Eylemsiz turist rehberliği kavramı 6326 sayılı Turist Rehberliği Meslek Kanunuyla birlikte gelen yeniliklerden biridir. Eylemsiz rehber kanunda “Bakanlık tarafından verilen ruhsatnameye sahip olup çalışma kartına sahip olmayan turist rehberini” ifade etmektedir.  Çalışma kartı almayan veya çalışma kartı alıp eylemsiz olarak kalmak isteyen turist rehberleri bağlı oldukları odaya yazılı başvuru yaparak eylemsiz turist rehberi olarak sicile işlenir ve çalışma kartları iptal edilir. Eylemsiz turist rehberleri meslek odalarının seçimlerinde oy kullanmaya ve görev almaya yetkili değildirler. Daha çok ruhsatnamesi olup kamu kurumunda çalışanlar, başka bir iş koluna yönelenler ve yurtdışında yaşayanların başvurduğu eylemsiz turist rehberliğinde aralıksız sekiz yıl boyunca kalındığında Bakanlık tarafından ruhsatnameleri iptal edilmektedir. Bu durumda olanlar için ilgili meslek kuruluşu tarafından on beş gün içerisinde Bakanlığa bilgi verilmesi gerekmektedir. Aralıksız sekiz yıl boyunca eylemsiz turist rehberi olarak kalanların tekrar eylemli turist rehberi olabilmeleri için Bakanlık tarafından yapılacak olan yeniden mesleğe kabul sınavına girmeleri ve başarılı olmaları gerekmektedir.

Eylemsiz turist rehberleri reklam ve tanıtım faaliyetinde bulunamazlar. Eylemsiz oldukları yıl içerisinde rehberlik hizmeti sunamazlar. Eylemsiz olarak turist rehberliği sunan kişiler hakkında Bakanlık tarafından idari para cezası uygulanmaktadır. Eylemsiz turist rehberleri ayrıca eylemli turist rehberlerinin ödemiş olduğu oda aidatının beşte birini ödemek durumundadırlar. Turist rehberliği mesleğinin gerektirdiği yasal düzenlemeleri içeren 22 Haziran 2012 tarihinde yayımlanan 6326 sayılı Turist Rehberliği Meslek Kanunuyla birlikte Türkiye’deki tüm turist rehberleri kayıt altına alındı ve tüm turist rehberleri TUREB rehber bilgi sistemine kayıt edildi. 8 Temmuz 2019 tarihi itibariyle TUREB rehber bilgi sistemine kayıtlı eylemsiz rehber sayısı 2.774 kişidir. Bunlardan 2.621’i ülkesel düzeyde, 153’ü ise bölgesel düzeyde turist rehberi olarak kayıtlıdır.

İlk defa, 22.06.2012 tarihli ve 6326 Sayılı Turist Rehberliği Mesleği Kanunu’nda kullanılan eylemli turist rehberi terimi, çalışma kartı sahibi olup fiilen turist rehberliği hizmeti sunma hak ve yetkisine sahip turist rehberlerini ifade etmektedir. Eylemsiz turist rehberi, ruhsatnamesi olan fakat çalışma kartına sahip olmadığı için fiili olarak mesleğini icra etmeyen rehberlerdir. Tanımda geçen ‘çalışma kartı’ 2012 Kanunu’nun getirdiği yeniliklerden biridir; rehberlere kayıtlı oldukları oda tarafından verilen ve bir yıl boyunca geçerli olan, mesleği fiilen icra edebileceklerine ilişkin verilen izin belgesini ifade etmektedir. Çalışma kartının alınması için oda aidatının ödenmesi yeterlidir. Eylemli-eylemsiz rehberlerin ödeyecekleri aidat miktarı 1/5 şeklinde belirlendi. 2019 yılının oda aidatı eylemli rehberler için 500 TL ve eylemsiz rehberler için 100 TL’dir.

Eylemli turist rehberi İngilizce active tour guide ifadesinin çevirisidir. Bu ifade ‘aktif turist’ rehberi olarak çevrildiği takdirde, aktifin zıt anlamlısı olarak aktif olmayan ya da pasif kelimelerinin yaratacağı anlam karmaşasından kaçınmak için tercih edilir. 6326 sayılı Kanunun ‘mesleğin icrası, odaya üyelik ve meslek sicilleri’ hakkındaki düzenlemelere yer veren dördüncü maddesinde meslek sadece eylemli turist rehberleri tarafından icra edilebilir. Eylemli turist rehberi olabilmek için bir yıl süreyle geçerli olan çalışma kartının alınması zorunludur. Çalışma kartı almayan veya eylemsiz turist rehberi olarak kalmak üzere yazılı beyanda bulunan turist rehberleri eylemsiz turist rehberi olarak sicile işlenir denmektedir. Aynı maddede eylemsiz turist rehberlerinin sahip olmadığı haklar da belirtilir. Buna göre Eylemsiz turist rehberleri, meslek kuruluşları organlarının seçimlerinde oy kullanamaz ve bu organlarda görev alamazlar. Ayrıca, aralıksız sekiz yıl süreyle eylemsiz kalan turist rehberleri, eylemli rehber olma haklarını kaybederler. Bu hakkın geri alınabilmesi için Bakanlık tarafından yapılacak bir sınava katılmak ve başarılı olmak zorunludur.