Fast-food Restoranlar

Gastronomi Yeme-İçme İşletmesi Hızlı Yiyecek Üretim ve Sunum İşletmesi

Ekonomik ve sosyal hayattaki gelişmelerle birlikte, zamanı daha değerli hâle gelen günümüz insanının yemek için ayırdığı vakti azaltıp diğer faaliyetlere daha fazla zaman ayırabilmesi gerekmektedir. Bu anlayış doğrultusunda, yeme faaliyetine ayrılan zamanın kısaltılması süreci hızlı yeme (fast-food) kavramını ortaya çıkardı. Fast-food (hızlı yeme) sistemi; “az zamanda çok sayıda tüketiciye hizmet veren, standart yöntemlerle hazırlanmış besinlerin üretildiği ve satıldığı bir yemek sistemi” olarak tanımlanmaktadır. Özellikle gençlerin yaşam tarzına hitap eden fast-food restoranlar; zaman kazandıran ve dinlendirici bir yemek deneyimi olduğu için tercih edilmektedir. Bununla birlikte eğitim düzeyi de hızlı yemek yeme alışkanlığını etkilemektedir. Genellikle eğitim düzeyi üst seviyede olan kişilerin fast-food ürünlere daha çok yöneldiği görülmektedir.

Fast-food sektöründe hazırlanan yiyeceklerin fiyatları daha düşük ve hazırlanma, servis edilme süreleri daha kısadır. Yiyecek elle yenebildiği gibi pratik bir çatal bıçak yardımıyla da tüketime sunulabilmekte ve tüketildikten sonra ambalajı atılabilmektedir. Bu tanımlamaya örnek verilebilecek yiyecek türleri; başta pizza ve sandviçler olmak üzere tavuk, balık, patates ve kebap gibi pişmiş olan diğer hazır yiyeceklerdir.

Amerika’da fast-food (hızlı yiyecek) hizmeti veren restoranların örnekleri diğer ülkelerden daha önce görülmüştür. 1930’lu yıllarda araçlara servis gerçekleşti ve kısa bir süre sonra satışlar daha da arttı. Bu sektörün ilk öncüleri, Amerika Birleşik Devletleri’nde işçilerin gittikleri kahve ve içecek satış büfeleri ve sokak satıcılarıdır. 1937 yılında açılmış olan McDonald’s fast-food işletmeleri arasında en tanıdık olanıdır. Restoran sayıları 1940 yılından başlayarak arttı ve 1952 yılında ilk temsilcilikleri kuruldu. Pizza Hut, Sbarro ve Taco Bell gibi işletmeler ise takip eden yıllarda fast-food restoranlar olarak piyasaya girdi.

24. 01. 1980’te ihracatın arttırılmasına ilişkin kararlar alınması Türkiye’nin ekonomik ve sosyal yaşamınının farklılaşmasına yol açtı. Fast-food alışkanlığı da Türkiye’de bu kararlar sonunda ortaya çıktı ve Batılı olma, batılı gibi yaşamak, tüketme anlayışlarının sonucu olarak benimsenmeye başlandı. Türkiye’deki hazır yiyecek sektörü 1986 yılında McDonald’s’ın gelmesiyle birlikte fast-food ile tanışır. Amerika ve Avrupa kaynaklı şirketler Türkiye’de fast-food restoranların artmasında önemli role sahiptir.

Türk kültürü beslenme açısından araştırıldığında hızlı ve ayaküstü yeme alışkanlığının yüzyıllardır var olduğu görülmektedir. Türk kültüründe var olan simit, börek, çörek, tatlı çeşitleri, nohutlu pilav, ekmek arası köfte, tavuk, ciğer, balık, dürüm döner, ızgara türü yiyecekler gibi alışılmış atıştırmalık ürünlerden başka, zaman içerisinde Amerika Birleşik Devletleri’ne ait yiyeceklerin de artış göstermesi, hızlı yemek yeme kültürümüzü zenginleştirdi.

Tüketicilerin hızlı yemek üreten restoranları talep etmelerinde; kaliteli yiyecekler sunulması, işletmenin ortamı ve döşeme şekli, kolay ulaşılabilecek mesafede olması, sunulan yiyeceklerin çeşitliliği, hızlı servis edilmesi ve makul fiyatta olması gibi kriterler rol oynamaktadır. Fast-food restoranların yönetilmesi özel bir dikkat gerektirmektedir. Ürünün hazırlanmasında ve sunumunda planlama aşaması oldukça önemlidir. Çünkü bu tür işletmelerde hazırlanan ürünler kısa zaman içinde tüketilmezse, tat ve görünümlerinde bozulma meydana gelmektedir.

Referanslar

Hamşioğlu, A.B. (2013). Fast-Food Ürünleri Satın Alan Tüketicilerin Yaşam Tarzlarını Belirlemeye Yönelik Bir Uygulama, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 6(11): 17-34; Kıngır, S., Karakaş A., Şengün, H.İ. ve Çenberlitaş, İ. (2015). Üniversite Öğrencilerinin Fast Food Tercih Etme Sebeplerinin Belirlenmesi: Dicle Üniversitesi Örneği, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 12(3): 102-119; Korkmaz, E. (2010). Geçmişten Günümüze Restoranlar: Türkiye’de Restorancılığın Gelişimi, V. Lisansüstü Turizm Öğrencileri Araştırma Kongresi, Nevşehir, Türkiye:120-130; Sökmen, A. (2005). Yiyecek İçecek Hizmetleri Yönetimi ve İşletmeciliği. Ankara: Detay Yayıncılık; Yazıcıoğlu, İ.,Işın, A. ve Koç, B. (2013). Üniversite Öğrencilerinin Fast Food Ürünleri Tercih Etme Nedenleri, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 1(1): 36-41.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Bingöl, R. (2018). Restoran İşletmeciliği. İstanbul: Alfa Yayıncılık.