Xanthos-Letoon Antik Kenti

Doğal ve Kültürel Miras Antik Kent UNESCO Dünya Miras Alanı

Antik çağda Lykia’nın iki önemli merkezi olan Xanthos (Ksanthos) ve Letoon kentleri, Muğla ve Antalya arasında kalan alanda bulunmaktaydı. Letoon antik kenti, Antalya ve Muğla’yı ayıran Eşen Çayı’nın batısında yer alırken; Xanthos antik kenti, çayın doğusunda konumlanmıştır. Anadolu’nun demir çağındaki önemli medeniyetlerinden biri olan Likya’ya bağlı Xanthos ve Letoon antik kentlerinin gelişiminde, Eşen Deltası’nın varlığı önemli rol oynamıştır. Bu iki komşu antik kentin birbirine yaklaşık dört kilometre kadar kısa mesafede oluşu, birlikte anılmalarının en temel nedenidir.

Eski Yunanca’da sarı renk anlamına gelen Xanthos, Lykia’nın idari merkezi konumundadır. Perslilerle yapılan savaşta pek çok kişi hayatını kaybetmiştir. Bir süre Pers işgali altında kalan kent MÖ II. yüzyılda Lykia’nın başkenti olmuş, fakat devam eden yıllarda Roma ve Bizans devletlerinin hükümdarlığına girmiştir. Kent, Lykia kültürünün yanı sıra Hellenistik kültürün özelliklerini de yansıtmaktadır. Xanthos’ta bulunan ve MÖ V. yüzyıla tarihlenen kaya gömü anıtı ve Londra’da British Museum’da sergilenen ve aynı döneme ait bir başka gömü anıtı, Lykia mimarisini ve sanatını yansıtan etkileyici eserlerdir. Kentte, Helenistik dönemde inşa edilmiş ve Roma döneminde yenilenmiş bir tiyatro, Helenistik bir agora ve Bizans Kilisesi başta olmak üzere çeşitli kalıntılar bulunmaktadır. Xanthos ve Letoon’dan günümüze kalan eserler arasında, Lykia diline ait uzun taş yazıtlar vardır. Bu yazıtlar, o döneme ait bilgiler içermesi yönüyle önem taşımaktadır. Xanthos’un komşu kenti Letoon ise Lykia’nın önemli bir inanç merkezidir. MÖ IV. ve III. yüzyıl ile Helenistik döneme tarihlenen üç tapınak bulunmaktadır. Bu yapılar, Apollon, Artemis ve onların anneleri Leto’yu onurlandırmak için inşa edilmiştir. Bölgedeki önemli bir başka yapı ise MS IV. yüzyıla tarihlenen manastırdır. Xanthos ve Letoon, sahip olduğu tarihi ve kültürel değerler nedeniyle, 1988 yılından beri UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’nde yer almaktadır. 2018 yılının istatistiklerine göre Xanthos örenyerine gelen ziyaretçi sayısı 30.026; Letoon’a gelen ziyaretçi sayısı ise 12.112 kişidir. İki örenyeri de medeniyet tarihine ışık tutan çok kıymetli turistik çekiciliklerdir.

Yararlanılan Kaynaklar

Akurgal, E. (2014). Anadolu Kültür Tarihi. Ankara: Phoenix Yayınevi; Atlas (2015). 50 Antik Sahil: Tarihi Limanlar, Kaleler, Koylar, Kumsallar. İstanbul: Bilnet Matbaacılık ve Ambalaj; Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (2019). Xanthos-Letoon. https://whc.unesco.org/en/list/484, (Erişim tarihi: 03.08.2019); Kültür ve Turizm Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesi Merkez Müdürlüğü (2019). Müze ve örenyeri 2018 yılı toplam ziyaretçi istatistikleri, http://dosim.gov.tr/assets/documents/2018.pdf, (Erişim tarihi: 03.08.2019).

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Akurgal, E. (2011). Ancient Civilizations and Ruins of Turkey. İstanbul: Net Turistik Yayınlar; Bayburtluoğlu, C. (2004). Lykia. İstanbul: Homer Kitabevi ve Yayıncılık.