1903 İzmir Ticaret ve Sanayi Sergisi

Etkinlik Fuar

(İzmir, 1903)

1903 İzmir Ticaret ve Sanayi Sergisi; II. Abdülhamid'in cülus yani tahta çıkış yıl dönümü olan 1 Eylül 1903 tarihinde ve Salı günü İzmir Hamidiye Sanayi Mektebi'nde açılmıştır.  Resmi açılış töreni ise söz konusu mektebin iç mekânında gerçekleştirilmiştir. Sergi; uzun bir çalışma sürecinin ürünüdür. Hazırlık sürecinde İzmir Belediye Reisi Eşref Paşa başkanlığında sergi komisyonu oluşturulmuştur. Bununla birlikte söz konusu komisyonda Ticaret Odası Reisi Hacı Davut Ferkof Efendi, Kitapçı Ahmet Sabri Efendi, Ispartalı-zade Nakfur Efendi, Belediye Azası Cemal Bey, Bezzaz Hacı Osman Efendi ve İstenidis Efendi komisyon üyesi olarak görev almıştır. Bununla birlikte fabrikatör olması sebebiyle Hristaki Atnaşola Efendi ile halı tüccarı ve dokuma alanında uzman bulunan Akarcalı Hacı Yahya Efendi de sonradan bu komisyona dâhil edilmiştir. 

Serginin resmi açılışında Aydın Valisi Kamil Paşa, Mirliva Şakir Paşa, Kaymakam Refik Bey, mülki ve askeri memurlar ile vilayetin önde gelen şahısları hazır bulunmuştur. Açılış töreninde Hamidiye Sanayi Mektebi'nin mızıka bandosu tarafından tören düzenlenmiştir. Resmi açılış sonrasında Vali Kamil Paşa, maiyetindekilerle beraber serginin teşhir salonlarını gezmiştir. Resmi açılışın gerçekleştirildiği mekanın üstü kapalı olduğu için burada; ziraat mahsülleri, maden suları ile eczacılık, maden ve kimya mamülleri teşhir edilmiştir. Söz konusu mahsüller arasında; zeytinyağı, susam yağı, anason, kuruyemiş, tütün, tenbakü, temizlenmiş ve temizlenmemiş pamuk ile muhtelif mahsüller de bulunmaktadır. Salonun iki tarafında ise büyüklüğü ve güzelliği ile ön plana çıkan halılar ve İsigof fabrikasına ait iki makine de yer almıştır.

Söz konusu sergide Osmanlı mamülü ve mahsülü ürünler yedi farklı oda da teşhir edilmiştir. Birinci odada; Hamidiye Sanayi Mektebi ile Navarra ve Mafaka fabrikalarında üretilen eşyalar yer almıştır. Ayrıca renkli ipekle gayet mükemmel bir surette işlenmiş Dersaadet'in bir resmi, Hind isimli Fransız vapurun resmi ile Osmanlı ve Yunan armalarını içeren başka bir resim de teşhir edilmiştir. İkinci odada teşhir edilmiş olan eşyaların daha mükemmel olduğu ise ziyaretçiler tarafından ifade edilmektedir. Buna göre; söz konusu odada ipek ve yünden mamul muhtelif halılar, sırma ile işlenmiş mendiller, peşkirler, hamam takımları ile İzmir, Dersaadet ve Anadolu'nun muhtelif sanayisine ait yün mamulatı teşhir edilmiştir. Üçüncü odada dahi yün kilimler mevcuttur. Bunların yanı sıra çorap, fanila, kaytan, binici ve deve eyerleri, ip, harar ve Atnoşala kardeşlerin fabrikasına ait mamulat da teşhir edilmiştir. Serginin en büyük kısmını oluşturan dördüncü oda da ise Hamidiye Sanayi Mektebi'nin mamulatı sergilenmiştir. Söz konusu ürünler güzelliğiyle dikkat çektiği kadar fiyat bakımından da uygundur. Gayet zarif ve nefis birçok ipek, yün ve pamuklu kumaşlardan üretilen peşkir, hamam takımı, ziraat aleti, hava gazı feneri ve eyer gibi daha birçok sanayi mamulatı burada yer almıştır. Beşinci oda da ise; Atnaşola kardeşlerin kağıt mamulatı ürünleri ile Denizli'de bulunan bir fabrikadan gönderilen ürünler yer almıştır. Altıncı oda da ise; sabun ve şekerciliğe ait ürünler mevcuttur. Son olarak yedinci oda da ise; sepet, kundura, testi, çanak ve çömlek gibi ürünler teşhir edilmiştir. Bu anlamda vilayet genelinde ilk defa gerçekleştirilen İzmir Ticaret ve Sanayi Sergisi, başarıyla gerçekleşmiş bir sergi, yani bir nevi fuar organizasyonudur.

Yararlanılan Kaynaklar

Asan, H. (2021). Osmanlı Mahalli Fuarcılığı Üzerine Bir Kesit: Sivas Hamidiye Sınaat ve Ziraat Sergisi. FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimler Dergisi, 17: 225-256; BOA.; Y..A…HUS. 456/4.; BOA. Y..PRK.ASK. 202/104.; Sabah Gazetesi, No: 4839; 4977; 4969; 4979.; Tercümanı Hakikat Gazetesi, No: 2719-7919; 2668-7868; 2841-8041.