Mazı Yeraltı Şehri

Doğal ve Kültürel Miras Yeraltı Kenti

Kapadokya’da yeraltı şehirleri yumuşak tüfün oyulmasıyla oluşturulmuştur. Bölge sık sık istilalara uğradığından yeraltı şehirleri daha ziyade insanların korunması amacıyla yapılmıştır. Böylece insanlara yerin altında gizli bir yaşam sürdürebilmeleri için olanak sağlanmıştır. Yeraltı şehirleri en yoğun Bizans döneminde kullanılmıştır. Özellikle bu dönemde dini baskıların artması yeraltı şehirlerinin kullanımının yaygınlaşmasına sebep olmuştur. Bununla birlikte yeraltı şehirlerinin içerisindeki kiliselerden Hristiyanlığın yayılmasında da büyük bir rol oynadığı anlaşılmaktadır.

Mazı Yeraltı Şehri, Nevşehir’in Ürgüp ilçesine 18 kilometre Kaymaklı’ya 10 kilometre mesafede yer almaktadır. Mazı Yeraltı Şehri’ne doğudan batıya doğru bir kaya kovuğundan girilmektedir. Asıl giriş kapısının ise neresi olduğu tam olarak bilinmemektedir. Zaman içerisinde yerinden kopan yüksek kayalar yeni girişler oluşturmuştur. Mazı Yeraltı Şehri’nin bugüne kadar dört adet girişi tespit edilmiştir. Girişleri kapatmak için kullanılan sürgü taşlar girişlerin daha kontrol edilebilir ve güvenli olmasını sağlamıştır. Bir bakıma şehre dışarıdan giriş neredeyse imkânsız hâle getirilmiştir.

Mazı Yeraltı Şehri’nin giriş katında hayvanlar için ahırlar bulunmaktadır. Ahırların sayısı diğer yeraltı şehirlerinden daha fazladır. Fakat diğer yeraltı şehirlerinden farklı olarak ahırların ortasında hayvanlar için yalaklar bulunmaktadır. Mazı Yeraltı Şehri’nde çok sayıda ahır bulunması bölgede hayvancılığın geliştiğinin göstergesidir.

Ahırlardan sonra ise şırahane bulunmaktadır. Mazı Yeraltı Şehri’nde bulunan şırahanelerin tavanında üzümlerin aşağıya doğru dökülmesini sağlayacak bacalar bulunmaktadır. Daha sonra kısa koridorlarla kiliseye ulaşılmaktadır. Kilisenin de girişi sürgü taşlarıyla kapatılmıştır. Kilisenin içinde 20 metre derinliği olan su kuyusu bulunmaktadır. Kilisenin ortasında bir sütun girişin solunda büyük bir apsis ve iki kavisli tavan olarak yapılmıştır. Kilisenin apsisi dikine tasarlanmıştır. Apsislerin iki tarafında birer büyük Haç göze çarpmaktadır. Ortadaki sütunun ön yüzünde aynı Haç bulunmaktadır. Kuzeye bakan yüzünde ise birbirine bağlı küçük Haçlar bulunmaktadır. Apsisin hemen yanında bir su kuyusu bulunmaktadır.

Kilisenin karşısında şehrin diğer bölümlerine geçişi sağlayan gizli bir baca bulunmaktadır. Birbirine dar ve uzun tünellerle bağlanan üst kat mekânlarına geçişi de sağlayan bu gizli bacanın içine açılan oyukların tırmandırmayı hızlandırdığı düşünülmektedir. Bölgedeki yeraltı şehirleri incelendiğinde genel olarak korunmak amacıyla ve uzun süre yaşayabilmek amacıyla tasarlandığı anlaşılmaktadır. Zira bölgede diğer yeraltı şehirlerinde olduğu gibi Mazı Yeraltı Şehri’nde de depolar, oturma alanları ve mahzenler bulunmaktadır.

Yararlanılan Kaynaklar

Destination Cappadocia, Kapadokya Turizm Bölgesi Altyapı Hizmet Birliği; Nevşehir İli Turizm Envanteri ve Turizmi Geliştirme Planı; Gülyaz, M. (2015). Dünya Mirasında Kapadokya, Dijital Dünyası; İşcen, Y. (2011). Düşler Ülkesinde Bir Kültür Yolculuğu Ürgüp. Ankara: Koza Yayın Dağıtım; Yüzbaşıoğlu, N. ve Ünlü,B. (Editör). (2010). Kapadokya İç Anadolu Türkiye Gezi Kitaplığı. İstanbul: Boyut Matbacılık; Demir, Ö. (2009). Kapadokya Medeniyetin Beşiği. Ankara: Pelin Ofset; Demir, Ö. (1990). Cappadocia Cradle of History. Ankara: Ajans Türk Yayınları.