Maddeye katkıda bulunan yazarlar:
-
2021
Trabzon’a bağlı Çaykara ilçesinin Uzungöl Mahallesi’nde bulunan bir göl olan Uzungöl, Trabzon’a 99 kilometre ve Çaykara ilçesine 19 kilometre uzaklıktadır. Güneyinde Aydıntepe (Bayburt), batısında Köprübaşı (Trabzon) ve doğusunda da İkizdere (Rize) ilçeleri bulunmaktadır. Soğanlı dağlarının arasında yer alan ve yamaçlardan düşen kayaların Haldizen deresinin önünü kapatmasıyla meydana gelmiştir. Deniz seviyesinden 1090 metre yüksekliktedir. Yerel mimarisi ve çevresindeki doğal zenginliklerin korunması için 03. 10. 1989 yılında Uzungöl sınırları içinde ve göl çevresindeki 1625 hektar ormanlık alan, bitki örtüsü, yaban hayatı, manzarası gibi özelliklerinden dolayı, Orman Bakanlığı tarafından Tabiat parkı ilan edildi.
Mevsimsel olarak su seviyesi bakımından çok az farklılık gösteren göl, ilk zamanlar yaklaşık iki kilometre uzunluğunda olup, günümüzde ise bir kilometrenin altına düşmüş durumdadır. 500 metrenin altında bir genişliğe sahiptir ve ilk oluştuğu yıllardan bu yana derinlik bakımından da azalma oldu. DSİ, 2004 yılında gölde rusubat temizliği gerçekleştirerek, göl alanının yüzde 67 büyümesini sağladı.
Yazları ılık, nemli ve sisli bir havanın hâkim olduğu göl, kışları serin, yağışlı ve nemlidir. Yaz aylarından Temmuz ve Ağustos en az yağışı alırken Şubat ayı ise en çok kar yağışını almaktadır. Ocak ve Şubat en soğuk aylarıdır. 1.080 rakıma sahiptir ve Karadeniz ikliminden daha serttir. Yaz ayları hava sıcaklığı 15°C ile 26 °C civarında iken, kış ayları ise -5 °C’dir. Bununla birlikte kış mevsiminde bazen gölde donma olayı olabilmekte ve göl buzla kaplanabilmektedir. Her mevsim yağışlı olan bu destinasyon bu iklimsel özelliği ile çevresinde yoğun orman ve bitki örtüsüne sahiptir.
Yerel halk beslediği hayvanlar sayesinde çok taze yerel lezzetler sunabilmekte ve yöre halkının kültürel yaşantısı, folklorik zenginliklerini de barındıran yayla turizminin merkezini oluşturmaktadır. Gerek turizm gerekse su ürünleri potansiyeli bakımından zengin olan bu destinasyon, sahip olduğu manzara ve doğal güzellikleri ile yerli ve yabancı turistlerin büyük ilgisini çekmektedir. Turistik potansiyeli çok yüksek bir yerdir.
Bu destinasyona gelen her 1000 turistin 800’ü yerli, 200’i de yabancıdır. Yabancı turistlerin büyük çoğunluğu eskiden Almanya, Hollanda, ABD, İngiltere, Yunanistan gibi ülkelerden gelmekte iken günümüzde Arap turistler Uzungöl’e fazlaca ilgi göstermektedir. Trabzon ve çevresindeki Rize, Giresun, Bayburt, Erzurum gibi iller de yerli turist potansiyelini oluşturmaktadır. Bunun haricinde, İstanbul, İzmir, Ankara gibi uzak illerden de gelen yerli turistler de mevcuttur.
Son yıllarda başta Ortadoğu olmak üzere bazı diğer ülkelerden de yerli ve yabancı turist gelmekte olup, yaz aylarında bu yoğun ilgi karşılanamaz hâle geldi. Gelen turistler göl ve Trabzon’un en yüksek vadisi olan Haldizen vadisinde doğa yürüyüşü yapabilirken, ayrıca kuş gözlemciliği, botanik amaçlı turlara da katılabilme imkanına sahiptir. Vahşi doğa şartlarında yaban hayatı izlenebilme olanağı da sunmaktadır. Daha yüksek dağların arasındaki göllere veya yakınlardaki Şeker Su, Demirkapı, Yayla Önü gibi doğal güzellikler keşfedilebilirken, geleneksel Karadeniz mimarisine özgü ahşap köy evleri gezilebilir. Bu bakımdan, Uzungöl beldesi evleri de alt kültür çeşitliliğini turistlere farketme olanağı sağlayabilir.
Yaylalara gezi düzenleme imkânı da bulunmaktadır. Soğuk suları, tertemiz havası ve serin iklimiyle yayla geleneğini yaşatabilen Demirkapı (Haldizen) Köyü, Uzungöl beldesi, Arpaözü Köyü, Yaylaönü Köyü gibi yerleşim yerleri mevcuttur. Yaz mevsiminde yaylalarda, yerli ve yabancı turistlerin de katılımıyla festival ve şenlikler düzenlenmekte olup bu şenlikler, Karadeniz’in birçok bölgesinde düzenlendiği gibi bu destinasyonda da önemli bir gelenek olmaktadır.
2 Ağustos 2003 tarihinde Uzungöl şenlikleri başladı. Bu tarihten itibaren gelenekselleşmiş olup, turizm bakımından ağustos ayında bölgede büyük bir canlılık görülmektedir. Her geçen yıl da bu canlılık artmaktadır.
Destinasyonun girişine yakın Haldizen Deresi kenarında alabalık üretimi yapan birkaç tesis bulunmakta ve bu tesislerin lokantalarının yanında oteller de mevcuttur. Bunun haricinde, turistlerin konaklaması için motel, otel ve pansiyonlar gibi turistik tesisler de gölbaşı diye bilinen alanda yaygın olarak bulunmaktadır. Son yıllarda otel, pansiyon ve işyeri sayısının her geçen gün artması, imar kirliliği sorununu ortaya çıkardı ve kentsel dönüşüm projesi uygulanma gündeme geldi.
Ulaşım, karayolu ulaşımı haricinde Trabzon Havalimanı’nın yanı sıra Ordu-Giresun Havalimanı’ndan da sağlanmakta olup, Rize-Artvin ve Gümüşhane-Bayburt Salyazı havalimanlarının da kullanıma açılmasının destinasyona gelişlerinde yerli ve yabancı turistlere kolaylık sağlayabileceği düşünülmektedir.
Referanslar
Doğu Karadeniz’de Ayder ve Uzungöl’e alternatif turizm merkezleri oluşturulacak. (2018). https://www.ntv.com.tr/galeri/seyahat/dogu-karadenizde-ayder-ve-uzungole-alternatif-turizm-merkezleri-olusturulacak,tXyOq4lWs0u-mwgybDIBKA/ZRBblDo6DkqUZ2TI1leRRw, (Erişim tarihi: 17.01.2021); https://www.uzungol.com/ContentLink.aspx?contpg=41, (Erişim tarihi: 17.01.2021).
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Külekçi, M. ve Dönmez, R. (2014). Trabzon İli Uzungöl Doğa Parkı’ndan Rekreasyonel ve Turizm Amaçlı Yararlanmanın Ekonomik Değerinin Belirlenmesi: Seyahat Maliyeti Uygulaması, Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Dergisi. 45 (1): 1-7; Verep, B. Şahin, C. Çiloğlu, E. ve İmamoğlu, H. O. (2002). Uzungöl’ün İklimiÇevresel Sorunları Üzerine Bir Çalışma, Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Dergisi. 33 (4), 353-358; Yazıcı, H. ve Cin, M. (1997). Uzungöl Turizm Merkezinde Coğrafi Gözlemler, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı: 32: 57-77.
Sanal Gezinti / İnternet Adresi
-
2025
Trabzon ilinin Çaykara ilçesi sınırları içerisinde yer alan ve eski adı ile Şerah olarak bilinen Uzungöl, doğal güzelliği ve çevresiyle özdeşleşip son yıllarda ilgi odağı haline gelen küçük göllerimizden birisidir. Uzungöl’ün doğusunda Rize (İkizdere), Trabzon (Köprübaşı) ve Güneyinde Bayburt (Aydıntepe) ilçeleri bulunmaktadır. Doğu Karadeniz bölümünde yer alan Uzungöl, Solaklı Çayı’nın bir kolu olarak uzanan Haldızen deresi vadisi ve yüksek dağların arasında çam ormanlarıyla kaplı bir lokasyondur. Karadeniz bölgesinde yer alan Uzungöl, heyelan set gölü tipi bir doğal oluşuma sahiptir. Gölün su seviyesi ve bitki örtüsü mevsimsel olarak değişim göstermektedir. Yüksek turizm potansiyeline sahip olmasına rağmen, geçmiş yıllarda göç veren lokasyonlardan bir olan Uzungöl’ e, 1974 yıllarında ilk olarak yatırım yapılmıştır. 1990 yıllarında belde statüsündeki Uzungöl, sahip olduğu doğal güzelliği sayesinde Doğu Karadeniz’in önde gelen bir destinasyonudur. 1989 yılında Orman Bakanlığı tarafından “Tabiat Parkı”, 1990 yılında ise Turizm Bakanlığı tarafından “Turizm Merkezi” olarak ilan edilmiş ve korumaya alınmıştır. 2000’li yıllarda Türkiye’nin en çok ziyaret edilen göllerinden bir haline gelen Uzungöl, doğal güzelliği ve fotoğrafik manzaralarıyla ilgi odağı haline gelmiştir. Özellikle bacasız sanayi olan turizmde son yıllarda hızlı gelişmeler görülmektedir. Turizmin gelişme göstermesinin ardından bölgeye yapılan alt ve üst yapı yatırımları bölgenin koruma ve turizm dengesi arasında tartışma konusu olmaktadır. Turistik talebin artması ve doğal dengeyi koruma gibi meseleler yerel yönetimlerin konusu haline gelmiştir.
Uzungöl ve çevresinin doğal güzellikleri ile zengin turizm potansiyeli bulunmaktadır. Yaz aylarında serinliği ile dikkat çeken Uzungöl, doğa yürüyüşleri ve fotoğrafçılık için bir destinasyondur. Köy yaşantısını yakından görmek ve yerel halk ile bütünleşerek yerel kültürü yakından deneyimlemek isteyen ziyaretçiler bu lokasyonu tercih etmektedirler. Uzungöl çevresindeki topluluklar, Karadeniz kültür olan horon, kemençe ve yayla kültürü gibi unsurları yaşatmaya devam etmektedirler. Sahip olduğu doğal güzellikleriyle birçok turisti çeken Uzungöl, doğaya uyumlu ahşap konutları ile göz kamaştırmaktadır. Trabzon merkeze yaklaşık 100-120 km mesafede yer alan Uzungöl, ulaşım için özel araç veya toplu taşıma seçenekleri kullanılmaktadır. Turizm talebinin artması ile birlikte göl çevresinde konaklama, ulaşım ve alt yapı yatırımları sürekli artış göstermektedir. Bu bağlamda doğal alanların korunması sürdürülebilir turizm aktiviteleri önemli bir rol oynamaktadır. Bölgenin planlamacıları için dikkate alınan konular arasında deprem, orman yangınları, iklim değişikliği ve doğal afetler yer almaktadır.
Referanslar
Akkan, E.; Doğu, A.F.; Çiçek, İ.; Gürgen, G.; Yiğitbaşıoğlu ve H.; Somuncu, M. (1993). “Uzungöl," Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 2: 252- 253; Bakırcı, M., (1992). Doğu Karadeniz Bölgesi'nin Turizme Kazandırılması. Doğu Karadeniz Turizmi Sempozyumu. Ankara: Turizm Eğitimi Genel Müdürlüğü Yayını; Yazıcı, H. ve Cin, M. (1997). Uzungöl turizm merkezinde coğrafi gözlemler, Türk Coğrafya Dergisi, 32: 57-77.
