Vaftizci Yahya Kilisesi

Doğal ve Kültürel Miras Kilise

Nevşehir’in Avanos ilçesine bağlı Çavuşin Köyü’nde bulunan Vaftizci Yahya Kilisesi, yüksek bir kaya bloğunun üzerinde yer almaktadır. Bu kilise bölgede bulunan büyük bir kayanın oyulmasıyla yapılmıştır. Bu bakımdan kilise, kaya oyma yapısına sahiptir. Kilisenin yapılış tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Ancak kilisenin inşa tarihini V.-VII. yüzyıllar ile IX.-X. yüzyıllara dayandıran açıklamalar vardır. Kilisenin kim tarafından yapıldığı veya yaptırıldığı bilinmemektedir. Kilise, Kapadokya Bölgesi’nde inşa edilen büyük kiliselerden ilkini oluşturmaktadır. Mimari yapısı dikkate alındığında bazilika şeklinde planlandığı düşünülmektedir. Literatürde Ayios Yuhannis Prodromos Kilisesi olarak geçen bu ibadet merkezi, Kapadokya Bölgesi’nde Vaftizci Yahya Kilisesi adıyla bilinmektedir. Erken Bizans yerleşiminin izlerini taşımakta olan kilise, bölge kiliseleri arasında nadir olarak rastlanan avlulu bir yapıya sahiptir. Kilise girişinde bulunan sütunlar güneş, yağmur ve rüzgâr gibi hava olayları neticesinde zarar görmüş ve yıkılmıştır. Bununla birlikte kilisedeki freskleri çoğu tahrip edilmiş durumdadır. Ancak günümüze ulaşmayı başarmış bazı sahneler vardır. Bu sahnelerin öykülenmesi, bölgedeki diğer kiliseler dikkate alındığında, nadir örnekler arasındadır. Söz konusu sahnelerden Salome’nin Dansı öyküsü oldukça önemlidir. Burada Vaftizci Yahya’nın öldürülmesi detaylı bir şekilde tasvir edilmektedir. Kilisenin Vaftizci Yahya’ya adanmasında adı geçen sahnenin büyük bir etkisi vardır. Sahne, aynı zamanda bölgedeki diğer kiliseler dikkate alındığı nadir görülen bir fresktir. Kilisedeki diğer bir sahne, İbrahim Peygamber’in oğlunu kurban etmesidir. Bu sahne de bölgenin diğer kiliseler göz önünde bulundurulduğunda sadece bu kilisede mevcuttur.

Kilise herhangi bir restorasyon geçirmemiştir. Bir dönem köy halkı tarafından (ahır, depo gibi) çeşitli amaçlarla kullanıldığı için kilisenin iç ve dış yapısında tahrip oldukça fazladır. Günümüzde de kilise, herhangi bir koruma programına alınmamıştır.

Yararlanılan Kaynaklar

Cappasist (2015). Kapadokya Turizm Rehberi Dizisi-Avanos. Ankara: Grafiker; Erdem Sürme, A. (2019). Nevşehir’deki Hristiyanlık Yapıları ve Azizleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Nevşehir: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi; İşçen, İbrahim Y. (2011). Avanos Yaşam ve Gezi Rehberi. Nevşehir: Avanos Belediyesi Kültür Yayınları.