Antiokheia Ad Maeandrum Antik Kenti

DOĞAL VE KÜLTÜREL MİRAS Antik Kent

Aydın'ın Kuyucak İlçesi sınırları içerisinde Azizabat ile Başaran mahalleleri arasında yer alan Antiokheia ad Maeandrum antik kenti, halk tarafından “Asar Tepe” olarak adlandırılmaktadır. Morsynos (Dandalaz) Nehri’nin Maiandros (Menderes) Nehri ile birleştiği noktada bulunan kent, ova tabanından yaklaşık 100 metre yüksekliktedir (Görsel 1). Antik Anadolu yerleşimlerine baktığımızda ova, dağ ve liman gibi stratejik öneme sahip alanlarda kurulduklarını görürüz. Bu anlamda Antiokheia ad Maeandrum antik kenti, Efes’ten başlayan Büyük Doğu Ticaret Yolu üzerinde bulunan Maiandros (Menderes) Nehri üzerindeki köprüyü kontrol etmektedir. Aynı şekilde Maiandros (Menderes) Ovası’nı Aphrodisias üzerinden Tabae (Tavas) Ovası’na bağlayan tali yolun ana yolla birleştiği noktayı da kontrol etmektedir. 

Kent hakkındaki araştırmalar XVIII. ve XIX. yüzyıllarda bölgeyi ziyaret eden seyyah ve araştırmacılara dayanmaktadır. Söz konusu yerleşim yeri hakkında sistemli arkeolojik çalışmalar bulunmadığından kentin tarihi hakkındaki bilgiler antik kaynaklara, nümizmatik ve epigrafik verilere ve ortaçağ tarihçilerinin sağladığı sınırlı bilgilerden oluşur. Bununla beraber sur, stadion, tiyatro, nekropol, köprü olduğu anlaşılan yapı kalıntıları burada önemli bir Roma kentinin varlığını göstermektedir. Kent hakkında Bizans döneminden daha fazla bilgi bulunmakta olup en önemli yapı kalıntıları yerleşim alanını çevreleyen surlardır. MS VII. yüzyıl başından MS XIII. yüzyıl sonuna kadar dört farklı yapısal özellik gösteren surlar, bugün hala bölgede görülen en önemli yapı kalıntılarıdır. Türklerin Anadolu'ya yerleşmesi sırasında Selçuklular ile Bizans Devleti arasında yapılan üç büyük ve en önemli savaşın sonuncusu olan Antiokheia Savaşı (1211) bu kentin teritoryumu içinde gerçekleşmiştir.

Kentin kurulduğu alanın coğrafi konumu ve özellikleri kentin gelişmesinde çok önemli bir rol oynamıştır. Zira Antik dönemde kentin etrafındaki bitki örtüsü günümüzdekinden çok farklı olmamalıdır. Kentin etrafındaki toprak yapısı neredeyse tüm vadiye hakim olan Morsynos Nehri'nin getirdiği alüvyonlu topraktır. Bu toprak yapısı çok fazla organik madde içerdiğinden tarım için son oldukça uygundur. Bu bitki, toprak ve iklim özelliklerine bağlı olarak Antiokheia kentinin tarımsal ürün ihracatı da antik çağlarda şehrin ekonomik gelişmesinde önemli rol oynamış olmalıdır. En önemli ihraç ürünlerinden biri de kuru incirdir. Antik kaynaklara göre bölgede önemli tarım ürünleri olan kuru incir ve salatalıktan bol miktarda üretmektedir.

Referanslar

Chandler, R. (1775). Travels in Asia Minor: or an account of a tour made at the expense of the Society of Dilettanti. Oxford; Dinç, R. (2011). Antiokheia ad Maeandrum Yakınlarındaki Roma Köprüsü. İçinde; Özkan, A. – Dönmez, Ş. (Editörler). Karadeniz’den Fırat’a Bilgi Üretimleri/Önder Biligi’ye Armağan (ss. 111-128); Franke, P. R. - Nollé, M. K. (1997). Die Homonoia-Münzen Kleinasiens und der thrakischen Randgebiete. Saarbrücken; Ramsay, W. M. (1890). The Historical Geography of Asia Minor. Londra: John Murray; Umar, B. (1999). Karia: Bir Tarihsel Coğrafya Araştırması ve Gezi Rehberi. İstanbul: İnkilab Yayınları.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Söner, R. H. (2017). Antiokheia Ad Maeandrum Antik Kenti, HUMANITAS - Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 5(9): 139-153.