Nevşehir Mutfağı, klasik Türk mutfağının temel özelliklerini barındırmakla birlikte, tarih öncesi dönemlerden itibaren farklı medeniyet ve inançların kültürel birikimiyle şekillenmiş zengin bir yapıya sahiptir. Hititler, Asurlar, Romalılar, Selçuklular ve Osmanlılar gibi birçok uygarlığa ev sahipliği yapan bu bölgenin köklü geçmişi, yemeklerin yalnızca lezzetini değil; pişirme tekniklerini, kullanılan malzemeleri ve sofra adetlerini de etkilemiştir. Dolayısıyla Nevşehir Mutfağı, Anadolu’nun ve farklı medeniyetlerin ortak kültürel zenginliğini yansıtan önemli bir lezzet dünyasıdır.

Karasal iklime sahip olan bu bölgede çeşitli otların yanı sıra; elma, armut, muşmula, iğde, ayva gibi meyveler ve buğday, fasulye, mercimek gibi ürünler yetiştirilmektedir. Ayrıca dünya genelinde büyük öneme sahip olan üzüm yetiştiriciliği, Nevşehir’de de ön plana çıkmaktadır. Bölgenin iklimi ve toprak yapısı kaliteli üzüm çeşitlerinin yetişmesini sağlarken, bu alandaki şarap yapım kültürü bölgenin özgünlüğüne ve tanınırlığına katkı sunmaktadır.

Nevşehir, özgün coğrafi koşulları ve geleneksel üretim yöntemlerinin etkisiyle coğrafi işaretle tescillenen birçok lezzete ev sahipliği yapmaktadır. Bu ürünler aşağıda yer almaktadır:

• Nevşehir Kabak Çekirdeği: Bölgenin iklimi ve toprak yapısının etkisiyle kendine has lezzet ve çıtırlığa sahip olan bu çekirdek 2019 yılında coğrafi işaret alarak tescillenmiştir. Hem bölge halkı hem de turistler tarafından ilgiyle tüketilen Nevşehir Kabak Çekirdeği, tarımın önemli bir parçası olarak yerel ekonomiye de katkı sağlamaktadır.
• Nevşehir Simidi: 2020 yılında coğrafi işaret alan simit, Nevşehir’de yetiştirilen doğal nohutlardan elde edilen maya ile hazırlanmaktadır. Özel yapım tekniği ve bol susamlı dış yüzeyiyle öne çıkan simit, yedi ila on güne kadar bayatlamadan tazeliğini koruyabilir.
• Derinkuyu Kuru Fasulyesi: Nevşehir’in Derinkuyu ilçesinde yetişen ve 2021 yılında tescillenen bir üründür. Kısa sürede pişmesiyle bilinmekte olup sıcak ve kuru iklimde yetişmektedir.
• Nevşehir Testi Kebabı: Bölgedeki yerel halk ve turistler tarafından en çok bilinen yemeklerden biridir. Et ve sebzeler, üzeri hamurla kaplanmış bir testi içinde uzun saatler boyunca pişirilerek hazırlanmaktadır. 2021 yılında coğrafi işaretle tescillenen bu kebap, servis sırasında testinin kırılmasıyla görsel bir çekicilik kazanır.
• Kaymaklı Çöreği: Nevşehir'in Kaymaklı beldesine özgü geleneksel bir hamur işidir. Haşlanmış patates, buğday unu, yaş maya, tuz ve su karıştırılarak hazırlanan hamurun üzerine sulandırılmış yoğurt sürülür ve samanla yakılan özel fırınlarda, delikli taşlar üzerinde pişirilir. Daire şeklinde ve yaklaşık 350-400 gram ağırlığında olan Kaymaklı Çöreği, bölgenin mutfak kültüründe önemli bir yer tutar ve 2022 yılında coğrafi işaretle tescillenmiştir.
• Kaymaklı Kuru Kaymağı: İnek sütü kullanılarak üretilen geleneksel bir üründür. Tereyağı kıvamında, protein ve yağ oranı yüksek, gözenekli, kuru, hafif ve sert bir yapıya sahiptir. Geçmişi eskiye dayanan bu lezzet, 2006 yılından itibaren düzenlenen Kaymak Festivali ile kutlanır. 2022 yılında coğrafi işaretle tescillenen Kaymaklı Kuru Kaymağı, bölgenin mutfak kültüründe önemli bir yere sahiptir.
• Nevşehir Parmak Üzümü: Yeşil-sarı renkteki taneleri ve büyük salkımlarıyla bölgeye özgü bir sofralık üzümdür. Volkanik topraklarda yetişen bu üzüm yüksek kaliteli ve lezzetli olup, bölgenin bağcılık geleneğinin bir yansımasıdır. 2024 yılında coğrafi işaretle tescillenen Nevşehir Parmak Üzümü, bölgenin tarım kültüründe önemli bir yer tutmaktadır.
• Nevşehir Tahinli Simidi: Üretiminde nohut mayası kullanılması nedeniyle diğer simitlerden farklılaşan bu ürün, 2024 yılında tescillenmiştir. Nohut mayası ve tahinle yoğrulması, simide kendine özgü bir tat kazandırmaktadır.

Nevşehir mutfağında coğrafi işaretli olmayıp yüzyıllardır sofraları süsleyen geleneksel yemekler de bulunmaktadır. Günlük yaşamda sıklıkla tüketilen bu lezzetler, bölgenin tarımsal ürünleri ve yerel pişirme yöntemleriyle şekillenmiştir. Tescilli olmayan fakat bölge halkı için öneme sahip yemeklerden bazıları aşağıda yer almaktadır:

• Nevşehir Tava: Etin sebzelerle taş fırında suyunu kaybetmeden pişirildiği bir yemektir. Genellikle güveçte yapılarak lezzetini koruyan bu yemek, kalabalık sofralarda yerini almaktadır.
• Çömlekte Kuru Fasulye: Nevşehir’in geleneksel yemeklerinden olan bu yemek, etin ve fasulyenin düşük ısıda uzun süre pişirilmesiyle hazırlanmaktadır. Geleneksel olarak tandırda pişirilen bu yemek, özellikle yöresel düğünlerde sofraları süslemektedir.
• Ayva Dolması: Bölgede ayva yetiştiriciliğinin yoğun olmasının etkisiyle, Nevşehir mutfağında öne çıkan, tatlı ve tuzlu lezzetlerin harmanlandığı bir yemektir. 
• Ağpakla: Nevşehir’e özgü, "ak bakla" adı verilen kuru fasulyenin kullanıldığı geleneksel bir yemektir. Fasulye, domates, biber, kuru soğan ve güneşte kurutulmuş kaburga ile zenginleştirilip, toprak kaplarda ve tandırda uzun süre pişirilir.
• Aside: Un, su, tereyağı, pekmez ve şekerle hazırlanan, yumuşak dokusu ve tatlılık oranıyla öne çıkan bir tatlıdır.

Nevşehir mutfağı, bölgenin tarihsel ve kültürel mirasını, zengin tarımsal çeşitliliğini ve geleneksel pişirme tekniklerini bir araya getirerek hem yerel halkın hem de turistlerin ilgisini çeken özgün bir gastronomik kimliğe sahiptir. Coğrafi işaretli ürünler ve yerel tatlar, sadece Nevşehir’in mutfak kültürünü yansıtmakla kalmayıp, aynı zamanda bölgesel kalkınma ve turizme önemli katkılar sağlamaktadır. 

Nevşehir Mutfağı, bölgedeki gastronomik turlar ve yemek festivalleriyle turizm üzerinde önemli bir etki yaratmaktadır. Her yıl düzenlenen Kaymak Festivali ve Nevşehir’in yöresel lezzetlerini tanıtan diğer etkinlikler, bölgenin mutfak kültürünün daha geniş kitlelere ulaşmasına olanak sağlamaktadır. Ayrıca gastronomik turlar, turistlere Nevşehir’in geleneksel yemeklerini tatma ve bölgedeki tarım ürünlerini doğrudan yerinden keşfetme fırsatı sunarak, yerel ekonomiye katkıda bulunmaktadır.