-
2019
Edirne’nin Enez ve İpsala ilçelerinin sınırlarında bulunan Gala ve Pamuklu göllerini kapsayan 2369 hektarlık alan 1991 yılında Tabiatı Koruma Alanı, 1992 yılında sit alanı ilan edildi. 2005 yılında ise alan sınırları değiştirilerek 6.090 hektarlık alan milli park ilan edildi. Milli park, 3.090 hektar sulak alan (Büyük Gala Gölü, Küçük Gala Gölü, Pamuklu Gölü) ve 3.000 hektar ormanlık alan (Hisarlı Dağı etekleri) olmak üzere toplam 6.090 hektar alandan oluşmaktadır. Milli park; sulak alan, göl ve çalı ekosistemlerini ve bu ekosistemlerin nesli tehlikeye düşmüş veya nadir türleri barındırması nedeniyle Türkiye’nin önemli ekolojik alanlarından biridir.
Ana kaynak değeri, içerisinde bulunan üç adet göl ve burada barınan su kuşlarıdır. Bununla birlikte endemik bitkilerin bulunduğu Hisarlı Dağı ve etekleri de parkın diğer kaynak değerlerini oluşturmaktadır. Hisarlı Dağında Fransız Dağ Akçaağacı Gen Koruma Ormanı (60,3 hektar) bulunmaktadır.
Meriç Nehri’nin getirdiği alüvyonların birikmesi ve Meriç Nehri Deltası’ndaki alanların önünü kapatması sonucunda irili ufaklı birçok göl ve lagün oluşmuştur. Meriç Deltası’nda yer alan Gala ve Pamuklu Gölleri alüvyon set gölleri olup göllerin çevresinde bataklık ve sazlık alanlar bulunmaktadır. Gala Gölü, Büyük Gala Gölü (Çeltik Gölü-560 hektar) ve Küçük Gala Gölü (190 hektar) olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. Gölün batısında Meriç Nehri ve güneyinde Hisarlıdağ volkanik kütlesi bulunmaktadır. Göller sığ göller olup, göllerin yüzey alanı ve derinliği, yıllara, mevsimlere ve aylara göre büyük değişiklik göstermektedir. Yaz aylarında göl yüzeyi daralmakta ve derinliği azalmaktadır. Küçük Gala, içinde adacıklar halinde bitki toplulukları-sazlarla kaplı olup, çok sığdır (20-25 santimetre). Kurak geçen yaz aylarında bir bataklık halindedir. Büyük Gala Gölü yağışların en bol olduğu yıllarda bile derinliği bir buçuk metreyi geçmemektedir. Gala ve Pamuklu Gölleri havza taşkınları sırasında tek bir göl haline gelebilmektedir.
Avrupa ve Afrika arasında birçok göçmen kuş türünün göç yolu üzerinde olan ve Türkiye’ye batıdan giren kuşlar için ilk sulak alan olan Meriç Deltası A sınıfı bir sulak alan olup Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanlar Listesi’ndedir (RAMSAR). Deltada yaklaşık 32 bin su kuşu kışlamaktadır. Gala Gölü de su kuşları için üreme ve özellikle kışlama sahası olarak büyük önem taşır. Milli parkta 165 kuş türü gözlemlenmektedir. Bu türlerden 46’sı yerli (bütün yıl görülen), 27’si kış göçmeni ve 90’ı yaz göçmenidir. Kışın su altında kalan alanlar ördek türleri için önemli bir beslenme alanı oluşturmaktadır. Milli parkta gözlemlenmiş olan kuş türlerinden; dikkuyruk, ak kuyruklu kartal, balık kartalı, tepeli pelikan, küçük karabatak gibi türler küresel ölçekte korunması gereken önemli türlerdir. Alan kuğu ve pelikan türlerinin önemli kışlama alanıdır.
Milli parkta, beşi endemik 311 bitki türü tespit edildi. Hisarlı Dağ’ında, maki formasyonu, meşe ormanları, karışık yapraklı bozuk nitelikli ormanlar bulunmaktadır. Türler arasında; yabani armut, yabani badem, alıç-yemişen, kermes meşesi, akçakesme, tüylü meşe ve karaçalı gibi türler yer almaktadır. Milli parkta; yılan balığı, sudak, sazan ve turna gibi 16 tür balık tespit edildi. Alanda; benekli kaplumbağa, çizgili kaplumbağa, kirpi, tavşan, yer sincabı, yabani sığır gibi türler de yaşamaktadır.
Milli park, kuş göç yolu üzerinde olması ve sulak alan, dağ ve çayır gibi habitatları barındırması nedeniyle kuş gözlem, manzara seyri (Tuztepe mevkii), doğa yürüyüşü ve doğa fotoğrafçılığı gibi etkinlikler için uygundur. Milli park içinde 12 kilometrelik bir doğa yürüyüşü yapılmaktadır. Milli park sınırları içinde bir tesis bulunmamaktadır. Milli park; Enez’e sekiz kilometre, İpsala’ya 23 kilometre, Keşan’a 50 kilometre, Edirne’ye 155 kilometre, İstanbul’a ise 240 kilometre uzaklıkta yer almaktadır. Parka gelecek ziyaretçiler genellikle konaklamak için Enez’de bulunan küçük otel ve pansiyonları kullanmaktadırlar.
Referanslar
http://galagolu.tabiat.gov.tr/, (Erişim tarihi: 25.10.2019); Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü (2012), Gala Gölü Milli Parkı Uzun Devreli Gelişme Planı Analitik Etüt Raporu; Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü (2018). Kış Ortası Su Kuşu Sayımları; Topgül, S. (2012). Gala Gölü Milli Parkı’nın (Edirne) Sosyo-ekonomik Etkilerinin İncelenmesi: Yenikarpuzlu Örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.