İşyeri Rekreasyonu

Kavram Rekreasyon

İşyeri rekreasyonu, 1940’lı yıllarda ABD’de katılımcı sayısı ve oluşturduğu maliyetler bakımından gazete haberleri ile gündeme gelmiş bir kavramdır. Bu yıllardan itibaren çalışan rekreasyonu, endüstri rekreasyonu, işyeri rekreasyonu gibi farklı kavramlarla tanımlanmaya çalışılmış ve günden güne artan öneme sahip bir konu olmuştur. Bu alanda yapılan ilk çalışmalar rekreasyonun sanayide yaşanan bir takım problemleri iyileştirme özelliği olduğuna yöneliktir. Bu kapsamda işyeri rekreasyonu çalışan ve işletmeye farklı kazanımlar sağlamaktadır:

Rekreasyon eğitimi aracı olması: Kısalan çalışma hayatında çalışanların boş zamanlarını nasıl değerlendireceklerini öğrenmelerine fırsat tanımaktadır. Çalışma hayatının zaman içinde kısalması ve uzaktan çalışma imkanın sağlanması ile birlikte bireylerin daha fazla boş zamana sahip oldukları bilinmektedir. İşyerinde gerçekleştirdikleri rekreasyon bir eğitim ve farkındalık aracı olarak, çalışanların iş dışındaki zamanlarında da gerçekleştirecekleri faaliyetler konusunda onları yönlendirmektedir.

Çalışanların monotonluktan uzaklaştırılması: Bir işletme proje bazlı çalışmalar yürütmediği durumlarda genel olarak çalışanların görev ve sorumlulukları aynı olmakta ve çalışanlar monoton bir iş yaşamı sürmektedirler. Rekreasyonun, çalışanları monoton iş yaşamından uzaklaştırarak, çalışanların gerçekleştirecekleri farklı etkinlerle iş yaşamını zenginleştirmek gibi bir önemli bir işlevi vardır.

Fiziksel sağlığa etkisi: Günümüz çalışma koşullarında çalışanlar daha çok ofis veya fabrika ortamında hareketsiz çalışmaktadırlar. İş zamanı veya dışında düzenli gerçekleştirilecek fiziksel hareketlilik amaçlı bir rekreatif faaliyet çalışanın fiziksel sağlığına olumlu katkılar sağlayabilir.

Sosyal sağlığa etkisi: Bireyler çalışma ortamında bir arada zaman geçirerek çoğu zaman takımın bir parçası olarak bazı kararlar almakta ve uygulamaktadırlar. İşyerinde gerçekleştirilecek sosyalleşmeyi sağlayan takım odaklı rekreatif etkinlikler, çalışanların olayları farklı bakış açısıyla değerlendirmelerine, bir arada karar verebilmelerine, ortak sorumluluk almalarına fırsat tanıyacaktır. Bu da çalışanların iş arkadaşları ile iyi ilişkiler geliştirmeleri, kaynaşmaları, problemlerini çözme becerilerinin gelişmesi gibi yaralar sağlayabilmektedir.

Psikolojik sağlığa etkisi: Rekreasyonun, bireyi anlık durumundan uzaklaştırma gibi bir özelliği bulunmaktadır. Çalışanlar bir rekreatif faaliyete katıldıklarında işyerinde yaşadıkları olumsuzluklar, sıkıntılar, istenmeyen durumlardan uzaklaşıp, yalnızca yaptığı faaliyete odaklanabilmektedir. Çalışan, anlık olarak kendisini yoran tüm faktörlerden uzaklaşabilmektedir. Bu sayede çalışan işine döndüğünde kendisini yenilenmiş, stresten uzaklaşmış ve daha sakin hissedebilmektedir.

Çalışan performansına etkisi: İşletmeler, insan kaynaklarının gelişiminin bir parçası olarak işyeri rekreasyonunu planlama, organize etme ve denetlemenin artan önemini gittikçe anlamaya başlamışlardır. Amerikan Egzersiz Konseyi'ne (American Council on Exercise) göre, çalışanların çalıştıkları sürede belirli aralıklarla ara vermelerinin, psikolojik ve duygusal olarak kendilerini daha iyi hissetmelerine neden olmakta ve bu da işteki performanslarını artırmaktadır.

Çalışan motivasyonu ve iş tatminine etkisi: Tüm sayılan etkiler değerlendirildiğinde çalışanın iş dışı zamanda da zamanını nasıl geçireceğini öğrenmesi; daha hareketli bir iş yaşantısının olması; fiziksel, sosyal ve psikolojik olarak daha sağlıklı olması ve tüm bu etkilerle ilişkili olarak çalışan performansının artması, çalışanın işe olan motivasyonu artırmakla birlikte iş tatmini üzerinde olumlu etkiler de sağlayabilir.  

Sonuç olarak, işletmeler, çalışanlarını daha fazla boş zaman faaliyetine ve sağlıklı yaşam girişimlerine katılmaya teşvik ederek fiziksel, sosyal ve psikolojik sağlıklarını iyileştirmeye çalışmaktadır. Özellikle ABD’de bu konu üzerine oldukça durulmakta ve işletmelerde wellness ve işyeri rekreasyonu uzmanının istihdam edildiği birimler oluşturulmaktadır. Son yıllarda da ülkemizde de artan bir öneme sahip olan rekreasyonun, ilgili fakültelerin Rekreasyon ve Rekreasyon Yönetimi Bölümü mezunlarının istihdamı açısından da oldukça önemli olduğu açıktır.

Yararlanılan Kaynaklar

Anderson, J. M. (1950). Industrial Recreation, Journal of the American Association for Health, Physical Education, and Recreation, 21(9): 26–27. doi:10.1080/23267232.1950.10627404; Başarangil, I. (2017). A theoretical study on workplace recreation: suggestion on its applicability in tourism enterprises, PressAcademia Procedia, 4(1): 273-280; Mercanoğlu, A. O., & Şimşek, K. Y. (2023). The Impact of Employee Recreation on Their Respective Productivity, SAGE Open, 13(3): 21582440231196967; Mokaya, S. ve Gitari, J. W. (2012). Effects of workplace recreation on employee performance: The case of Kenya Utalii College, International journal of humanities and social science, 2(3): 176-183.