Farklı etnik ve dini grupların bir arada yaşadığı bu şehirde mutfak kültürü, Süryani, Arap, Kürt ve Türk mutfaklarının senteziyle şekillenmiştir. Mardin, Mezopotamya ve Anadolu’nun kesişim noktasında bulunan tarihi bir şehirdir. Yüzyıllar boyunca farklı toplulukların bir arada yaşaması, şehrin mutfak kültürünü de çeşitlendirmiştir. Baharat kullanımı, tahıl ağırlıklı yemekler ve etli lezzetler, Mardin mutfağının temel unsurlarını oluşturmaktadır (Gül 2020). 

Mardin Mutfağı, zengin baharat kullanımı ve geleneksel pişirme teknikleriyle dikkat çeker. Özellikle tarçın, yenibahar, sumak ve kişniş gibi baharatlar, birçok yemeğin temel bileşeni olarak öne çıkmaktadır. Bunun yanı sıra, Mardin yemeklerinde bulgur, et ve yöresel otlar sıklıkla kullanılmaktadır. Mardin Mutfağı, yüzyıllar boyunca farklı kültürlerin etkileşimiyle zenginleşmiş, kendine has lezzetler geliştirmiş bir mutfaktır. Baharatların yoğun kullanımı, et ve tahıl temelli yemekleriyle Mezopotamya’nın köklü gastronomi mirasını taşımaktadır. 

Mardin Mutfağının Genel Özellikleri:

Çok Kültürlü Yapı: Türk, Arap, Süryani ve Kürt mutfağının etkilerini taşır.
Baharat Kullanımı: Kimyon, tarçın, kişniş, yenibahar ve sumak sıkça kullanılır.
Et ve Tahıl Ağırlıklı Yemekler: Kuzu eti, tavuk, bulgur, nohut gibi malzemeler öne çıkar.
Zengin Hamur İşleri: Çörekler, içli köfteler ve börek çeşitleri bulunur.
Tatlı ve İçecek Kültürü: Süryani şarabı, badem şerbeti, pekmez tatlıları yaygındır.

Mardin Mutfağında öne çıkan yemekler:
Et ve bulgur yemekleri:

Kaburga Dolması: Mardin mutfağının en gösterişli yemeklerinden biridir. İç pilavla doldurulan kuzu kaburgası uzun saatler boyunca fırında veya kazanda pişirilir. İç pilavda badem, fıstık, kuş üzümü gibi malzemeler bulunur.

İkbebet (İçli Köfte): Dışı ince bulgur ve kıyma karışımıyla kaplanmış, içi ise soğan ve baharatlı kıyma ile doldurulmuş bir köfte türüdür. Haşlanarak veya kızartılarak servis edilir.

Kibbe: İkbebete benzer ama daha sert bir kıvamı vardır. Bazen haşlanarak bazen de fırında pişirilerek tüketilir.

Soğan Kebabı: Küçük doğranmış soğanların içine kıyma doldurularak yapılan bu yemek, fırında pişirilir ve üzerine sumak eklenerek servis edilir.

Accin (Mardin Köftesi): İçinde ince bulgur, kıyma, sarımsak, tarçın ve baharatlar bulunan bir köfte çeşididir. Genellikle yağda kızartılarak servis edilir.

Firkiye: Yeşil çağla ile yapılan bir et yemeğidir. Kuzu eti ve çağla birlikte pişirilir, üzerine limon sıkılarak servis edilir.

Hamur işleri ve börekler:

Sembusek: Kapalı bir lahmacuna benzeyen, kıymalı ve baharatlı iç harcı olan hamur işidir. Fırında pişirilerek servis edilir.

Kiliçe: Mardin mutfağına özgü, tarçınlı ve mahlepli bir çörek çeşididir. Genellikle bayramlarda ve özel günlerde yapılır.

Mardin Çöreği: Bademli, mahlepli ve susamlı bir çörek olup, genellikle çay yanında tüketilir.

Çorbalar ve sebzeli yemekler:

Lebeniye Çorbası: Yoğurtlu ve nohutlu bir çorbadır. İçinde pirinç ve bazen minik köfteler bulunur.

Harire Çorbası: Pekmez, un ve tarçınla yapılan tatlı bir çorbadır. Genellikle soğuk kış günlerinde tüketilir.

Alluciye: Ekşi erikle yapılan bir kuzu eti yemeğidir. İçinde sumak ve nar ekşisi bulunur, ekşimsi tadıyla farklı bir aromaya sahiptir.

Tatlılar:

Harire: Un, pekmez ve tarçınla yapılan yoğun kıvamlı bir tatlıdır. Özellikle kış aylarında tercih edilir.

Zingil: Şerbete batırılarak hazırlanan, halka tatlısına benzeyen bir tatlıdır. Kızartılmış hamur toplarının şerbete batırılmasıyla yapılır.

Süryani Çöreği: Mahlep, tarçın ve kuru üzüm ile yapılan, Süryani mutfağından gelen geleneksel bir tatlıdır.

Cevizli Sucuk (Bastık): Üzüm pekmezi ve cevizle yapılan tatlı bir atıştırmalıktır.

Mardin'de yeme içme kültürü:
Mardin’de yemekler genellikle büyük aile sofralarında, paylaşım kültürüne uygun olarak yenir. Yemeklerde baharat kullanımı yoğundur ve tatlı-ekşi dengesine önem verilir. Mezopotamya’nın verimli toprakları sayesinde birçok sebze, meyve ve tahıl ürünü yemeklerde sıkça yer alır.

İçecekler: Süryani Şarabı, Menengiç Kahvesi, Mırra (yoğun ve sert kahve). Mardin mutfağı, tarih boyunca birçok medeniyetin kesişme noktası olmuş ve bu kültürel zenginlik mutfağa da yansımıştır.