Kendi hizmet konu veya amaçlarını gerçekleştirmek Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan izin almak kaydıyla bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşlar, vakıflar, gerçek ve tüzel kişilerin kurdukları müzeler olarak tanımlanabilir. Özel müzeler; 23.07.1983 tarihli 18113 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'nda düzenlenmiştir. Özel müzeler, Kültür ve Turizm Bakanlığından aldıkları izin belgelerinde izin belgeleri doğrultusunda bulundurup teşhir ettikleri taşınır kültür varlıklarını koruma hususunda devlet müzesi statüsündedirler. Özel müze statüsündeki müzelerin iş ve işlemlerini denetlemek üzere bir devlet müzesi denetleyen müze konumda görevlendirilir. 

05.12.2024 tarihi itibari ile Türkiye'de Kültür ve Turizm Bakanlığı denetiminde 430 özel müze faaliyet göstermektedir. Bu müzelerin 81 adeti İstanbul, 68 adeti Ankara, 25 adeti İzmir ve 23 adeti Bursa illerinde kurulmuştur. Özel müzelerin 171 adeti belediyeler, 53 adeti üniversiteler, 15 adeti vakıflar tarafından kurulmuştur. Diğer özel müzeler; şirket, gerçek kişi, spor kulüp, genel müdürlük ve bankalara bağlıdırlar.

Özel müzeler kurucularına göre daha tematik konseptlerde kurulmaktadırlar. Göç müzeleri, iş ve meslek müzeleri, oyuncak müzeleri, bilim müzeleri, sanat müzeleri, banka müzeleri, nostalji müzeleri ve şahıs müzeleri bu kapsama sahip temalardandır.