Arkeoloji Turizmi

Kavram Turizm Çeşitleri Arkeoloji

Destinasyonlar, uluslararası düzeyde seyahat eden turistleri çekmek için ayırt edici özelliklerini öne çıkarma ve geliştirme eğilimindedirler. Doğal ve kültürel varlıklar bu bağlamda ülkelerin en önemli kaynaklarını oluşturmaktadır. UNESCO tarafından Dünya Miras Listesi'ne alınan varlıklar turizm ekonomisini teşvik etmek için en önemli tetikleyicilerin başında gelmektedir. Alan yazında çoğu araştırma UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne girmenin bölgenin turizm hareketliliğine doğrudan katkı yaptığına yönelik bulgular sunmaktadır. Dolayısıyla turistlerin destinasyon seçiminde en belirleyici unsurlardan birinin otantik özelliklerin varlığı olduğu söylenebilir. Bu bağlamda arkeolojik alanlar sundukları otantik ortamlarla ziyaretçilerine beklentilerinin ötesinde bir deneyim sunma potansiyeline sahiptirler.

Arkeoturizm arkeolojik kaynaklara odaklanan bir turizm çeşidi veya arkeolojik değeri olan alanlara yönelik gerçekleştirilen bir turizm faaliyeti olarak tanımlanabilir. Daha geniş bir tanımlamaya göre arkeoturizm, arkeolojik sit ve müzelere yapılan turlarla, kültürlerin gelişim sürecini öğreterek halkın kültür seviyesini artıran, arkeolojik kalıntıları koruma bilincini geliştiren, ülkesel ve yerel ekonomik kazanç sağlayan bir turizm çeşididir.

Arkeoturizm, çoğu araştırmacıya göre, kültürel ve tarihi turizmi içeren kültürel miras turizmi şemsiyesi altında ele alınmaktadır. Aslında bu turizm türlerinin hepsi birbirleriyle bağlantılıdır. Çünkü yaşayan kültür ile geçmiş toplumların maddi keşifleri ve mirası arasında temel bağlantıyı arkeoloji oluşturmaktadır. Arkeoloji insanlık tarihinin derinliklerine inen ve kültür gelişiminin karanlık dönemlerini, o dönemlerden kalan çeşitli insan eserlerini inceleyip yorumlayarak, dolaylı yoldan aydınlatmaya çalışan bir bilimdir. Hayatı kolaylaştırmak ve daha iyi yaşamak için, üstün ve hâkim olmak için üretilen aletler, araçlar, yapıtlar bu teknolojik gelişimi belgelemekte, simgelemektedir. İşte bu nesnelerin bulunması, bilimsel yöntemlerle incelenmesi, yorumlanması ve bunları kullanan insanların yaşama düzenleri ve kültürleriyle ilgili bilgiler üretilmesi arkeolojinin amacı ve konusudur. Arkeologlar tarafından ortaya çıkartılan bu eserler çağdaş toplumların bireylerinin geçmişine ait ortak mirası olarak kabul edilmektedir.

Arkeoturizmin artan popülaritesi henüz keşfedilmemiş arkeolojik sit alanlarının, koruma becerisine sahip olmayan turizm girişimcileri tarafından risk altına alınması anlamına gelmektedir. Popüler hale gelen arkeolojik ve tarih öncesi anıtlar ticari açıdan sömürülmeye açıktır. Bu kapsamda yerel halkın arkeolojik değerlerin önemi hakkında eğitilmesi oldukça önemli görülmektedir. Ancak bireysel fayda sağlanamadığı sürece eğitimin tek başına çok düşük düzeyde etkisi olacaktır.

Yararlanılan Kaynaklar

Ayazlar, R. A. ve Ayazlar, G. (2018). Xantos-Letoon (Antalya-Muğla). İçinde; A. Karaman, A. Ateş ve K. Sayın (Editörler), Türkiye’nin UNESCO Değerleri Turizm Potansiyeli (ss. 88-110). Konya: Eğitim Yayınevi; Doğaner, S. (2013). Türkiye Kültür Turizmi. İstanbul: Doğu Kitabevi; Griffith, C. S. ve Griffith, L. M. (2012). Partnerships in Archaeotourism: the Future of Cueva Borbon, Dominican Republic. Chungara, Revista de Antropología Chilena, 44 (3): 523-532; Kayani İ. (2002). Arkeoloji, Jeoloji, Coğrafya Yeni Bir Yaklaşım: Jeoarkeoloji, Toplumsal Tarih, 18 (101): 64-66; Poria, Y., Reichel, A. ve Cohen, R. (2013). Tourist Perceptions of World Heritage Site and Its Designation, Tourism Management, 35: 272-274; Wurz, S. ve J. H. van der Merwe (2005). The South African Archaeological Bulletin 60. İçinde; Gauging site sensitivity for sustainable archaeotourism in the Western Cape Province of South Africa (ss.10-19); Yang, C. H., Lin, H. L. ve Han, C. C. (2010). Analysis of International Tourist Arrivals in China: The Role of World Heritage Sites, Tourism Management, 31: 827-837.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Walker, C., ve Carr, N. (2013). Tourism and Archaeology: Sustainable Meeting Grounds. Walnut Creek: Left Coast Press.