Adada Antik Kenti

Doğal ve Kültürel Miras Antik Kent

Isparta-Sütçüler ilçe karayolu üzerinde yer alıyor, Sağrak Köyü'ne iki kilometre, il merkezine 90 kilometre uzaklıktadır. Kent, Caralis (Beyşehir) Gölü’nün batı kıyısını izleyerek Antiokheia (Yalvaç), Neapolis (Şarkikaraağaç), Timbiriada (Aksu), Adada (Karabavlu) üzerinden Pednelissos (Kozan) ve Perge (Aksu) antik kentine uzanan antik yol üzerinde yer alıyor. Toros Dağları eteklerinde 1200 metre rakımdaki kent; güneyde bir vadi, batı ve kuzeyde hafif meyilli tepeler ve doğuda düz bir sırtla sınırlanıyor. MÖ III. yüzyılda tarih sahnesine çıktığı bilinen kent, en parlak çağını Roma döneminde yaşamıştır. Çevresi çam ve ardıç ağaçlarıyla kaplı tepeler tarafından sarılan antik kent sadece bölgenin değil Anadolu’nun en sağlam kalabilen antik kentlerinden biridir. Adada adının, Anadolu’nun en eski yerel halkının konuştuğu Luvice ve sonrasında bu dilin devamı ola Pisidce kökenli olduğu tahmin ediliyor. Tarihi kaynaklarda Ada-Uda ve Odada gibi isimlerle adı geçen kentin en önemli yapıları MS II. ve III. yüzyıllarda inşa edildi. Aziz Pavlus’un (St. Paulos) Perge-Antiokheia yolu üzerinde uğradığı kent, Doğu Roma İmparatorluğu'nun hâkimiyetiyle birlikte diğer Pisidya kentleri gibi önemli bir Hristiyanlık dini merkezi olmuştur. Kentte yaşamın IX. yüzyıla kadar devam ettiği anlaşılıyor. Kentte tabanı taş döşeli bir antik yol, Roma İmparatorluk Çağı Traianus Tapınağı, İmparatorlar Tapınağı, İmparatorlar ve Zeus Megistos-Serapis Tapınağı ile Yeniköy yolu altında kalan İmparatorlar ve Aphrodite Tapınağı yer alıyor. Ayrıca forum, bazilika, akropol, anıtsal çeşme, yönetici binası, açık hava toplantı yeri, tiyatro ve mezar anıtı bulunuyor. Kent düzlüğü ile vadi arasındaki bölümde yer alan kayalık alandaki akropol savunma amaçlıdır. Akropolün çevresi sur duvarları ve kuleler ile çevrilidir. Akropolisin batı kısmında kentin 1000 kişilik açık hava toplantı yeri bulunuyor. Toplantı yerinin önüne sonradan kentin alışveriş ve idari merkezi olan forum ve bazilika yapılmıştır. Adada forumu 32x45 metrelik bir alanı kaplıyor. Tabanı düzgün taşlarla kaplı olan forumun ortasında büyük bir sarnıç yer alıyor. Forumun batısında cadde, diğer iki yanında stoalar (sütunlu galeri) bulunuyor. Forumun kuzeyinde doğu-batı yönünde bir bazilika vardır. Forumun güneydoğu kısmında anıtsal bir çeşme bulunuyor. Adada’nın en büyük kilisesi vadinin batı kısmındadır. Kilise burada eski bir yapının teras ve iç duvarlarından yararlanılarak Bizans döneminde inşa edilmiştir. Kent düzlüğünün batısında tepe yamacına inşa edilen tiyatronun sahne binası ve orkestra kısmı toprak altındadır. Cavea (seyirci oturma yerleri) kısmı, müze kurtarma kazısı ile temizlenerek açığa çıkartılmıştır. Tiyatronun seyirci kapasitesi 500 kişidir. Adada antik kenti ilk kez 1841 yılında A. Schönborn tarafından görülen ve Pednelissos Kenti olarak tanımlanıyor. Daha sonra 1884 yılında J. R. S. Sterrett, burada incelemeler yaptı ve örenyerinin Adada olduğunu saptamışken farklı bir görüş öne sürmüştür. Aynı yıllarda bölgeye gelen G. Hischfeld ve W. M. Ramsay yazıtlara dayanarak kent adının Adada olduğunu belirlediler. Adada antik kentinde ilk bilimsel kazı çalışması 2004 yılında Isparta Müze Müdürlüğü başkanlığında ve Pamukkale Üniversitesi Arkeoloji Bölümünün katılımı ile gerçekleştirilmiştir.

Yararlanılan Kaynaklar

Büyükkolancı, M. (2012). Pisidia’da Görkemli Bir Kent Kremna: Tarihi Coğrafya ve Araştırmalar. İçinde; B. Hürmüzlü M. Fırat ve A. Gerçek (Editörler), I. Pisidia Araştırmaları Sempozyumu Bildiri Kitabı (ss. 197-214). Isparta: Gül Ofset Matbaa Hizmetleri; https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/isparta/gezilecekyer/adada-antik-kenti, (Erişim tarihi: 12.12.2019).

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Büyükkolancı, M. (2012). Pisidia’da Görkemli Bir Kent Kremna: Tarihi Coğrafya ve Araştırmalar. İçinde; B. Hürmüzlü M. Fırat ve A. Gerçek (Editörler), I. Pisidia Araştırmaları Sempozyumu Bildiri Kitabı (ss. 197-214). Isparta: Gül Ofset Matbaa Hizmetleri.