Tralleis, Aydın Kestane Dağları’nın (Mesogis) güney eteklerindeki trapez biçimli kesik bir tepenin yüksek düzlüklerinde kurulmuş bir antik kenttir. Tralleis uygun iklim koşulları, doğal savunması ve verimli toprakları sayesinde antik çağın güçlü kentlerinden biri oldu. Coğrafyacı Strabon’a göre Tralleis, Argoslular ile Trakhialı bazı Traller tarafından kurulmuş ve ismini de buradan aldı bir Karia kentidir. Tralleis adı, ilk kez Xenophon’un Anabasis ve Hellenika adlı yapıtlarında Tralli adıyla geçmiş ve tarih içinde Tralles, Tralli, Tralla, Selukeia, Antiochia ve Calsaria gibi adlarla da anıldı.

Perslerin Lydia Krallığına son vermesinden sonra kent ve çevresinin yönetimi Persli Satrapların idaresine geçti. MÖ. V. yüzyılın sonu, dördüncü yüzyılın başlarında Sparta Orduları’na karşı koyacak kadar güçlü olan Tralleis, Aleksandros’a savaşmaksızın kapılarını açtı, daha sonra da Antigonos tarafından ele geçirildi. Seleukosların yönetiminde Seleukeia adını alan Tralleis, MÖ. III. yüzyılda sınırlı bir özerkliğe kavuşmuş ve hatta bronzdan sikkeler bastı. Roma ile Suriyeliler arasındaki savaşta Roma’ya karşı tavır alan bu kent, sonuç olarak Bergama Krallığı’na bağlandı ve Tralleis adını aldı. Bergama Krallığı’nın vasiyet yolu ile Roma’ya devredilmesinden sonra Tralleis, Roma yönetimine bırakıldır. MÖ 58 yıllarında gelişen kentte Strabon’un da belirttiği gibi birçok zengin, kültürlü ve değerli insanın yaşadığı bir yer haline geldi. MÖ. 26 yılında meydana gelen büyük depremde, Batı Anadolu’daki diğer kentler gibi Tralleis de tahrip oldu. Bizans İmparatorluğu döneminde yeniden kurulan kent, Türklerin Anadolu’ya girmesiyle Aydınoğulları Beyliği’ne, XV. yüzyılda ise Osmanlı yönetimine geçti..

İlk dönemlerden itibaren tarım, ticaret, dericilik, dokumacılık, seramik üretimi, zeytinyağı üretimi şehrin önemli geçim kaynakları arasında yer almıştır. Tralleis, verimli topraklarını ve doğal zenginliklerini iyi değerlendirerek refah içinde yaşamış ve ekonomik olarak Pergamon, Ephesos, Miletos ve Kyzikos gibi zengin kentlerle denk görüldü. Tralleis’te ilk arkeolojik kazılar, Carl Humann ve William Doerpfeld’ın başkanlığında 1888 yılında başladı; 1899, 1902, 1980, 1996 ve 2000 yıllarında devam etti. Ayasofya’nın mimarlarından Anthemios gibi birçok önemli mimar, heykeltıraş ve yontucunun yetiştiği Tralleis’te önemli eserler üretildi. Bu eserlerden bazıları (Eros Heykeli, Aphrodite Başı, Nypmh Yontusu, Pharnese Boğası, Ephebos Heykeli) kazı çalışmalarında ortaya çıktı. Çıkarılan eserler; Aydın Arkeoloji Müzesi, İstanbul Arkeoloji Müzesi, Napoli Arkeoloji Müzesi, British Museum gibi yurt içi ve yurtdışı pek çok müzede sergilenmektedir.

Döneminin gelişmiş bir şehri olan Tralleis’te ayakta kalabilmiş yapılar içerisinde en bilineni üç kemerli olması nedeniyle halk arasında Üçgözler olarak adlandırılan, yapımına MÖ I. yüzyılda başlandığı düşünülen Gymnasium’dur. Yıllar içerisinde eklenerek büyüyen bu yapı bir süre idmanlar ve oyunlar için kullanılmış, sonrasında ise yalnızca hamam olarak faaliyet gösterdi. Yazılı kaynaklarda geçen diğer yapılar ise ciddi hasar görmeleri nedeniyle günümüze ulaşamadı. Bu eserler; askeri faaliyetler için kullanılmış olan Arsenal, Roma mezarı, Roma villası, sur duvarları, çeşitli dükkanlar, Piskoposluk Sarayı, Pergamon krallarının Tuğla Sarayı, Zeus Larasios Tapınağı, Asklepion Tapınağı, Nike Tapınağı, Dionysos Tapınağı, Konkordia Tapınağı, tiyatro, stadyum, agora ve Tralleis heykeltıraşlık okuludur.