Abdaliye Medresesi (Mir Abdal)
Doğal ve Kültürel Miras Medrese Türbe Yerleşim
(Cizre, Şırnak, 1450-1451)
-
2024
Şırnak'ın İdil ilçesinde, XIV. yüzyılda Emir-i Abdal İbn-i Abdillah Seyfettin Bohti'nin yaptırdığı Abdaliye Medresesi eğitim ve dinî bilimlerin verildiği bir medresedir. Külliye şeklinde yaptırılmış olan medreseden bugüne kadar gelen türbe, medrese hücresi, mescid ve avluya geçiş sağlayan giriş ile eyvan kalmıştır. Günümüzde de namazgâh, cami ve şadırvan eklenmiştir.
Avludan girilen Türbe, Mem-u Zin Türbesi'dir. Türbe, doğu ve batı doğrultusu üzerinde yer alan dikdörtgen plan doğrultusunda uzanan sivri beşik tonozla örtülüdür. Türbenin içerisi, kuzeyde bulunan bir pencere ile aydınlatılmıştır. Mem-u Zin Türbesi içinde Zin, Bekir ve Mem’e ait üç mezar bulunur. Mem-u Zin aşkının anlatır. Ahmed-i Hânî'nin, XVII. yüzyılda yazmış olduğu Mem-u Zîn mesnevisinde topluma hitap edilen nasihatler görülür, insanı doğruya yönelterek yanlıştan sakındırma gerekliliği üzerinde durulur.
Mem-u Zin aşk hikayesinde; Mir Zeyneddin olarak tanınan Botan bey, Sıti ve Zîn adında güzelliklere dillere destan iki kız sahibidir. Sıti, Tacdin adlı babasının hizmetinde bulunan bir gence sevdalıdır ve muradlarına ererler. Zîn, ise Mem adında bir gence sevdalıdır. Ancak Zîn, Mem'e kavuşamaz. Çünkü Zîn’i seven Bekir adında biri onların kavuşmasını engeller. Mem, aşkından çöllere düşüp aklını yitirir. Zîn ise mum ve sabah rüzgârı ile konuşarak çaresizliğini yansıtır. Bekr, Mem’i zindana attırmak için türlü oyunlar oynarken, Tacdin vile Sıti uğraşsalar dahi bir türlü bu oyunu bozamamışlar. Mem, zindanda ilahi aşka yönelir ve bu hal ölene kadar devam eder.
Referanslar
Civelek, N. K. (2022). Mem-u Zîn Mesnevisinde Ahlaki Değerler Üzerine Bir İnceleme, Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (1), 113-127; http://www.cizre.gov.tr/mem-u-zin, (Erişim tarihi: 02. 12. 2024); https://gdh.digital/tarihi-10-bin-yilara-dayanan-cizre-onlarca-kulturel-mirasa-ev-sahipligi-yapiyor-72973, (Erişim tarihi: 02. 12. 2024); Sâbân, S. ve Güneş, H. (Tarihsiz). Tarih ve Medeniyet Bağlamında Cizre, Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4 (7):154-162.
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Civelek, N. K. (2022). Mem-u Zîn Mesnevisinde Ahlaki Değerler Üzerine Bir İnceleme, Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (1), 113-127;