Sofraz Anıt Mezarları

Doğal ve Kültürel Miras Mezarlık Alanı

Adıyaman’ın Besni ilçesinde bulunan Sofraz (Üçgöz) Köyü Osmanlı ve Ortaçağ kalıntılarının yanı sıra Kommagene ve Roma dönemine ait olduğu bilinen eserler ve buluntular bölgenin kültürel anlamda önemli olduğunu göstermektedir. En etkileyici buluntular ise tümülüs şeklinde olan iki adet anıt mezardır. Büyük Tümülüs beldenin yakalaşık iki kilometre güneydoğusunda olup, düzlük bir alanda yer almaktadır. Büyük Tümülüs’ün kısa kenarı 52,5 metre, uzun kenarı 62 metre, yüksekliği ise yaklaşık 15 metre ve elips biçimindedir. Çevreden kolayca görülebilen tümülüsün girişinde ağaçlar ve asmalar bulunmakta ve çevresi buğday tarlaları ile çevrilidir. Girişin batı tarafında bir kaçak kazı çukuru vardır. Tepenin içinde bulunan mezar yapısı, kuzey-güney doğrultulu uzanan Dromos (ön giriş), geçiş koridoru ve mezar odası olmak üzere üç bölümdür. Dromosu mezar odasına bağlayan koridor, güney-kuzey doğrultuda uzanan dikdörtgen bir mekan olup, üstü tonozla örtülü kesme taş bir mekandır. Büyük Tümülüs’ün koridordan ulaşılan mezar odası da üstü tonozla örtülü dikdörtgen bir mekan olup, içerisinde iki adet lahit bulunmaktadır. Mezarda tarihlendirmeye yarayacak hiçbir bulgu olmadığından dönemi kesin olarak belli değildir.

Küçük Tümülüs ise Büyük Tümülüs’ten bir kilometre güneydedir. Düzlük alanda yer alan tümülüsün güneye bakan kısmın yarısı hafriyatla yok edilmiş olup, girişi de güney cephesinde bulunan kaya oyma merdivenli dromosla, kuzeyindeki üçlü mezar odaları ve orta avludan oluşmaktadır. Giriş mevcut zeminin yaklaşık yedi metre altında bulunan mezar odasının üzerinde toprak dolgulu tümülüsün kuzey yarısı bulunmaktadır. Dromosun yan yüzlerinde kaya oyma mezar nişleri yer almaktadır. Nişlerin içinde olduğu düşünülen lahit kapaklarının ise kayıp olduğu bilinmektedir. Dikdörtgen planlı dromosu mezar odasına bağlayan koridor, güney-kuzey doğrultuda uzanan dikdörtgen bir mekan olup, üstü tonozla örtülü kesme taştımaktadır.

Yararlanılan Kaynaklar

Yelken, M. (2016). Kommagene’nin İzleri. Adıyaman: Adıyaman Tanıtma Vakfı Yayınları.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Bilgin Altınöz, A.G. ve Şahin Güçhan, N. (2018). Adıyaman Taşınmaz Kültür Varlıkları Envanteri. Ankara: Adıyaman Valiliği, Adıyaman Belediyesi, Kalkınma Bakanlığı GAP İdaresi.