni de önemli kılmaktadır. Bu iki turistik değer Doğubeyazıt ilçesi sınırlarında yer alıyor. Halk arasında veli bir kişilik olarak kabul edilen Ahmed-i Hani’nin Türbesi, her sene evlenecek olan genç kız ve erkeklerin, askere gidenlerin, şifa arayan yüzbinlerce kişinin ziyaret merkezi haline gelmiştir. Bu yönü ile türbe, dini ve kültürel yönü olan Ağrı turizmine ciddi katkıda bulunmaktadır.

Ahmed-i Hani, 1651 yılında doğdu. Babasının adı İlyas olan Hani, kökenini Hakkâri yakınında olan Han Köyü'nden, adını ise burada yaşadığı belirtilen Hani aşiretinden aldığı söylenmektedir. Ahmedi Hani, Doğu Anadolu Bölgesi’nin birçok yerini dolaşarak başta Arapça olmak üzere Doğu dillerinde etkili konuşma üzerine tahsil gördü ve dini ilimler üzerine de eğitim aldı. Hani ayrıca astronomiyle de ilgilendi. Ahmed-i Hani Mem û Zîn (Mem ve Zin) adlı eseri ile ünlenmiştir. Hani, Doğubayazıt’ta 1707-1708’de vefat etti.

Referanslar

https://www.esergultekin.com/agri-dogubayazit-ahmed-i-hani-turbesinin-mimari-gelisimi-ve-gunumuze-yansimasi/, (Erişim tarihi: 12.08.2020); https://www.esergultekin.com/agri-dogubayazit-ahmed-i-hani-turbe sinin-mimari-gelisimi-ve-gunumuze-yansimasi/, (Erişim tarihi: 06.03.2020); https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/ agri/gezilecekyer/ahmedi-hani-turbesi, (Erişim tarihi: 06.03.2020); Özervarlı, M. S. (1997). Hani, Şeyh Ahmed. İçinde; Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (ss. 31-32).İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.