Hızlı Yemek (Fast Food) Mutfağı

Gastronomi Yeme-İçme İşletmesi Hızlı Yiyecek Üretim ve Sunum İşletmesi

Hızlı yemek kültürünün izleri antik çağlara kadar sürülebilmekle birlikte günümüz hızlı yemek mutfağının temelleri 1700’lü yıllara dayanmaktadır. Günümüzde en sık tüketilen hızlı yemek mutfağı ürünü olan patates kızartmasının temeli 1780 yılında Kuzey İngiltere’de atıldı. Hızlı yemek mutfağında bir dönüm noktası olarak düşünülen Hot Dog arabaları ise Amerika Birleşik Devletleri (ABD) menşeili bir sokak yemeği olarak yaygınlaştı. Hızlı yemek mutfağına ev sahipliği yapan ilk restoran ise yine ABD’de 1921 yılında kurulan White House restoranıdır. Türkiye’de simit, döner, mantı, dürüm, pide, lahmacun, çiğköfte; ABD’de hamburger ve cheeseburger; Kuzey Avrupa’da balık ve sosisli cips; İtalya’da pizza ve makarna; Meksika’da tako ve madrano; Çin’de kızarmış ördek; Arap ülkelerinde lavaş ekmeği içerisinde felafil; Özbekistan’da kurut ve Japonya’da sushi hızlı yemek mutfağından örnekler olarak gösterilebilir. Bu yemeklerin ortak özelliği hızlı sunulabilmesi ve enerji oranının yüksek olmasıdır. Hızlı yemek kavramının İngilizce karşılığı olan fast food Türk Dil Kurumu tarafından hazır yemek şeklinde ifade edilmektedir. Bu açıdan bakıldığında, hızlı yemek mutfağının dayanıklılık süresi uzun, sunulması hızlı ve kolay, ambalajlanabilen ve elle yenilebilen yemekleri de içerdiği anlaşılmaktadır. Hızlı yemek mutfağı ürünleri fiyat açısından uygun, düşük maliyetli, zamandan tasarruf sunan ürünlerdir.

Hızlı yemek mutfağı ile ilgili son yıllarda sağlıksız olduklarına yönelik eleştiriler de artmış durumdadır. Vitamin ve kalsiyum yönünden zayıf olmaları, asitli ve kafeinli ürünler olmaları, hazırlama ve pişirme yöntemlerinin sağlık açısından tehditler içermesi ve çok sayıda hastalığa yol açabilecek ürünler olması yönündeki eleştiriler bu tipte üretim yapan işletmeleri yeni yöntemler kullanmaya itmektedir. Bununla birlikte, hızlı yemek mutfağı tüm dünyada hala çok büyük bir pazara sahiptir. Dünyada en çok bilinen hızlı yemek restoran zincirleri McDonald’s, Burger King, Starbucks, KFC, Subway, Pizza Hut, Taco Bell, Wendy’s gibi ABD merkezli işletmelerdir.

Referanslar

Özdoğan, N. O., Özdoğan Gül Y. ve Tütüncü, S. (2016). Fast Food Akımı. İçinde; Özdoğan, N. O. (Editör), Yiyecek İçecek Endüstrisinde Trendler-I (ss. 1-18). Ankara: Detay Yayıncılık; Şimşek, A. (2018). Slow Food – Fast Food. İçinde; Akbaba, A. ve Çetinkaya, N. (Editörler), Gastronomi ve Yiyecek Tarihi (ss. 294-307). Ankara: Detay Yayıncılık.