2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nda (1983) “Kültür varlıkları”; tarih öncesi ve tarihi devirlere ait bilim, kültür, din ve güzel sanatlarla ilgili bulunan veya tarih öncesi ya da tarihi devirlerde sosyal yaşama konu olmuş bilimsel ve kültürel açıdan özgün değer taşıyan yer üstünde, yer altında veya su altındaki bütün taşınır ve taşınmaz varlıklardır şeklinde tanımlanmıştır. Türk Dil Kurumu'nun (TDK) sözlüğünde “kültür varlıkları”; bir bölgede bulunan maddi kültür ürünleri veya eserleri şeklinde tanımlanmaktadır (TDK Sözlük 2024). Bu tanımdan hareketle “Taşınmaz kültür varlıkları”nı da bir bölgede bulunan taşınamaz nitelikteki, maddi kültür ürünleri veya eserleri şeklinde tanımlanabilir. Bu varlıklar genellikle belirli bir yerle ilişkilendirilir ve o yerin kültürel, tarihi veya estetik önemini yansıtır.

2863 Sayılı kanuna (1983) göre, korunması gerekli taşınmaz kültür varlıkları şunlardır: 

• 19 uncu yüzyıl sonuna kadar yapılmış taşınmazlar, 
• Belirlenen tarihten sonra yapılmış olup önem ve özellikleri bakımından Kültür ve Turizm Bakanlığınca korunmalarında gerek görülen taşınmazlar, 
• Sit alanı içinde bulunan taşınmaz kültür varlıkları, 
• Milli tarihimizdeki önemleri sebebiyle zaman kavramı ve tescil söz konusu olmaksızın Milli Mücadele ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunda büyük tarihi olaylara sahne olmuş binalar ve tesbit edilecek alanlar ile Mustafa Kemal ATATÜRK tarafından kullanılmış evler.

Kaya mezarlıkları, yazılı, resimli ve kabartmalı kayalar, resimli mağaralar, höyükler, tümülüsler, ören yerleri, akropol ve nekropoller; kale, hisar, burç, sur, tarihi kışla, tabya ve isihkamlar ile bunlarda bulunan sabit silahlar; harabeler, kervansaraylar, han, hamam ve medreseler; kümbet, türbe ve kitabeler, köprüler, su kemerleri, su yolları, sarnıç ve kuyular; tarihi yol kalıntıları, mesafe taşları, eski sınırları belirten delikli taşlar, dikili taşlar; sunaklar, tersaneler, rıhtımlar; tarihi saraylar, köşkler, evler, yalılar ve konaklar; camiler, mescitler, musallalar, namazgahlar; çeşme ve sebiller; imarethane, darphane, şifahane, muvakkithane, simkeşhane, tekke ve zaviyeler; mezarlıklar, hazireler, arastalar, bedestenler, kapalı çarşılar, sandukalar, siteller, sinagoklar, bazilikalar, kiliseler, manastırlar; külliyeler, eski anıt ve duvar kalıntıları; freskler, kabartmalar, mozaikler, peri bacaları ve benzeri taşınmazlar; taşınmaz kültür varlığı örneklerindendir (Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu 1983).

2023 Yılı sonu itibariyle Türkiye genelindeki Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlıklarının listesine T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’ne (2024) ait internet sayfasından ulaşılmaktadır. Bu listede 76.785 adet sivil mimarlık örneği, 15.254 adet kültürel yapı, 11.366 adet dinsel yapı, 6.700 adet mezarlık, 5043 adet endüstriyel ve ticari yapı, 3.599 adet kalıntı, 3.415 adet idari yapı, 1.656 adet askeri yapı, 428 adet anıt ve abide, 334 adet şehitlik ile 91 adet korunmaya alınan sokak olmak üzere toplam 124.671 adet taşınmaz bulunmaktadır. Yine aynı sitede taşınmaz kültür varlıklarının illere göre istatistiği de yer almakta olup 33.869 adet taşınmaz ile İstanbul ilk sırada 7976 adet taşınmaz ile İzmir ikinci sırada 4948 adet taşınmaz ile Muğla üçüncü sırada yer almaktadır (Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü 2024).

Dünyanın en eski tapınağı olarak kabul edilen Göbeklitepe, Helenistik dönemde inşa edilen ve Dünyanın Yedi Harikası listesinde bulunan Artemis Tapınağı ile Celsus Kütüphanesi’ni içeren Efes Antik Kenti, VI. yüzyılda inşa edilen Ayasofya, XV. yüzyılda inşa edilen Topkapı Sarayı, UNESCO Dünya Mirası listesinde yer alan Safranbolu Evleri ve Nemrut Dağı Türkiye’deki taşınmaz kültür varlıklarından birkaçıdır. Ülke genelinde birçok tarihi, arkeolojik ve mimari değere sahip taşınmaz kültür varlıkları bulunmaktadır.