SPA kelimesi, bazı kaynaklarda bir termal kür destinasyonu olarak gelişen Belçika’nın Spa adındaki yerleşkesiyle de anılmaktadır. Her ne kadar Britanyalıların XVI. yüzyıldan sonra burayı ziyaret etmeleri ile SPA sözcüğünün yayıldığı iddia edilse de günümüzdeki SPA sektörünün üzerinde geliştiği anlayış, sanus per aquam (SPA) yani suyla gelen sağlıktır. SPA bu şekilde anlaşılmakla birlikte, dünyada iki farklı akımın harmanlanması ile karşımıza çıkmaktadır. Bunlar Avrupa temelli kür uygulamaları ve Uzakdoğu çıkışlı Ayurveda, Geleneksel Çin Tıbbı, masaj vb. uygulamaların küreselleşmesi ile yaygınlaşmasıdır. Her iki akımın ortak paydası, sağlığı korumak ve geliştirmek amaçlı olmalarıdır. Bu noktada SPA, sağlığı geri kazanmayı amaçlayan kür'den ayrılmaktadır. SPA, genellikle wellness ile eşanlamlı kullanılsa da bu doğru değildir. Wellness terimi, İngilizce well-being ve fitness kelimelerinin birleşmesinden oluşur ve beden, ruh ve zihin sağlığını artıran her şeyi içermektedir. SPA terimi, suyla gelen sağlık anlamında kullanılır ve bugün su, güzellik ve rahatlama içeren tedavileri ifade etmektedir. Sonuç olarak, SPA, wellness’ın sadece bir parçası olabilir.

Uluslararası SPA Derneği (ISPA) bir mekân olarak SPA’yı “Beden, ruh ve zihin sağlıklarının dengede tutularak bütüncül olarak sağlanmasının profesyonel uygulamalar yoluyla gerçekleştirildiği mekânlar” olarak tanımlamaktadır. Bazı SPA işletmelerinin hamam unsurunu da konseptlerine kattıkları görülmektedir. Günümüzde uluslararası alanda tıbbi olmayan uygulamaları içermekle birlikte, güzellik salonlarını, otellerin ıslak bölümlerini ve cilt bakımı bölümlerini içermektedir. Suyla gelen sağlık şekilde anlaşılsa da bazı SPA merkezileri suya dayalı uygulamalar sunmadıkları halde kendilerini SPA olarak adlandırabilmektedir. Bu bağlamda karşımıza değişik içerikli ve adlarla birçok SPA çeşidi çıkabilmektedir: Destinasyon SPA, Günlük SPA, Kulüp SPA, Kruvaziyer SPA, Medikal SPA, Mineral SPA, Resort SPA, Termal SPA vb. SPA’ların yaygınlaşması onun zaman içerisinde hava limanlarından, otellere ve kruvaziyer gemilerine kadar girmesini sağlamaktadır.

SPA, verimli işletilmesi durumunda konaklama işletmelerinin gelirlerinin ortalama yüzde 20’ye kadar olan kısmını oluşturma potansiyeline sahip ürün ve hizmetleri içermektedir. Bu nedenle, hâlihazırda SPA bölümü olan işletmelerin, bir çözüm olarak, bu bölümleri dışarıdaki işletmecilere aktarmayı tercih ettikleri görülmektedir. Outsourcing adı verilen bu işletme anlayışı konaklama işletmeciliğinde giderek yaygınlaşmaktadır. Üst sınıftaki konaklama işletmeleri SPA bölümlerini kendileri işletmek yerine dışardan bir işletmeye devretmeyi yeğlemektedir. Otele gelen ve SPA merkezini de kullanan bir misafir, SPA işletmecisinin farklı bir kurum olup olmadığını bilmeden ya da sorma ihtiyacı dahi hissetmeden, otel ile ilgili olumlu ya da olumsuz bir algıya da kapılabilmektedir. Bu ve buna benzer sorunlardan dolayı SPA’nın hem halka yayılması hem de misafirlerin beklediği hizmeti almaları için, bir taraftan “günlük SPA”ların yaygınlaşması ile, diğer taraftan otellerin SPA bölümlerinin yine oteller tarafından işletilmesi yoluyla işletmeye artı değer sağlayan bu bölümlerin sürekliliği sağlanabilecektir.

 İngilizce bir sözcük olan spa, Wallon (eski Belçika) dilinde çeşme anlamına gelen “espa” dan türemiş ve XV. yüzyılda “spaw” şeklinde İngilizce’ye girmiştir. Belçika’da Spa adındaki bir kaplıca kasabası, spa sözcüğünü sadece kendisi kullanmak isteyerek tescilletmiş ve özellikle Avrupa’da bu sözcüğün başka tesisler tarafından kullanılmasını engellemeye çalışmıştır. Ancak bir akronim bulunarak SPA’nın Latince “Salus Per Aquam” (sudan gelen sağlık) kelimelerinin baş harflerinden oluştuğu öne sürülmüş ve bu açıklama hemen kabul görerek hızla yayılmıştır. Sözcük zamanla kaplıca kavramını karşılar olmuştur. Ancak SPA’lar doğal kaplıca ortamlarından ziyade şehirlerde kurulan tesislerdir ve buralarda genellikle doğal balneolojik kaynaklar yerine normal çeşme suyu ve paketlenmiş SPA ürünleri (çamur, yosun ve mineral tuzları gibi) kullanılmaktadır. SPA’larda tedavi ve sağlık amacından çok güzellik ve bakım ön plana çıkmaktadır. 

Amerikan Uluslararası SPA Birliği (ISPA) SPA’yı “Zihnin, vücudun ve ruhun yenilenmesini teşvik eden çeşitli profesyonel hizmetler aracılığıyla genel refahı arttırmaya hizmet eden bir yapı” olarak tanımlamaktadır. Günlük yaşantının getirdiği stres ve yorgunluklardan uzak bu yapı, kişide fiziksel, bedensel, ruhsal sağlığı koruma ve iyileştirme, ağrısız günlük yaşam ve sağlıklı yaşlanma için de ideal bir ortam oluşturmaktadır. Mineralli su banyoları, inhalasyonlar (soluma) ve çamur uygulamaları, sıcak su havuzları gibi kaplıcalara özgü tedavi yöntemlerinin yanı sıra egzersiz, masaj, diyet ve beslenme, oksijen tedavisi, güzellik ve bakım uygulamaları ile diğer doğal ve tamamlayıcı tedavi yöntemleri SPA merkezlerini sağlığın korunması ve sürdürülmesinde ilgi çekici ortamlar haline getirmektedir. Fiziksel iyiliğe olan ilgi arttıkça, SPA terapileri insanlar arasında popüler olmaya ve birçok tıp uzmanı tarafından önerilmeye başlamıştır. 

ISPA SPA’ları kullanım amaçlarına göre çeşitli kategorilere ayırmıştır. Yalnızca günlük kullanıma açık, yüz ve vücut bakımları gibi çeşitli SPA hizmetleri sunan tesisler günlük SPA’lardır. Otel SPA’sı, SPA, fitness ve wellness hizmetleri yanı sıra, bir tatil köyü veya otel olarak gecelik konaklama hizmeti ve çeşitli sağlıklı menü seçenekleri sunan işletmelerdir. Destinasyon SPA, bir otelin parçası olmayan, birincil amacı hizmet alan kişileri sağlıklı yaşama yönlendirmek olan; misafirlere SPA hizmetleri, onlara uygun fiziksel aktiviteler, sağlıklı yaşam eğitimleri, sağlıklı yemekler ve konaklama imkânlarının bir bütün olarak sunulduğu destinasyonlardır. Medikal SPA’lar, lisanslı sağlık bakım profesyonellerinin SPA hizmetlerinin yanı sıra geleneksel, tamamlayıcı, alternatif terapi ve tedavileri bütünleştiren bir ortamda, kapsamlı tıbbi ve wellness bakımı sunduğu merkezlerdir. Kulüp SPA, birincil amacı fitness olan, günlük kullanım esasına göre profesyonel yönetilen ve SPA hizmetleri sunan işletmelerdir. Mineral su SPA’ları hidroterapi tedavilerinde kullanılan doğal mineral, termal veya deniz suyu kaynağını yerinde sunan SPA’lardır. Personelin uygulama alanı içinde öncelikli olarak estetik/kozmetik olmak üzere, tıbbi gözetim gerektirmeyen wellness hizmetleri, yüz bakımı, peeling gibi hizmetler sunulan işletmeler de Kozmetik SPA’lardır. 

SPA’lar sadece wellness aktivitelerini kapsamakla kalmaz. Bu tesisler rahatlama, sağlık ve rehabilitasyon yanında sosyalleşmeyi de sağlamaktadır.