Yat kelimesi Hollanda dilindeki jacht kelimesinden gelmektedir, anlamı ise avcıdır. İlk olarak XVI. yüzyılda küçük ve hızlı savaş gemisi olarak kullanıldı. XVII. ve XVIII. yüzyıllarda ise devlet görevlilerinin ve resmi mektupların hızlı biçimde taşınması için kullanıldı. Turizm amaçlı kullanımı ise XVIII. yüzyılda gelişmeye başladı. Diğer taraftan, yatlar birçok ülke ve kuruluş tarafından farklı şekilde tarif edilmektedir. Genel olarak gezinti ve spor amaçlı kullanılan yatlar boylarına göre gezinti yatları, süper yatlar ve mega yatlar olarak üç temel sınıfa ayrılmaktadır. Gezinti yatları genellikle 6-24 metre arasında boya sahiptir. Süper yatlar 24-42 metre arasındadır, mega yatlar ise 42 metreden daha uzun yatlardır.

Ayrıca, yatlar suda hareket etmelerini sağlayan sevk sistemlerine göre yelkenli ve motor yatlar olarak iki temel gruba ayrılabilir. Yelkenli yatlarda ayrıca limana giriş ve çıkışta, dar su yollarında, rüzgarın hiç esmediği gibi durumlarda kullanılmak üzere küçük bir motor bulunmaktadır. Yelkenli yatlar tamamen konforlu biçimde donatılarak gezi amaçlı kullanıldığı gibi daha spor amaçlı ve sadece yarış amaçlı donatılanları da vardır. Yelkenli yatların gulet, keç, uskuna, çektirme, tirhandil gibi farklı türleri bulunmaktadır. Yelkenli teknelere kıyasla, motor güçleri yüksek motor yatlar, gerek kullanım kolaylığı gerekse rahatlık bakımından daha donanımlı ve lüks yatlardır. Yelkenli motor yatlar ise, motorlu ve yelkenli yatların ortak özelliklerini bünyelerinde barındırmaktadır. Bu teknelerin motor güçleri normal yelkenli teknelerden fazla, motor yatlardan daha azdır. Ancak, yelken donanımları yelkenli teknelere göre daha zayıftır. Bu yatların konforu, aynı boya sahip yelkenli teknelere göre çok daha fazladır. Genellikle denizde ev konforu arayan, deniz turizmini ilk defa yapacak kişilerin çoğu zaman tercih ettiği yat türüdür.

Deniz turizmi ve kıyı turizmi kavramlarının ortak bileşkesinde yer alan yat turizmi, kişilerin sahip olduğu, ortak kullandığı, ödünç aldığı veya kiraladığı yatlarla yaptıkları deniz seyahatini ve bu zaman diliminde gerçekleşen tüm turistik faaliyetleri içeren bir turizm alt grubudur. Bahsi geçen turistik faaliyetler para kazanma amacı gütmeden dinlenme, boş zamanlarını değerlendirme, eğlence ve spor faaliyetleridir. Yat turizmi; yat işletmeciliği, yat limanları, çekek yerleri, bakım onarım yerleri, yat üretim yerleri ve yatçılık ekipman tedarikçileri, seyahat acentaları, restoranlar, yat yarış organizasyonları gibi birçok alanı içerisine almaktadır. Bir ülke ve bölgede yat turizminin gelişmesi yat limanı, çekek yeri, yat ve yatçılık ekipman tedarikçileri ve seyahat acentalarının gelişmesine bağlıdır. Yat turizmini gerçekleştiren turistler, eğitim durumu ve gelir düzeyi bakımından diğer turizm grupları içerisinde en yukarıda yer almaktadır.

Yat turizminin en önemli ayağı olan yat işletmeciliği mürettebatsız (bareboat veya filotilla) yat kiralama ve mürettebatlı yat kiralama olarak ikiye ayrılmaktadır. Mürettebatsız yat kiralamada kiralayan kişilerden en az birisinin kaptanlık ehliyeti veya amatör denizcilik belgesi bulunmalıdır. Mürettebatsız bareboat (çıplak tekne) yat kiralamada, yat turistleri bağımsız olarak kendi başlarına tekne kiralamakta ve seyahat planını özgürce yapmaktadır. Yatın kaptanlığı ve mürettebatlığı tamamen kiralayanlara aittir. Filotilla tipi yat kiralama ise daha çok amatör denizciliğe yeni başlayanlar tarafından tercih edilmektedir. Genellikle altı-yedi civarı teknenin yer aldığı, lider bir rehber tekne eşliğinde grup halinde yapılır. Yatlar lider tekneyle birlikte aynı yönde peşi sıra seyir yaparlar. Mürettebatlı tip kiralamada yatların büyüklükleri genellikle iki-sekiz kamara arasındadır, ancak daha büyük tekneler de bulunmaktadır. Bu tip kiralamada yat müşterisine hizmet edecek kaptan ve mürettebat bulunmaktadır. Ayrıca, Türkiye’de mavi yolculuk diye bilinen kiralama türüdür. Buna ek olarak günlük kiralanan teknelerle yapılan, genellikle sabah başlayıp altı-sekiz saat arası süren ve civar koyları gezdiren günlük yat turları da mevcuttur.

Dünya üzerinde belli başlı yat turizmi rotaları mevcuttur. Bunlar; İngiltere, Danimarka, İsveç ve Norveç’i kapsayan Kuzey Avrupa Rotası; Hollanda, Almanya ve Fransa’yı kapsayan Batı Avrupa Rotası; İspanya, Fransa, İtalya ve Malta’yı kapsayan Güney Avrupa Rotası; İtalya, Hırvatistan, Yunanistan’ı kapsayan Adriyatik Rotası; Türkiye, Yunanistan, Kıbrıs ve İsrail’i kapsayan Doğu Akdeniz Rotası; ABD’nin batı kıyıları, Kanada ve Alaska’yı kapsayan Kuzey Amerika Rotası; Karayipler bölgesinin tamamını içine alan Karayipler Rotası; Kanarya Adaları, Şeyseller ve Mauritus’u kapsayan Afrika Rotası, Tayland, Avusturalya, Yeni Zelanda’yı içine alan Asya Pasifik Rotası’dır.