Mürettebatlı Yatçılık
Ulaştırma İşletmeciliği Yat İşletmesi
-
2019
Dünya üzerinde mürettebatlı yat kiralama hizmeti, lüks gruba dönük bir hizmet türü olarak, yüksek gelir düzeyine sahip olan seçkin bir müşteri kitlesine hitap etmektedir. Bunun en önemli nedeni, personel maliyetleri de dahil olmak üzere tüm operasyon, bakım ve tutum maliyetlerinin yüksek olmasıdır. Mürettebatlı mega yat ve süper yat kiralama hizmeti dünya üzerinde Akdeniz ve Karayipler bölgesinde yoğunlaşmaktadır. Farklı bölgelere tur rotaları yapılsa da işletmelerin şube ve merkezleri bu iki bölgede konumlanmaktadır.
Fazla lüks ve konfor isteyen, gereken yatçılık tecrübesi sınırlı veya hiç olmayan turistler tam mürettebatlı kiralamayı tercih etmektedirler. Türk yat işletmecilerinin yaklaşık yüzde 80’i bu tür kiralama yöntemini uygulamaktadır. Türkiye’de uygulanan mürettebatlı yatçılık türleri olarak flotilla (grup) ve crewed (mürettebatlı) charter işletmecilikleri bu gruba girmektedir.
Türkiye’de motor yat ve yelkenli tekneler, mürettebatlı yat kiralama pazarında çok daha kısıtlı düzeydedir. Mavi yolculuk, geleneksel guletlerle yapılan Güney Ege ve Batı Akdeniz’e özgü, genellikle bir hafta süreli konaklamalı, personelli tekne kiralama yöntemi ile yapılan deniz yolculuklarıdır. Mavi yolculuk, mürettebatsız yat kiralamanın Türkiye’deki en yaygın örneğidir.
Guletler standart, lüks ve delüks kategorisinde sınıflandırılmaktadır. Standart guletlerin belirgin özelliği klimasız olmasıdır ve tuvalet, duş ve tam donanımlı mutfak mevcuttur. Mavi yolculuk için ihtiyaç olan bütün niteliklere sahiptir. Lüks guletlerin standart guletlerden en belirgin özelliği klima ve banyolarda duşakabin olmasıdır. Genelde bu teknelerin salonlarında TV, DVD, oynatıcı ve ses sistemi mevcuttur. Delüks guletlerde ise, bütün bu özelliklere ek olarak jakuzi, odalarda televizyon, hidro masaj duşu gibi ekstraların yanında, yemek tercihine göre özel kalifiye aşçı ve 24 saat hizmet veren servis personeli bulunur. Bu gurubu butik ve kişiye özel şekilde oluşturulmuş kaliteli bir hizmet sunan ahşap yatlar olarak ifade edebiliriz.
Mürettebat sayısı yatlarda verilen hizmete göre ve ihtiyaca göre değişmektedir. Yasal olarak liman başkanlıklarından seferlik veya bulunduğu liman sınırı içinde belirli bir dönem için seyir izni alınmaktadır. Liman başkanlıklarının verdiği seyir izinleri için zorunlu bulunması gereken gemi personeli Gemi Adamları Asgari Donatma Yönetmeliği’nde belirlenmiş durumdadır. Yatlarda az sayıda personel çalıştırıldığı için servis elemanlarının işlerini de gemiciler yapabilmektedir. Türkiye’deki mavi yolculuk guletlerinde genelde aşçılığı ve servisi gemiciler yapmaktadır. Lüks ve delüks teknelerde ihtiyaca ve talebe göre daha fazla hizmet personeli, hostes ve aşçı çalıştırılabilmektedir.
Mavi yolculukta yatın mürettebatlı kiralanmasının yanı sıra kitle turizminin yaygınlaşmasının etkisiyle yıllar içinde kabin kiralama ürünü ortaya çıkmıştır. Kabin kiralamada tekne paylaşımı değerlendirilerek hizmet sunulmaktadır. Maliyetlerin düşürülmesi odaklı bir strateji ile işletmecilik yapılmaktadır. Butik bir ürün olarak sunulan mavi yolculuk için kabin kiralama çok uygun bir alternatif olamamış ve kalitenin düşmesine neden olmuştur. Köklü ve küresel tur operatörlerince günümüzde kabin satışları yapılmamaktadır. Türkiye’deki acentaların bir kısmı kabin kiralama satışları yapmaya devam etmektedir. Mürettebatlı yat kiralama işletme personel maliyetlerinin düşük olması ile mukayeseli bir üstünlüğe sahiptir. Hizmet kalitesi ve pazarlama açısından eksiklikler mevcuttur.
Referanslar
Muslu, A. (2015). Türkiye’de Deniz Turizminde Ürün Farklılaştırması ve Kalite Yönetimi (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü; Muslu, A. (2018). Türkiye’nin Güney Ege Kıyılarında Mürettebatlı Yat Kiralama Hizmeti İçin Değer Zinciri Analizi. İçinde; A. Gacar ve Ö. Ekin (Editörler) Case Studies In Business & Sports Sciences (ss. 39-47). Londra: IJOPEC Publication; Türker, E. (1996). Mürettebatsız Yat İşletmeciliğinin 13. Yılında Gelişim Doğrultuları, 1. Bilkent Turizm Forumu, Ankara, 1996.
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Muslu, A. (2015). Türkiye’de Deniz Turizminde Ürün Farklılaştırması ve Kalite Yönetimi (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü.