Antalya Finike Bağyaka Camii

Doğal ve Kültürel Miras Cami

Finike ilçesinin Turunçova Kasabası’nda yer almaktadır. Kuzey-güney doğrultulu, dikdörtgen bir kütleden oluşan yapı, yol güzergâhı üzerinde merkezi bir noktaya inşa edilmiştir. 2019 yılında restorasyon geçirmiştir. Sağlam durumda olup, ibadete açıktır. İçten düz ahşap tavan ve bağdadi kubbe ile örtülü olan yapı, dışarıdan dört yöne eğimli kiremit kaplı kırma çatı ile kapatılmıştır. Ayrıca kuzeybatı köşesinde yapıdan ayrı olarak inşa edilmiş, kesme taş malzemeden; tek şerefeli bir minaresi bulunmaktadır. Üzerinde yer alan kitabeye göre H.1319/M.1901-1902 yılında Bahar Zade Mehmet Ağa tarafından inşa ettirilmiştir.

Yapı moloz taş, kerpiç ve ahşap hatılların bir arada kullanıldığı teknikle inşa edilmiştir. Caminin kuzey cephesinde dört ahşap direğin taşıdığı, üç bölümlü bir son cemaat yeri bulunmaktadır. Harim kısmına da bu cephede yer alan iki kanatlı ahşap kapıdan girilmektedir. Oldukça zengin süslemelere sahip olan kapı kanatlarının yüzeyi dikey yerleştirilmiş panolara bölünmüştür. Panoları ise bitkisel bezemenin yoğunlukta olduğu bir çerçeve çevrelemektedir. Ahşap kapı kanatlarının üst kısmı basık kemerli bir uygulama ile düzenlenmiştir. Kemer köşeleri gülbezek ile bezenmiştir. Kapı alınlığı ise, kıvrık dallar ve palmetler ile bezenmiştir. Dikdörtgen kapı kanatlarını çevreleyen bordürler, içten ve dıştan testere dişli frizlerle sınırlandırılmıştır. Bordür yüzeyleri, “C” kıvrımlı motiflerin ters ve düz olarak yerleştirilmesiyle oluşturulan bir kompozisyon ile doldurulmuştur.

Kuzey-güney doğrultulu dikdörtgen planlı harim, 12 adet alt sıra; 14 adet de üst sıra olmak üzere 26 adet pencere ile aydınlatılmaktadır. Son derece zengin kalemişi süslemelere sahip olan harimde, dönem modasına uygun olarak saat, vazodan çıkan çiçekler ve çok sayıda hat; mavi renkli dikdörtgen panolar içine yerleştirilmiştir. Duvarlarda yoğun olan süslemeye karşın mihrabın sade bırakıldığı dikkati çekmektedir. Minber ise kafes tekniğinde yapılmış bezemelere sahiptir. Harimin üzeri düz ahşap tavan ve bağdadi kubbe ile örtülüdür. Kubbe sırasıyla mavi, kahverengi ve sarı renkte servi ağaçları ile ağaçların arasına yerleştirilmiş kandil motifleri ile bezenmiştir. Kubbede yer alan süslemeler Elmalı Bayralar Köyü’nde yer alan cami ile benzer özellikler taşımaktadır. Köy halkından edinilen bilgiye göre her iki yapıda aynı usta çalışmıştır. Bayralar Köyü ile Turunçova arasında yaklaşık 55 kilometre bulunmaktadır. Söz konusu mesafe göz önüne alındığında aynı ustanın çalışmış olabileceği mümkün görünmektedir. Finike Bağyaka Camii, içinde bulundurduğu kalemişleri ve bağdadi kubbesi ile görülmeye değerdir.

Yararlanılan Kaynaklar

Arık, R. (1976). Batılılaşma Dönemi Anadolu Tasvir Sanatı. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları; Kılıç, S. (2018). Elmalı’daki Ahşap Tavanlı Cami ve Mescitler (Osmanlı Dönemi), MHJ İnsani Bilimler Dergisi, VIII/II: 407-425; Tay, L. (2017). Akseki Sarıhacılar Köyü Camii, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (1): 127-146.