Mevlevihane Müzesi

Müze Etnografya Müzesi

(Antalya, 2019 - )

Antalya’nın Muratpaşa ilçesindeki Kaleiçi bölgesinde yer almaktadır. Müze, kompleks bir yapı içerisinde yer almaktadır. Yapı içerisinde; Mevlevihane, Hamam, Nigâr Hatun ve Zincirkıran Mehmet Bey Türbeleri yer almaktadır. İnşa kitabesinin olmaması sebebiyle imal tarihi tam olarak bilinememektedir.

Yapının Selçuklu Devleti döneminde tarikat binası veya Mevlevihane olarak yapıldığı ifade edilse de XIX. yüzyılda yazılmış bir eserde Sultan Korkud-Alâeddin Zaviyesi için Sahibu-l hayrat ve’l-hasenat ifadesi, Mevlevihane’nin kurucusu Sultan Korkud’a atfedilmesiyle, yapının Osmanlı döneminde, XVI. yüzyıldan itibaren Mevlevihane olarak kullanıldığı anlaşılmaktadır. Ayrıca Evliya Çelebi XVII. yüzyıla ait olan Seyahatname adlı eserinde müzenin Mevlevihane olarak kullanıldığından bahsetmektedir. 1955, 1961, 1972, 1984, 2009, 2014-2016 yıllarında çeşitli tadilatlardan geçmiş olan yapı, 2019 yılından itibaren müze olarak hizmet vermektedir.

Dikdörtgen şeklinde planlanmış olan yapı, merkezi kubbeli ve kısmen iki katlıdır. Güney cephede kemerli bir ana giriş kapısı bulunmaktadır. Bu kapı kare bir alana açılmaktadır. Semahane olarak kullanıldığı tahmin edilen bu alan Mevlevihane’nin ibadet mekânı olarak bilinmektedir. Fenerli bir kubbeye sahip olan bu mekâna girildiğinde, ışıklı ferah bir ortam içeriyi aydınlatmaktadır. Ana mekânın batısında üç, kuzeyinde iki ve kuzeydoğusunda bir adet beşik tonoz (kemerlerin bir araya gelmesiyle oluşturulan, tavan örtüsü) örtülü oda bulunmaktadır. Bu odaları dervişlerin kullandığı düşünülmektedir. Ana mekânın doğusu ise oldukça büyük bir eyvana açılmaktadır. Eyvanın güneyinde bir mihrap, bu mekânda bulunan üç vitrinde ise, Mevlevi kıyafetleri ve Mevlevilik ile ilgili eserler sergilenmektedir. Mekânın kuzey duvarında bir bilgilendirme yer almaktadır. Ayrıca bu alandaki üç vitrinde şamdanlar, alemler, mum makasları, buhurdanlar ve Mevlana’nın eserleri sergilenmektedir. Eyvanın kuzeyinde, ana mekâna geçişi bir kapı ile sağlanan, bir ocak nişinin yer aldığı batı duvarında “Matbah-ı Şerif” (Mevlevihane mutfağı) canlandırması sergilenmektedir. Kuzeyde, bir kapı aracılığıyla kubbeli ana mekâna geçişi olan sivri beşik tonozla örtülü iki alandan batı yönünde Mevlevihane hakkında interaktif tanıtım yapılmakta, doğu yönünde ise Şeyh Odası canlandırılması yer almaktadır. Sema alanına açılan batı tarafında iki oda yer almaktadır. Bu odalarda bilgi panoları, Hz. Mevlana’nın ve Mevleviliğin tanıtımı yer almaktadır. Ayrıca Dünya Mevlevihaneleri, Mevlana’nın eserleri ve hayat hikayesi ile ilgili bilgiler yer almaktadır.

Mevlevihane Müzesi pazar ve pazartesi günleri saat 08:30–17:30 arasında ziyaret edilebilmektedir. Diğer günler ise İslâm Düşüncesi Dersleri, Mesnevî ve Divan okumaları, Semâ Ayin-i Şerîfi ve Tasavvuf Mûsikîsi vb. programlar, 08:30–22:00 saatleri arasında ücretsiz olarak ziyaret edilebilmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Antalya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Antalya Mevlevihane’si, https://antalya.ktb.gov.tr/TR-212987/antalya-mevlevihanesi.html, (Erişim tarihi: 05.01.2021); Durukan, A. (2020). Yeniden İşlevlendirilmiş Anıtsal Yapılarda Deneyim Odaklı Tasarım: Antalya Kaleiçi ve Balbey Örneği, Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, X: 195-210; Türkiye Kültür Portalı, Mevlevihane Müzesi – Antalya, https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/antalya/gezilecekyer/mevlevihane-muzesi, (Erişim tarihi: 05.01.2021); Varkıvanç, B. ve Çelebi, E. (Editör). (2015). Kaleiçi Yaşayan Antik Şehir Rehberi. Antalya: Muratpaşa Belediyesi.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Antalya Valiliği, Antalya Mevlevihane’si, http://www.antalya.gov.tr/antalya-mevlevihanesi, (Erişim tarihi: 05.01.2021).