-
2020
İstanbul’un dört büyük adası içinden en küçüğüdür. Ada, adını doğusunda denize dik duran kumtaşı uçurumlarının renginden alıyor. Rumlar adaya Proti ya da şehre en yakın ada olduğu için birinci diyor. Kınalıada’nın kuzeydoğuda Çınar Tepesi (115 metre), merkezde Teşrifiye Tepesi (110 metre) ve güneyde Manastır Tepesi olmak üzere üç tepesi vardır. Ada nüfusu kışın en fazla 500 kişi civarındayken yazın 13 bine kadar çıkıyor. Köy, adanın kuzey ve doğu kısmında, üç tepenin yamaçlarına eğimli olarak yayılıyor. Köy merkezi, diğer üç büyük adada da olduğu gibi, kuzeydoğu kıyısında bulunan vapur iskelesidir. Adaya ayrıca Bostancı’dan motor seferleri de vardır. Yaz aylarında vapur ve motor seferlerinin yanı sıra deniz otobüsü de hizmet veriyor.
Kınalı’ya ilk yerleşenler, diğer adalarda olduğu gibi, Rumlar’dı. Daha sonra Ermeniler, ondan sonra da Türkler yerleştiler. Mütareke yıllarında Mustafa Kemal Atatürk de İngilizler tarafından izlendiği için adadaki Ermeni Onnik Taşçıyan’ın evinde bir süre gizlendi. Ne yazık ki bu tarihi yalı 1991’de yıkıldı.
Bugüne ulaşan en önemli tarihi yapılar arasında iskelenin hemen yanı başındaki Sirakyan İkiz Evleri dikkat çekiyor. Dik çatılı üç katlı ahşap ikiz konak 1900’lerin başında Sirakyan Ailesi tarafından yaptırıldı. Adanın dini yapıları halen ibadete açık durumdaki Akgünlük Sokak’ta yer alan Kirkor Lusaroviç Ermeni Kilisesi, Çınarlı Köşk Caddesi üzerinde Panagia Kilisesi ve Manastır Tepesi’ndeki Hristos Manastırı ile iskelenin solunda kıyıda yer alan modern mimari üslupta yapılan camidir.
Kınalıada, çepeçevre kumsal ve plajdır. Diğer adalara göre yeşili az ama bu açıdan şanslıdır. İskelenin sağındaki çakıllı sahil en uzun plajıdır. Adalılar genellikle bu plajı kullanıyor. Plajın bitimindeki Su Sporları Kulübü’ne sadece üye olanlar girebiliyor. Kulübün ötesinde ağaç ve makilerin gizlediği bir kaç küçük koy vardır; bu koyda adaya günübirlik gelenlere hizmet veren bir işletme de bulunuyor.
Adayı çepeçevre saran asfalt yolu izleyince adanın arka yüzündeki Ayazma Koyu’na çıkılıyor. Kınalıada gezisinin olmazsa olmaz duraklarından biri de Hristos Manastırı’dır. Ayazma Koyu’ndan adanın üç büyük tepesinden en küçüğüne, Manastır Tepesi’ne doğru yükselen yolla ulaşılıyor. Zirveye kurulan manastır IX. yüzyıl başlarında Bizanslı bir general tarafından yaptırıldı. Manastırın iç avlusundaki kilisenin iç süslemeleri, ikonaları iyi durumdadır. XX. yüzyılın başında bir süre Rum Kız Yetimhanesi olarak kullanıldı, ardından Ekim Devrimi’nden İstanbul’a kaçan Beyaz Ruslara tahsis edildi, sonra da terkedildi; yılın belli dönemlerinde ibadete açılıyor. Cumhuriyet döneminin ilk feministlerinden Ermeni yazar Sibıl Asadur evi ise çarşı içinde, iskele yakınlarındadır.
Referanslar
Ekin Yayıncılık. Gezi, Türkiye Tatil Rehberi. İstanbul: Ekin Grubu.