Kilistra (Gökyurt) antik yerleşim alanı, fiziksel görünüşü olarak Kapadokya bölgesinin özelliklerini göstermektedir. Bu görünüm benzerliğinde volkanik kaya oyma yerleşim ve ibadet birimleri, saklanma ve savunma amaçlı araziyi kullanma ve peribacaları sayılabilir. Konya şehir merkezinin kırk beş kilometre güneybatısında, Hatunsaray (Lystra) Mahallesi’nin ise on dört kilometre kuzeybatısındadır. Etrafında Kumralı, İlyasbaba ve Evliyatekke mahalleleri bulunmaktadır. Denizden yüksekliği 1373 metre olan Kilistra Antik Kenti, Alisumas (2010 metre) Dağı’nın dört kilometre doğusunda tüflden oluşmuş bir seki üzerindedir. Antik yerleşim alanının çevresinde Güneydere (Botsa), Yeşildere (Detse), Evliyatekke, Kayalı (Tolasa) gibi eski yerleşim alanları bulunmaktadır.

Alan Konya İli Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 29.04.2016 tarihli ve 3605 sayılı kararı ile Kentsel Arkeolojik Sit, Kentsel Sit, I. ve III. Dereceden Arkeolojik Sit alanları olarak belirlenmiş ve alanların  kullanma koşulları  ve koruma esasları belirlenmiştir.

Antik Kent ve çevresinde yerleşim faaliyetlerinin MÖ 7000’e kadar uzandığı çalışma sahasında, Bahar vd. (1996) ve Bahar (2000) İlk Tunç Çağı yerleşimlerinde (Zoldura ve Mula Höyük) yaşamın olduğunu ifade etmektedir. MÖ 2000’li yıllardan bu yana sırasıyla Asur, Hitit, Lidya, Pers, Pergamon, Büyük İskender, Roma, Bizans, Karamanoğlu ve Osmanlı Devleti dönemlerinde kesintisiz bir yerleşim alanı olduğu 1289 tarihli salnamede ifade edilmektedir (Bahar 1996-2000).

Kilistra (Gökyurt) Helenistik ve Roma dönemlerinde oldukça yoğun bir nüfusa sahip yerleşime ev sahipliği yapmıştır. Hristiyanlığın erken dönemlerinde (MS VI.-XIII. yüzyıllar) hızla büyümüş ve zamanla yapı bakımından Kapadokya, Kütahya ve Afyonkarahisar’da gördüğümüz antik yerleşmelere benzerlik gösteren bir mimari ile şekillenmiştir.

Antik yerleşme ilk zamanlar anayollar üzerinde bulunmadığından asıl karakterini muhafaza etmiştir. Ancak saha ve yakın çevresi  Romalıların hakimiyetine geçince (MS 25) savunma için uygun bir konumda olduğu değerlendirilerek garnizon kurulmuş ve buraya Pisidya Antakyası’na bağlayan meşhur Kral Yolu’nu yapılırak  (Öztürk 2010: 164) çehresi değişmeye başlamıştır.

Roma döneminde Kilistra yöresindeki yerleşmeler, Güneydere (Botsa), Yeşildere (Detse), Kayalı (Tolasa), Erenkaya (Bulumya), Antik Kral Yolu (Via Se basta) üzerinde konuşlanmaktaydı. Saha bu sebepten Akkise’nin merkez olduğu ve Bozkır-Seydişehir (Isaura) çevresinde hâkimiyet kuran Homonad kabilesinin sıkca yağma saldırılarına maruz kalmaktaydı. İmparator Augustus tarafından MÖ 25 yılında bu saldırıları önlemek amacıyla yörede lejyoner kolonileri oluşturulmuştur. Bu lejyonlardan biri de Hatunsaray’a (Lystra) kurularak 7. Lejyon adı verilmiştir (İKTM 2016; Öztürk, 2010; Arıtan, 2010; Özlü, 1994). Aziz Paul ve Barnabas’ın Pisidia, MS I. yüzyılda Antiocheia (Yalvaç) üzerinden Lystra (Hatunsaray) ve Iconium’a (Konya) uğraması sonrasında Hristiyanlık bölgede yayılmaya başlamıştır. Hristiyanlığı tercih etmiş olan Hatunsaray (Lystra) ve çevresindeki halkın hem Homonad saldırılarına hem de Romalı Pagan ve Musevîlerin tacizleriyle ve baskılarıyla karşı karşıya kalmışlardır. Bu durumun neticesinde, alanın jeomorfolojik özelliklerinin sunduğu imkanlardan savunma ve saklanmaya uygun olması sebebiyle yoğun bir nüfus bu dönem de Kilistra’ya göç hareketinde bulunmuştur (Baylak 2023).

Antik kent, MÖ 25. yılda Augustus'un talimatıyla Roma lejyon kolonileri arasındaki askeri irtibatın sağlanabilmesi ve askeri operasyonların yapılabilmesi amacıyla  “Via Sebatsa " olarak adlandırılan "Kral Yolu”bu alandan deçirilmiştir (Arıtan 2010:4). Yol Kızılören-Hatunsaray arasında uzanmakta ve kalıntıları halen görülmektedir (Özlü 1994).