Muradoğlu, Enver

Kişi Turizm İşletmecisi

(1915 - 2003)

TUSAN Şirketi’nin kurucusu olan Yüksek Mühendis Enver Muradoğlu, 1930-1960 yılları arasında Türkiye’nin en önemli işadamlarından ve Yapı Kredi Bankası’nın kurucularından biri olan Mehmet Muradoğlu’nun oğludur. Cumhuriyet döneminin ilk inşaat ve turizm girişimcilerinden olarak kabul edilebilir. Aslen Safranbolu’nun Yörük Köyü’nden olup 1915’te İstanbul’da doğan Muradoğlu, Robert Koleji’nin akademi bölümünü bitirdi. 1930’lu yılların başında üniversite öğrenimi için ABD’ye gitti; Massachusetts Institute of Technology’de İnşaat Mühendisliği okudu ve 1938 yılında mezun oldu. 1939 yılında University of Iowa’da yüksek lisans eğitimini tamamlayıp Denver, Colorado’da Barajlar Dairesi’nde Boulder Barajı inşaatı, Yuma Sulama Projesi, Grand Coulee Barajı inşaatlarında bir yıl çalıştıktan sonra California Institute of Technology’den burs alarak doktora çalışmalarına başladı. İkinci Dünya Savaşı’nın başlamasıyla, Amerikan hükümetinin isteğine uyarak Jet Propulsion Lab adıyla Maraf Araştırma Bölümünde önce bölüm amiri, daha sonra müdür olarak görev aldı. Özel nedenlerle 1945 yılında Türkiye’ye dönen Muradoğlu, Robert Kolej’de hidrolik öğretmenliği yaptı. Askerden dönünce Squibb İlaç Fabrikası ve Şan Sineması’nın özel taahhütlük işlerini üstlendi ve sonrasında 1952 yılında babası Mehmed Muradoğlu’nun kurucusu olduğu Türkiye’nin o zamanlar en büyük inşaat ve altyapı şirketi olan Yol Yapı Ltd.’yi devralarak Silifke-Mut, Bingöl-Muş yollarının inşaat ihalelerini kazandı. Daha sonra Devlet Hava Meydanları İnşaat Dairesi’nden (Konya, Diyarbakır, Eskişehir, Seyitgazi, Antalya) ihaleler kazanıp gerçekleştirdi ve Millî Savunma Bakanlığı’nın İzmir ve Ankara Elmadağ’daki Harp Karargâh inşaatlarını gerçekleştirdi. 1961 yılında TUSAN Turizm Şirketi’ni kurmuş ve hayatının geri kalanında hem TUSAN, hem de Yol Yapı Şirketi’nin yönetim kurulu başkanı olarak görev aldı. Enver Muradoğlu, 1960’ların Türkiye bağlamı düşünüldüğünde Türkiye’ye konaklamak için turist gelmeyeceği gerçeğinden yola çıkarak TUSAN’lar için zincir oteller fikrini gündeme getirdi ve otellerin eskinin kervansaraylarında görülen ve kısa süreli karayolu seyahati sonrasında konaklama fikrine temellenen ‘zincir tur’ konseptine göre şekillendirdi. Muradoğlu’nun kurmuş ve uzun yıllar işletmiş olduğu TUSAN Otel ve Moteller, Türkiye’de 1950’lerde başlayan kamu girişimiyle otel inşası sürecinin hemen ardından 1960’ların başında özel sektörün de turizmde varlık göstermesine denk gelen süreci örneklemesi açısından kayda değer olup, 1960’ların başında Türkiye turizminde bir devir açtı. Enver Muradoğlu, Amerika’da da işi bulunduğundan 01. 01. 2003’te 85 yaşında vefat edene dek altı ay Amerika’da, altı ay Kuşadası’nda yaşadı.

Yararlanılan Kaynaklar

Hurda, Ş. ile 21. 04. 2011 tarihinde yapılan görüşme. (Görüşenler: G. Savaşır ve Z. Tuna Ultav).

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Tuna Ultav, Z. ve Savaşır, G. (2016). 50 Yılın Ardından Türkiye’nin İlk Otel-Motel Zinciri TUSAN. İzmir: Yaşar Üniversitesi Yayınları.