Finike

Yerleşim Merkezi / Destinasyon Deniz Destinasyonu

Anadolu’nun güney batısında bulunan ve konum olarak Teke Yarımadası ve antik çağda Likya olarak isimlendirilen alanda yer almaktadır. Teke Yarımadası, doğusunda Antalya Körfezi, batısında Fethiye Körfezi arasında yer alan ve güney yönünde Akdeniz’e doğru uzanmış bulunan bir yerdir. Teke Yarımadası’nda MÖ üçüncü bin yılından bu yana yerleşim yerleri olduğu bilinmektedir. Finike, MÖ V. yüzyılda Phoinikos adıyla, Aykırıçay Suyu’nun (Arykandos) denizle birleştiği alanda ilk olarak kuruldu. Uzun bir süre Likya medeniyetinin başkenti Lmyra’nın Likya’nın başkenti olan Limyra’nın tarım ürünlerinin ihraç edildiği bir liman yeri olarak kullanıldı. Bu sebeple Fenikeliler için burası önemli bir ticaret merkezi haline geldi. Buradan hareketle Fenikelilerden dolayı buraya Finike adının verildiği de söylentiler arasında olsa da Phoinikos grekçe de Kızıl renkli at ya da davar sürüsü anlamlarına gelmektedir. Bu durumun bölgedeki hayvan türleri ile uyumlu olup, Finike yerleşiminin Grekler tarafından kurulduğunu işaret etmektedir.

Finike’nin batısında Demre, kuzeyinde Elmalı, doğusunda Kumluca ve kuzeybatısında ise Kaş ilçeleriyle çevrilmiştir. Antalya merkezine yaklaşık 120 kilometre mesafede yer alan Finike’de havaalanı yoktur, ulaşım karayolu ile sağlanır. En yakın havaalanı ise Antalya Havaalanı’dır. Ekonomik yapısı tarıma dayalı olup daha çok bitkisel üretim gerçekleştirilmektedir. 71.010 dekar arazide meyvecilik (portakal, mandarin, limon ve greyfurt, üzüm, zeytin, nar üretimi), örtü altı ve açıkta sebze yetiştiriciliği, tarla bitkileri üretimi ve su ürünleri üretimi yapılmaktadır. Mevsimsel olarak turizm faaliyetleri de yürütülmektedir. Kış aylarında tarım, yaz aylarında geniş çapta olmasa da turizmin olmaya başlaması ilçenin işsizlik sorununu dengelemek için fayda sağlamaktadır.

2018 yılı itibarıyla nüfusu yaklaşık 48.131 olan destinasyonda, önemli antik yerler ve tarihi örenyerleri ve doğal güzellikler bulunmaktadır. Arikanda, Limyra ve İdebessos gibi antik yerleşim alanları ve Suluin Mağarası ile yaklaşık beş kilometre uzunlukta olan Gökbük Kanyonu önemli gezilip görülecek yerlerdir. Arykanda antik kentinin ismi Likya dilinde Ary-ka-wanda Yüksek kayalığın yanındaki yer manasına gelmektedir. Arykanda antik kentinin adının dil bilimi açısından yerel Anadolu diliyle benzeşmesi nedeniyle bölgenin en eski şehirlerinden biri olduğunu işaret etmektedir. Antik Lykia kenti Arykanda kalıntıları arasında MÖ V. yüzyıldan kalma hamamlar önemli bir yer teşkil etmektedir. Limyra antik kenti, Toçak Dağı’nın güney kısmında, daha çok erken dönem yapıların bulunduğu akropol ile Roma ve Bizans Çağı surları içinde kalan alanda yer almaktadır. Limyra antik kenti’nin adı eski yazıtlarda Zemuri adını almaktadır. Antik kentte MÖ V. yüzyıldan itibaren yerleşimler olduğu belirlendi. Suluin mağarası ilçe merkezine bir kilometre mesafede bulunmakta olup, 80 metre yükseklikteki giriş kısmıyla Asya kıtasında yer alan en derin mağaradır.

Tuzlu, berrak, temiz ve ılık sulara sahip olmasıyla meşhur Akdeniz’in kıyısında yer alan Finike uzunluğu 30 kilometrenin üzerindeki kum plajları ve koyları ile ter temiz bir denize sahiptir. Alakır ve Akçay Çayı’nın getirdiği alüvyonlardan meydana gelen Finike Ovası’nın sahili kumluk ve sığdır. Antalya yoluna doğru olan yerlerde kayalık koylar ve çakıla sahip plajları bulunmaktadır. Finike’nin Çağıllı ve Gökliman plajları mavi bayrağa sahip plajlarıdır.

İlçede bir tanesi beş yıldızlı olan üç otel, iki apart otel, 12 pansiyon ve 10 adet motel olmak üzere toplamda 27 adet konaklama tesisi faaliyet göstermektedir. Konaklama tesislerinin 836 oda ve 1807 adet yatak kapasitesi bulunmaktadır. Ayrıca ilçe merkezinde 150 karada 350 denizde olmak üzere toplam da 500 yat kapasitesine sahip hudut kapısı hüviyetinde olan bir yat limanı da yer almaktadır. 2018 yılının Eylül ayına 350 adet yat giriş-çıkış yapmış ve bu yat limanından giriş yapan yabancı turist sayısı ise 575 yolcu oldu. 2015 yılından bu yana hudut kapısından giriş yapan yabancı ve yerli turist sayıları toplamda ortalama 500 yolcu civarındadır. İlçe ekonomisini ve sosyo-kültürel yaşamı canlandırmak için yıl aşırı haziran ayı sonu ve temmuz ayı başlarında Finike Festivali gerçekleştirilmektedir.

Türkiye’deki en önemli turunçgil üretim merkezlerinden bir tanesi olan Finike’de, 1940’lı yıllardan günümüze dek turunçgil üretim yapılmaktadır. Toprağının içerdiği alüvyon özellikleri nedeniyle başta portakal olmak üzere turunçgillerin yetişebilmesi için en uygun hava koşullarına sahiptir. 2000’li yıllardan bu yana ilçenin en önemli gelir kaynağı turunçgil üretimi oldu. Türkiye’de en çok portakal üretimi Akdeniz Bölgesi’nde (yüzde 92) yer almakta ve bu Akdeniz Bölgesi içerisinde en çok portakal üretimi Antalya ilinde (yüzde 30) ve üretilen portakalın yarısından fazlası ise Finike ilçesinde üretilmektedir. Finike portakalı yurtiçinde bilinirliği yüksek ve lezzetli olması sebebiyle 2009 yılında Türk Patent Enstitüsü’nden coğrafi işaret alarak patenti alınmış ve ilçenin en önemli simgesi haline geldi. Ayrıca Finike portakalı, ABD’deki Kalifornia Üniversitesinin yapmış olduğu bilimsel bir araştırmada dünyanın en kaliteli portakalı olarak tescil edildi. Günümüzde ilçenin tanıtımında öne çıkartılan en önemli unsurlardan bir tanesi olarak halen portakal kullanılmaktadır.

Yararlanılan Kaynaklar

Bülbül, C. (2011). Finike Portakalının Sürdürülebilir Rekabetinin Araştırılması: Değer Zinciri Analizi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; Demirbaş, Y. (1998). Finike Turizm Potansiyelinin Türk Turizmindeki Yeri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; Finike Belediyesi (2019). Tarım-turizm-ekonomi. http://www.finike.bel.tr/tr/m/finike/tarim-turizm-ekonomi.html, (Erişim tarihi: 18.7.2019); Finike Kaymakamlığı (2019), İlçemiz. http://www.finike.gov.tr/, (Erişim tarihi: 18.7.2019); Kültür ve Turizm Bakanlığı (Antalya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü) (2019). Finike. http://www.antalya.ktb.gov.tr/TR-767917/finike.html, (Erişim tarihi: 18.7.2019); Kültür ve Turizm Bakanlığı (Antalya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü) (2019), Turizm İstatistikleri, http://www.antalya.ktb.gov.tr/TR-175552/turizm-istatistikleri.html, (Erişim tarihi: 18.7.2019).

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Demirbaş, Y. (1998). Finike Turizm Potansiyelinin Türk Turizmindeki Yeri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.