Doğuda Hakkari, kuzeyde Siirt, kuzeydoğuda Van ve batıda Mardin illeri ile güneyde ise Irak ve Suriye ülkeleri ile çevrelenen bir şehirdir. Başlıca ilçeleri Beytüşşebap, Cizre, Güçlükonak, İdil, Silopi ve Uludere’dir. Şırnak ilinin yüzölçümü 7.151,57 kilometrekaredir. Yüzölçümünün dörtte üçü Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin sınırları içinde uzanıyor; ilin doğu kesiminde yer alan dörtte birlik kesim ise Doğu Anadolu Bölgesi sınırlarına taşıyor. Jeolojik hareketlerin devam etmesi nedeniyle Güneydoğu Toroslara bağlı Cudi Dağı, Namaz Dağı, Küpeli Dağı, Kelmehmet Dağı, Tanintanin Dağı gibi yüksek kesimlerin dışında, Irak ve Suriye sınırına yakın bölgelerde düzlükler de yer alıyor. Bölgenin yükseltisi fazla olmayıp, jeolojik oluşumlar nedeniyle fazla sıkışmaya maruz kalmadığından petrol rezervleri bulunduruyor.

Şehir, Hz. Nuh’un gemisinin Cudi Dağı’nda konuşlandığı yönündeki anlayış ve gemi anlamı taşıyan Sefine adıyla anılan bölge nedeniyle Şehr-i Nuh olarak adlandırılıyor. Asurlular başta olmak üzere Türkler, Kürtler, Araplar, Yahudiler, Süryaniler, Ermeniler ve Keldaniler gibi birçok medeniyete ev sahipliği yapan ve Yukarı Mezopotamya sınırları içinde bulunan il, bu yapısıyla birçok tarihi, kültürel ve dinsel değerleri ile ön plana çıkıyor.

Şırnak’ta turizm potansiyeli oluşturacak temel doğal çekicilikler arasında başta Cudi Dağı olmak üzere, Dicle Nehri’nin kollarından olan Kızılsu, Hezil ve Habur Çayları, Faraşin Platosu, Kızılsu Vadisi, Behram Vadisi, Habur Vadisi yer alıyor. Bunun dışında tarihi eserler ve diğer somut ve soyut kültürel miras öğeleri de bölgede önemli turizm potansiyeli oluşturan bir yapıya sahiptir. Tarihi eserler arasında Cizre Kalesi, Çağlayan (Şah) Kalesi, Said Bey Kalesi, Finik Kalesi, Babil Kalesi, Cizre Surları, Babil Surları, Finik Suru, Yafes (Bazıbda) Köprüsü, Akabin Köprüsü, Cizre Köprüsü, Kasrik (Han Mahmut) Köprüsü, Cizre Ulucami, Süleymaniye Camii, Nuh Peygamber Camii, Mecdiyye (Ş. Seyda) Camii, Mushafireş Camii, Mir Abdal Camii, Şeyh Said Merhum Camii ve Meydan Camii inanç turizmi açısından önemli potansiyellere sahiptir. Bunların dışında özellikle Şırnak’ın ilçesi İdil’de yer alan, Meryem Ana ve Öğündük Kiliseleri, Süryaniler tarafından halen kullanılan kiliselerdendir.

Şırnak’ta kültürel ve dini değerlerin önemli bir parçası durumunda olan Kırmızı Medrese, Mir Abdal (Abdaliye) Medresesi, Süleymaniye Medresesi, Mecdiyye Medresesi, Şazeh Medresesi, Abdurrahman Ağa Kasrı, Mehmet-i Ağay-ı Sor Kasrı, Mehmet Ağa Kasrı, Nuh Peygamber Türbesi, Mem-u Zin Türbesi, Şeyh Ahmet El-Cezeri Türbesi turizm açısından çekim özelliğine sahiptir.

El sanatları kapsamında şal-şapik kumaşı, kilim, keçe ve halı Şırnak’ta önemli bir yer tutuyor. Özellikle anavatanı Şırnak olan şal-şapik kumaşı özel bir tiftik ile dokunan ve eski dönemlerde halk için önemli bir geçim kaynağı olan özel bir kumaş türüdür. Halk oyunları (iki ayak, üç ayak, yerinde, şihani, bablekan, sınvan, kulungi, ağır, berite) ve halaylar önemli kültürel miras ürünleridir. Şırnak ilinin gastronomik değerleri arasında mumbar (kelle paça), dolma, serbıdev, gutılık (içli köfte), kadgi dıfse (tatlı), şirani, kuliçe ve gezu bulunuyor.

Kültür ve inanç turizmi açısından önemli değerler barındıran Şırnak, bozulmamış doğası ile doğa sporları, kırsal turizm ve ekoturizm ile Güçlükonak ilçesinde yer alan Zümrüt Kaplıcası, Besta Kaplıcası ve Nasfaran Kaplıcası ile termal turizm açısından da gelişmeye uygun bir destinasyon olarak değerlendiriliyor.

Turizm açısından önemli potansiyeli bulunmakla birlikte Şırnak; turist talebi, arz kapasitesi ve konaklama kapasitesi açısından istenilen düzeye ulaşamadı. Kültür ve Turizm Bakanlığı verilerine göre 2019 yılının Kasım ayı itibarıyla Şırnak’ta işletme belgeli beş, belediye belgeli altı tesis bulunuyor. İşletme belgeli konaklama tesislerin yatak kapasitesi 1.208; belediye belgeli konaklama tesislerinin yatak kapasitesi 594’tür. 2019 yılının Eylül ayı itibarıyla Şırnak’ta 317’si yabancı; 9.782’si yerli toplam 10.099 tesise giriş ve 16.743 adet geceleme gerçekleştirildi. Ziyaretçilerin ortalama kalış süresi 1,66 gün olup; doluluk oranı yüzde 46,2 oldu. Şehre gelen ziyaretlerin iş amaçlı ziyaretler olduğu belirtiliyor. Ancak Şırnak’ın yeniden yapılanma sürecinde olan bir şehir olması dolayısıyla otelde kalanların bir kısmının şehirde çalışanlar olduğu düşünüldüğünde net bir ayrım yapılmasının zorluğu ortaya çıkıyor.

Şırnak son yıllarda bir havalimanına sahip olması, yeni yolların yapılması, İpek Yolu güzergâhında yer alan bir merkez olması dolayısıyla değişiyor ve gelişiyor. Bölgede Irak ile ithalat ve ihracat işlemlerini kolaylaştıran Habur sınır kapısı ticaretin gelişmesi yönünde Şırnak’a önemli bir fırsat sunuyor. Ayrıca genç bir nüfusun ve üniversitenin varlığı, misafirperverlik öğesi, zengin tarih yapısı Şırnak’ın gelişmesi açısından önemli bir potansiyel yaratıyor.