Şavşat (Satlel) Kalesi

Doğal ve Kültürel Miras Kale

Şavşat (Satlel) Kalesi, Artvin’in Şavşat ilçe merkezine dört kilometre uzaklıkta, iki derenin birleştiği vadi içerisinde, yüksek bir ana kaya üzerine kuruludur. Kalenin tarihi Ortaçağ’a kadar dayanmaktadır. Bu dönemde Gürcü Bagratlı Krallığı’nın hakimiyeti altında olan yörede yer alan kalenin X. yüzyılda Gürcü kralı I. Adarnese tarafından yaptırıldığı söylenmektedir. Kale, 3360 m²’lik bir alan üzerine inşa edilmiştir. Yapımında moloz ve kireç harcı kullanılan Şavşat Kalesi’nin yüksekliği yaklaşık yedi metredir. Çevresinde, 13 metreye kadar yükselen, dikdörtgen formda dört adet silindirik burç ile, burçların yarısında kadar çıkan surlar yer almaktadır. Kalenin orijinalinden günümüze ise, şapel kalıntısı ile ana kayaya oyulan sarnıç ulaşabilmiştir. Yörenin, XVI. yüzyılda Osmanlı egemenliğine girdiği, kalenin ise yönetim yapısı olarak kullanıldığı bilinmektedir. II. Selim’e ait 1572 tarihli bir Osmanlı belgesine göre Şavşat Kalesi’ne, o dönemde derinlemesine bir onarım yapılmıştır. XIX. yüzyılın ortasına kadar Şavşat beylerinin oturduğu kaleden, Evliya Çelebi de söz etmektedir.

Şavşat Kalesi, 1987 yılında taşınmaz kültür varlığı olarak tescillenmiş ve 2007 yılında Van Yüzüncüyıl Üniversitesi adına, Türkiye’nin farklı üniversitelerinden bilim insanlarının yaptığı arkeolojik kazı ve restorasyon çalışmaları sayesinde de yeniden gün yüzüne çıkarıldı. Türkiye Cumhuriyeti Bakalar Kurulu’nun 17.07.2007 tarihli yazısına istinaden yürütülen kazılar sonucunda, kalenin önemli bir bölümü kazılmış, kaleye çıkışı sağlayacak otantik merdivenler ve bekçi kulübesi yapılmış; şarap küpü, haç altlığı, hamam kalıntısı, şarap mahzeni, bey konağı ve sırlı ve sırsız seramik parçalar gibi birçok kalıntı korumaya alınmıştır. Kanuni Sultan Süleyman’a ait sikkeler ile top gülleleri başta olmak üzere, çok sayıda müzelik taşınır kültür varlığı, kazılar sonucunda, Artvin’de müze olmadığından Rize Müzesi’ne götürülmüştür. Günümüzde Şavşat kalesi, Artvin’e gelen turistlerin ilgi odağı konumundadır. Kazılardan elde edilen ve edilecek olan eserlerin, ilçede olası bir müze açılması durumunda, yöreye büyük katkılar sağlayacağı düşünülmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Orhan, F. ve Doğanay, H. (2017). Türkiye'nin Sakin Şehirlerinden Biri Olan Şavşat'ın Turizm Potansiyelinin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (12): 303-326; T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Şavşat (Satlel) Kalesi, https://artvin.ktb.gov.tr/TR-55865/savsat-satlel-kalesi.html, (Erişim tarihi: 23.10.2019); Türkiye Kültür Portalı, Satlel Kalesi – Artvin, https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/artvin/gezilecekyer/satlel-kalesi, (Erişim tarihi: 23.10.2019).

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Türkiye Kültür Portalı (2019). Satlel Kalesi – Artvin, https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/artvin/gezilecekyer/satlel-kalesi, (Erişim tarihi: 23.10.2019).