Zengin ve kendine özgü mutfak kültürüyle tanınan Konya’nın, mutfak mirasının önemli bir parçası da özellikle kutlama ve özel günlerde hazırlanan Konya etli düğün pilavıdır.

Etli pilavın kökenleri incelendiğinde, Osmanlı saray mutfağına kadar uzanan bir geçmişe sahip olduğu görülmektedir. Osmanlı döneminde yapılan etli pilavlar, zamanla halk arasında da yaygınlaşmış ve Konya mutfağında düğünlerin vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. Konya etli düğün pilavının düğünlerde servis edilme geleneğinin 300 yıllık bir geçmişi olduğunu belirtmektedir. Selçuklu döneminde de Konya düğünlerinde misafirlere çeşitli yemekler ikram edildiği, özellikle yoğurt çorbasının öne çıktığı bilinmektedir. Bu durum, Konya'da düğün yemekleri geleneğinin köklü bir geçmişe sahip olduğunu göstermektedir.  

Konya Etli Düğün Pilavı, sadece bir yemek olmanın ötesinde, Konya'da derin kültürel anlamlar taşımaktadır. Bu yemek, yörenin geleneklerini, kültürünü ve misafirperverliğini simgelemektedir. Düğünlerde yemek ikram etmek İslam kültüründe de önemli bir gelenektir. Konya'da düğün pilavı, birlikteliğin, paylaşımın ve kutlamanın bir ifadesi olarak kabul edilir. Hatta Konya'da düğün veya sünnet töreni yapmak anlamında "pilav dökmek" deyimi kullanılmaktadır. Bu ifade, pilavın bu tür özel günlerdeki merkezi rolünü açıkça ortaya koymaktadır. Geçmişte Konya düğünlerine herkesin davetli olduğu, "eli kaşık tutan herkes buyursun gelsin" anlayışının hakim olduğu bilinmektedir. Düğüne katılamayanlara ise "kapama" adı verilen özel bir kap içinde düğün yemeği gönderilmesi de bir gelenektir. Özel misafirleri onurlandırmak amacıyla pilavın altına ve üstüne fazladan et konulması ise "Denizaltı" olarak adlandırılan özel bir sunum şeklidir. Yemeklerin sonunda ise her sofrada şükür duası okunur.  

Konya etli düğün pilavının hazırlanışında kullanılan temel malzemeler: Pirinç, et (kuzu veya dana eti, bazı durumlarda tavuk eti de kullanılabilir), tereyağı, tuz, baharatlar, haşlanmış nohut ve kuş üzümü.  

Malzemelerin geleneksel oranları konusunda kesin bir standart olmamakla birlikte, bazı tarifler ve uygulamalar belirli fikirler vermektedir. Bir tarifte; iki su bardağı pirinç için bir kilogram kuşbaşı dana eti önerilmektedir. Başka bir tarif ise aynı miktarda pirinç için yarım su bardağı haşlanmış nohut ve iki yemek kaşığı kuş üzümü kullanmaktadır. Pirinç pişirilirken kullanılan su veya et suyu oranı genellikle pirinçle eşit veya bir buçuk katı kadar olmaktadır. Bir tarifte iki su bardağı pirinç için 1bir su bardağı et suyu ve bir su bardağı su kullanılmaktadır. Tereyağı miktarı da tarife göre değişmekle birlikte, bir tarifte etin kavrulması için iki yemek kaşığı ve pilavın kavrulması için ayrı iki yemek kaşığı tereyağı belirtilmektedir. On kişilik bir sofra için 1450 gram genç sığır eti (düve) kullanılması, geleneksel büyük ölçekli hazırlıklarda etin pirince oranının oldukça yüksek olduğunu göstermektedir.  

Konya Etli Düğün Pilavı'nın geleneksel hazırlanış aşamaları:

1. Öncelikle etler kendi suyunu salıp çekene kadar kavrulur, ardından yumuşayana kadar haşlanır (yaklaşık bir saat),
2. Haşlanan etler daha sonra tereyağı ve tuz ile birlikte tekrar kavrulur,
3. Pilav için pirinç yıkanır ve isteğe bağlı olarak bir süre soğuk veya tuzlu sıcak suda bekletilir,
4. Ayrı bir tencerede tereyağı eritilir ve pirinçler bu yağda kavrulur,
5. Kavrulan pirince haşlanmış nohut, kuş üzümü ve tuz eklenerek bir süre daha kavrulmaya devam edilir,
6. Son olarak et suyu ve/veya su eklenerek kısık ateşte suyunu çekene kadar pişirilir (Bir ölçü pirinç için iki ölçü et suyu/su kullanılması önerilmektedir),
7. Pişen pilavın üzerine kağıt havlu serilerek 15-20 dakika dinlenmeye bırakılır.  

Konya Etli Düğün Pilavı, pirinç ve etin temel malzemeler olduğu, Konya yöresine özgü bir pilav türüdür. Bu pilavı diğerlerinden ayıran bazı belirgin özellikleri bulunmaktadır. Bunlar;

• Geleneksel olarak yemeğin meşe odunu ateşinde pişirilmesi (pilava kendine has bir aroma katmaktadır),
• Pilavın tane tane olması (lapa olmaması)  da önemli bir özelliktir,
• Lezzetin artırılması için tamamen tereyağı kullanılması,
• Et suyunun pirincin lezzetini zenginleştirmesi de kritik bir unsurdur,
• Sıklıkla nohut ve kuş üzümü gibi ek malzemeler içermesi,
• Servis esnasında pilavın üzerine tereyağında kavrulmuş etlerin eklenmesi geleneksel bir sunum şeklidir,
• Genel bir pilav hazırlama ipucu olarak, kaynar su eklendikten sonra birkaç damla limon suyu ve bir çay kaşığı şeker eklenmesi (pirinçlerin beyaz kalmasını ve lezzetinin artmasını sağlayabilir),
• Pilavın dinlenirken üzerine kağıt havlu serilmesi (fazla nemi emerek pilavın daha iyi kıvamda olmasını sağlar),
• Tuzun et piştikten sonra eklenmesi (etin sertleşmesi önlenir).

Konya Etli Düğün Pilavı, düğün törenlerinin en önemli ve vazgeçilmez unsurlarından biridir. Bu yemeğin özellikle düğünlerde servis edilmesinin çeşitli nedenleri bulunmaktadır. Öncelikle, düğünler kalabalık misafir topluluklarını ağırladığı için bu pilav, çok sayıda kişiyi doyurmak için ideal bir seçenektir. Ayrıca, Konya'da düğün pilavı yeni evlenen çift için bolluk, bereket ve iyi şansın sembolü olarak kabul edilir. "Tökmek" kelimesinin "saçı" anlamına gelmesi, bu yemeğin adeta bir ritüel sunumu olduğunu düşündürmektedir. Düğün pilavı, Konya'nın kültürel kimliğinin ve köklü geleneklerinin önemli bir parçasıdır. Tarihsel olarak da bu pilav, damat ailesinin misafirperverliğini ve cömertliğini gösterme biçimi olarak kabul edilmiştir.  

Konya düğünlerinde geleneksel yemek sırası da belirli bir düzeni takip eder. Tipik bir düğün menüsünde yoğurt çorbası, ilk tur etli pirinç pilavı, irmik helvası, bamya çorbası, ikinci tur etli pirinç pilavı (genellikle yanında zerde ile birlikte) ve bazen de hoşaf yer alır. Bu yemeklerin servis sırası gelenekselleşmiştir. İkinci servis etli pilav genellikle son ana yemek olarak sunulur.  

Konya Etli Düğün Pilavı, Konya'nın farklı yörelerinde veya ailelerinde bazı küçük farklılıklar gösterebilmektedir. Temel unsurlar aynı kalsa da, kullanılan etin türünde (kuzu, dana veya tavuk), nohut ve kuş üzümü gibi ek malzemelerin miktarlarında veya kullanılıp kullanılmamasında  ve kullanılan baharatlarda  farklılıklar görülebilir. Bir kaynak, köy düğünlerinde bol karabiber kullanıldığını belirtmektedir. Başka bir kaynak ise Konya şehir merkezi ile ilçeleri arasında hazırlama yöntemlerinde ufak tefek farklılıklar olabileceğini ifade etmektedir. Ayrıca, "Düğün Kapaması" olarak adlandırılan bir sunum şeklinde, pilavın üzerine kavrulmuş et yerine tüm etin yerleştirildiği de görülmektedir, bu durum tercihlere göre değişiklik gösterebilir.  

Konya Etli Düğün Pilavı geleneksel olarak "kayıklı" adı verilen tekne şeklinde bir tabakta servis edilir ve etler pilavın üzerine yerleştirilir. Geçmişte misafirler genellikle büyük ortak tabaklardan birlikte yerlerdi. Günümüzde ise daha modern sunumlarla kişiye özel servisler de yapılabilmektedir.

Konya düğün menüsünde etli düğün pilavına eşlik eden geleneksel yemekler ve içecekler de bulunmaktadır. Başlangıç olarak genellikle yoğurt çorbası ve bamya çorbası servis edilir. Tatlı olarak irmik helvası ve zerde ikram edilir. Eskiden içecek olarak hoşaf servis edilirken, günümüzde çeşitli soğuk içecekler ve su da yaygın olarak sunulmaktadır. Ekmek genellikle sadece çorba ile birlikte tüketilir, pilavın yanında servis edilmez. Ayrıca, misafirlere sınırsız çay ve su ikramı da sıklıkla yapılır.  

Konya etli düğün pilavının besin değerleri üzerine yapılan bir çalışmaya göre, Konya düğün yemeğinin toplam enerji değeri 2120 kcal olarak hesaplanmıştır ve bu enerjinin yüzde 55,2'si (1171 kcal) etli pilavdan gelmektedir. Aynı çalışmada, bir kişilik etli pilav porsiyonunun yaklaşık olarak 58.8 gram protein, 260.7 gram karbonhidrat ve 92.6 gram yağ içerdiği belirlenmiştir. Ayrıca, Konya düğün yemeğinin içerdiği demir miktarının 8.3 miligram olduğu ve bunun yüzde 79,5'inin etli pilavdan sağlandığı, yine etli pilavın bir kişilik miktarında 213.6 miligram kolesterol içerdiği saptanmıştır. Bu değerlerin tüm düğün menüsü içindeki etli pilav porsiyonuna ait olduğu unutulmamalıdır. Bu çalışmada, geleneksel Konya düğün yemeği bağlamında etli pilavın oldukça yüksek enerji ve karbonhidrat içeriğine sahip olduğunu göstermektedir. Bu durum, yemeğin uzun süren kutlamalar boyunca misafirleri doyurmayı amaçladığını düşündürmektedir. Genel etli pilav verileriyle karşılaştırıldığında, Konya versiyonunun daha zengin olduğu, muhtemelen kullanılan et ve tereyağı miktarından kaynaklandığı söylenebilir.  

Konya Etli Düğün Pilavı, 7 Mart 2011 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır. Bu tescil, yemeğin Konya yöresine özgü niteliklere sahip olduğunu ve bu bölgeyle özdeşleştiğini göstermektedir.