-
2019
Self servis şeklinde yiyecek-içecek hizmeti veya hızlı/hazır yemek hizmeti olarak tanımlanmakla birlikte Türkçe dilinde hızlı servis olarak çevrilmektedir. Fast-food ürünleri arasında genellikle hamburger, patates kızartması, tavuk, pizza ve benzeri yiyecekler yer almaktadır. Bu nedenle fast-food, satıcıların hamburger, pizza, tavuk veya sandviç gibi ürünlerde uzmanlaştıkları, kısıtlı bir menü ile seri bir üretim tekniği kullandıkları yiyecekler olarak da tanımlanmaktadır. Fast-food teriminin hızlı hazır yemek hizmeti anlamındaki kullanımı ise daha yoğun bir şekilde kullanılmaktadır.
Fast-food sisteminin tarihi 1700’lü yıllara dayanmakla birlikte, İngiltere’de bugün geleneksel fast-food ürünü olan balık ve patates kızartmasının ilk 1780’li yıllarda Kuzey İngiltere’de satıldığı bu nedenle de fast-food sisteminin başlangıcı olarak bu tarihin kabul edildiği belirtilmektedir. Yiyecek-içecek endüstrisi içerisinde ise fast-food sisteminin, 1970 yılında yayılmaya başladığı, 1990’lı yıllardan sonra ise hızla büyüme gösterdiği ifade edilmektedir.
Fast-food, hızlı sunulan, elde yenebilen, düşük fiyatlı ve fazla dayanıklı olmayan yiyecek türleridir. Bu bağlamda fast-food ürünleri diğer yiyeceklerden ayıran en önemli özellikleri, hızlı ve çabuk servis yapılması, ürünlerin kolay bir şekilde hazırlanması, fiyatı ve dayanıklılık süresinin düşük olması, genellikle elle yenilebilen ve kullandıktan sonra atılabilen ambalaja sahip ürünler olmasıdır. Fast-food sistemde standart hâle getirilmiş menülerle belirli kalitedeki ürünler çok kısa bir sürede satılabilmektedir. Dolayısıyla, fast-food sisteminde öncelikli amaç, hızlı bir şekilde hazırlanan yemeklerin yine aynı şekilde hızlıca tüketilip sonraki tüketici için masanın hazır hâle getirilmesine dayanmaktadır.
Fast-food ürünlerine olan talebin artmasının temel nedeni, insanların yemek yemek için daha az zaman harcamak istemesinden kaynaklanmaktadır. Teknolojinin gelişmesi, kentleşme, çalışan kadın sayısının artması, yoğunlaşan iş temposu, yalnız yaşama gibi etkenler insanların beslenme/tüketim alışkanlıklarının değişmesine neden olmaktadır. Ayrıca, eğitim düzeyindeki gelişmeler, gelir artışı, rekabetin yoğunlaşmasıyla tüketiciye yönelik faaliyet sayısında artış olması ve bireylerin statü farklılığından kaynaklanan yaşam tarzı fast-food tüketme alışkanlıklarını yaygınlaştırmaktadır. Tüketicilerin değişen bu faktörler nedeniyle kolay bulunabilen ve zamandan tasarruf sağlayan fast-food ürünleri tercih etmesi, fast-food ürünlerinin toplum hayatında önemli bir yer tutmasını sağlamaktadır. Fast-food ürünlerde, tüketiciye tek bir ürün sunulmayarak, tüketiciye menü seçeneklerinde aynı anda üç veya dört gıda ürününü satın alma imkânı verilmesi ve sunulan gıdaların porsiyonlarının tüketicilerin seçimine bırakılması bireylerin fast-food tüketme nedenleri arasında yer almaktadır. Ayrıca fast-food ürünlerin görünüm olarak canlı renklerdeki paketlerde verilmesi ve lezzetli olması tüketicilerin fast-food ürünleri tercih etmesini sağlayan diğer etmenlerdir.
Referanslar
Hamşıoğlu, A. B. (2013). Fast Food Ürünleri Satın Alan Tüketicilerin Yaşam Tarzlarını Belirlemeye Yönelik Bir Uygulama, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 6(11): 17-36; Özdoğan, O. N., Özdoğan, Y. G. ve Tütüncü, S. (2016). Fast Food Akımı. İçinde; O. N. Özdoğan (Editör) Yiyecek içecek Endüstrisinde Trendler Kavramlar Yaklaşımlar Başarı Hikayeleri (ss. 1-18). Ankara: Detay Yayıncılık; Rauf, A. A. ve Butt, I. (2012). Consumer perceptions of Foreign Fast Food Restaurants in An Emerging Market, Leisure and Tourism Marketing, 3(1): 40-70; Şahin, N. N. (2017). Yiyecek-içecek Sanatı ve Akımları. İçinde; M. Doğdubay ve G. Saatcı (Editörler), Yiyecek ve İçecek Paradoksu (Kavramlar/Süreçler) (ss. 61-114). Ankara: Detay Yayıncılık; Şimşek, A. (2018). Slow Food-Fast Food. İçinde; A. Akbaba ve N. Çetinkaya (Editörler), Gastronomi ve Yiyecek Tarihi (ss. 294-307). Ankara: Detay Yayıncılık.
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Özdoğan, O. N., Özdoğan, Y. G. ve Tütüncü, S. (2016). Fast Food Akımı. İçinde; O. N. Özdoğan (Editör), Yiyecek-İçecek Endüstrisinde Trendler Kavramlar Yaklaşımlar Başarı Hikâyeleri (ss. 1-18). Ankara: Detay Yayıncılık.