Şanlıurfa
Yerleşim Merkezi / Destinasyon Doğal ve Kültürel Miras Kentsel Destinasyon Kültürel Miras Destinasyonu İnanç Turizmi Destinasyonu UNESCO Yaratıcı Ağına Dahil Kent UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi
-
2019
Fırat ve Dicle nehirlerinin can verdiği bereketli Mezopotamya topraklarının en eski yerleşim yerlerinden biri olan Şanlıurfa; doğusunda Mardin, batısında Gaziantep, kuzeyinde Adıyaman, kuzeybatısında Diyarbakır ve güneyinde Suriye ile çevrilidir. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde konumlanan Şanlıurfa, 19.451 kilometrekare yüzölçümü ile Türkiye'de yüzölçümü sıralamasında yedinci sırada yer alıyor. 2018 yılında 2.035.809 nüfusu ile Türkiye’nin en kalabalık nüfusa sahip illeri içerisinde sekizinci sırada bulunan Şanlıurfa; 4,13 ile toplam doğurganlık hızının en yüksek olduğu ildir.
Cumhuriyet tarihinin en kapsamlı bölgesel kalkınma projesi olan Güneydoğu Anadolu Projesi içinde yer alan Şanlıurfa’nın ekonomisi ağırlıklı olarak tarıma ve turizme dayanıyor. 2018 TÜİK verilerine göre toplam 10.543.716 dekarlık tarım arazisinin 7.912.076 dekarlık kısmı ekilidir. Şanlıurfa’da ekilen tarımsal ürünlerin başında pamuk, arpa, buğday, mercimek geliyor.
Tarihi süreç boyunca ticaret yolları üzerinde olması sebebiyle stratejik önemini koruyan Şanlıurfa, birçok medeniyete şahitlik yapan kadim bir kenttir. Sahip olduğu tarihi birikim ile günümüzde yapılan arkeolojik çalışmalarla tüm dünyaya ışık tutmaya devam etmektedir. Evrensel değerlere sahip kültürel ve doğal miras alanlarının korunma altına alınması ve gelecek kuşaklara aktarılmasının sağlanması açısından önemli olan UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde 2019 yılı itibarıyla Türkiye’den 18 miras alanı bulunuyor. 2018 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne dahil olan Göbeklitepe, Şanlıurfa il sınırlarında bulunan MÖ 9600’e tarihlenen dünyanın bilinen en eski kült merkezidir. Aynı zamanda Harran ve Şanlıurfa kent merkezi de 2000 yılında Türkiye’nin UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne alındı. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından her yıl Türkiye’nin kültürel ve tarihi değerleri ön plana çıkarılmakta ve yoğun tanıtım faaliyetleri yapılmaktadır. Bu kapsamda 2019 yılı Göbeklitepe Yılı ilan edildi, yurtiçinde ve yurtdışında tanıtım faaliyetlerinde ana tema olarak kullanıldı.
Göbeklitepe dışında bu kültürün çağdaşı olan Karahantepe’de de arkeolojik kazı çalışmaları devam ediyor; Nevari Çori, Harran, Sogmatar, Suayip antik kenti, Balıklıgöl gibi tarihi çekiciliklere sahip olan Şanlıurfa il sınırları içinde sakin (yavaş) şehir ünvanına sahip Halfeti, Takoran Vadisi, Tek Tek Dağları Milli Parkı gibi doğal çekicilik unsurları da bulunuyor. Şanlıurfa kültürünü yansıtan unsur sıra geceleridir. Yöresel mutfağı da ön planda olan şehir, 29 coğrafi işaretli ürüne sahiptir.
Otuz dört bin metrekarelik kapalı alanı ile Türkiye’nin en büyük müze kompleksi olan Şanlıurfa Müze Kompleksi, arkeoloji ve mozaik müzeleri ile Şanlıurfa tarihini kronolojik olarak ziyaretçilere sunuyor. Sahip olduğu turistik çekicilikler ile her geçen yıl geceleme sayısını arttıran Şanlıurfa, 2018 yılı verilerine göre 976.694’ü yerli, 33.385’i yabancı toplam 1.010.079 gecelemeye ev sahipliği yaptı. 2019 güncel yatak kapasitesi 5.970’tir. En yoğun gecelemenin olduğu dönemler mart-haziran ile eylül-kasım ayları arasındadır.
Referanslar
GAP (2019). Şanlıurfa İl Profili. Şanlıurfa: GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı; Şanlıurfa İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2019). https://sanliurfa.ktb.gov.tr/, (Erişim tarihi: 23.12.2019); TÜİK (2019). Bitkisel Ürün Denge Tabloları, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=104&locale=tr, (Erişim tarihi: 29.12.2019); Türk Patent ve Marka Kurumu (2019). Coğrafi İşaret - Şanlıurfa, https://www.ci.gov.tr/cografi-isaretler/liste?il=63, (Erişim tarihi: 30.12.2019); UNESCO (2019). UNESCO Dünya Mirası Listesi, http://www.unesco.org.tr/Pages/125/122/UNESCO-D%C3%BCnya-Miras%C4%B1-Listesi, (Erişim tarihi: 31.12.2019).
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Şanlıurfa İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2017). Şanlıurfa Kültür ve Turizm Rehberi. Şanlıurfa: Şanlıurfa Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları.