Datça Badem Gazozu, Datça’nın coğrafi-kültürel kimliğini oluşturan badem mirasını (özellikle acı badem geleneğini) soda kültürüyle buluşturan yerel bir içecek ailesidir. Çevrimiçi doğrulanabilir en erken izler 2019 sonbaharına uzanmakta; bu tarihlerden itibaren ürünün acı badem ve bal aromalı karakteriyle anıldığı görülmektedir. 2020’lerin başında ise Datça merkezli üretici ve perakendecilerin portföylerinde “Ballı Badem Aromalı Datça Gazozu” vb. varyantlar düzenli satışa açılmış; böylece ürün, bölgesel bir nişten ulusal çevrimiçi dağıtım kanallarına taşınmıştır. Bu zaman çizelgesi, Datça bademli gazozlarının yerel/nostaljik gazoz akımının son evresinde (2019–2022 bandı) ticari görünürlük kazandığını göstermektedir.

Formülasyon düzeyinde Datça bademli gazozlarının ayırt edici niteliği, acı badem tat profilinin bal ve geleneksel frambuaz aromasıyla harmanlanmasıdır. Dadya etiketiyle listelenen “Datça Gazozu – Acı Badem & Bal” çeşidinde üretici beyanına göre içerik; su, şeker (şeker pancarı), karbondioksit, frambuaz ve acı badem aromaları, asitlik düzenleyici (E330), bal, koruyucular (E211/E202) ve antioksidan (E300, C vitamini) şeklindedir. Ambalaj standardı 200 ml şeffaf cam şişe, depozitosuz sunum ve yirmili koli paketlemesidir. Bu teknik özellikler, ürünü butik/yerel konumlandırma içinde sabitlemektedir.

Ürün ailesi tek bir firma/marka ile sınırlı değildir; Dadya Datça Gazozu başlığı altında acı badem ve balın yanı sıra limon, mandalina, nar ve klasik gibi varyantlar listelenmekte; aynı coğrafi menşe içinde Datçam markası da Ballı Badem Aromalı Datça Gazozu ve Premium Bademli Gazoz gibi seçeneklerle benzer tat eksenini sürdürmektedir. Bu görünüm, Datça bademli gazozunu coğrafi çağrışımı güçlü ürün ailesi statüsüne yerleştirir; markalar arası ortak payda acı badem bazlı profil ve 200 ml cam şişe standardıdır.

Dağıtım stratejisinde yerel satış noktalarının yanı sıra e-ticaret kanalları belirgindir. Datça merkezli çevrimiçi mağazalarda ve çoklu perakende platformlarında Datça badem gazozunun hem tekil hem koli (6’lı/24’lü) formatlarda erişilebilir olduğu doğrulanmaktadır. Bu sayede ürün, Datça’yı ziyaret etmeyen tüketici segmentlerine de ulaşmakta ve Datça gastronomisinin bilinirliğine katkı sunmaktadır.

Tartışmalar ve değerlendirme bağlamında iki husus öne çıkar: (i) Bal kullanımı, tat profilini zenginleştirirken vegan uygunluğu gibi tüketici tercihleri açısından şeffaf bilgilendirme ihtiyacını artırır (üretici içerik beyanı bu yönüyle önemlidir); (ii) bazı popüler kültür kaynaklarında Datça bademli gazozunun yakın dönemde ortaya çıkan bir yerel ürün olarak nitelenmesi, ürünü yöresel-nostaljik kategorisinin güncel yorumları arasında konumlandırır. Sonuç itibarıyla Datça Badem Gazozu, Datça’nın badem ve bal imgesi üzerinden inşa edilmiş tat profili, küçük hacim cam şişe standardı ve çok kanallı dağıtım modeliyle, Muğla yerel içecek ekosisteminde kendine özgü bir yer edinmiştir.