Gümüşhane

Yerleşim Merkezi

Adını “gümüş” madeninden alan Gümüşhane ili, doğusunda Bayburt, batısında Giresun, kuzeyinde Trabzon ve güneyinde Erzincan illeri ile çevrili olup, Doğu Karadeniz Bölümü sınırları içinde yer almaktadır. Toplam alanı 6575 metrekare olup, deniz seviyesinden yüksekliği ortalama 1400 metredir. Tarihsel açıdan Gümüşhane coğrafyasına bakıldığında, bir geçiş güzergâhı üzerinden yer alması itibarıyla Asurlar, Urartular, Medler, Persler, Romalılar, Bizanslılar, Selçuklular, Rum Krallığı ve Osmanlı İmparatorluğunun önemli yerleşim alanlarından biri oldu. Bölgede çıkarılan krom, gümüş, altın gibi değerli madenler ve tarihi İpek Yolu üzerindeki konumundan dolayı tarih boyunca önemli bir yerleşim alanı olarak süregeldi. Gümüşhane ilinin ekonomik yapısı, ekilir alanın sınırlı olmasına rağmen tarıma dayanmaktadır. Ayrıca hayvancılıkta oldukça yaygındır. 2019 yılı itibarıyla nüfusu 164.521 kişi olan ilin, yazın gurbetçiler ve büyük şehirlerde gelen insanlarla beraber nüfusu 200 bine kadar dayanmaktadır.

Gümüşhane ilinin turizm gelişimi, 90’lı yıllarda Zigana Kış Sporları ve Turizm Merkezi’nin hizmete açılmasına dayandığı söylenebilir. Yine 1990’ların ortasında turizme kazandırılan Karaca Mağarası, Gümüşhane ilinin turizmde görünür bir destinasyon olmasına oldukça katkı sağladı. 2000’li yıllardan sonra, başta Limni Gölü Tabiat Parkı, Tomara Şelalesi Tabiat Parkı ve daha birçok destinasyonun turizme kazandırılması ile Gümüşhane ili bölgede önemli bir çekim merkezi haline geldi. Trabzon bağlantılı yapımı devam eden ve kısa süre içerisinde hizmete açılacak olan Zigana Tüneli, karayolu ulaşımını çok daha erişilebilir kılacaktır. Böylece acentalar tarafından düzenlenen Doğu Karadeniz Bölgesi turlarına, Gümüşhane destinasyonunu da eklemeleri kaçınılmaz olacaktır. Gümüşhane ilinde havaalanı yoktur. Ulaşım karayolu ile sağlanmaktadır. Gümüşhane’ye en yakın havaalanı, 107 kilometre mesafede yer alan Trabzon Havalimanı’dır.

Gümüşhane ilinde 2019 yılında gerçekleşen turistik arz ve talep istatistiklerine göre destinasyona gelen yerli ve yabancı ziyaretçi sayısı 79.893, geceleme sayısı ise 129.701’dir. Yerli turistlerin ve gurbetçilerin çok daha fazla rağbet ettiği destinasyonda, dış pazarı daha çok Ortadoğulu (Katar, Suudi Arabistan, İran ve Irak vb.) turistler oluşturmaktadır. 2020 yılının Eylül ayı itibarıyla altı adet Turizm İşletme Belgeli ve 22 adet belediye belgeli konaklama işletmesi bulunmaktadır. Toplam 670 oda ve 1.398 yatak kapasitesine sahiptir. Gümüşhane ilinde toplam altı adet A grubu seyahat acentası faaliyet göstermektedir.

Alternatif Turizm açısından oldukça zengin bir potansiyele sahip olan Gümüşhane, son yıllarda yerli ve yabancı turistlerin Karaca Mağarası ve Limni Gölü Tabiat Parkı başta olmak üzere diğer destinasyonlara yönelik talepleri oldukça artış gösterdi. Gümüşhane ilinde öne çıkan doğal ve kültürel turizm çekicilikleri; Karaca Mağarası, Limni Gölü Tabiat Parkı, Zigana Kış Sporları ve Turizm Merkezi, Abdal Musa Dağı ve Artabel Tabiat Parkı, Örümcek Ormanları Tabiat Koruma Alanı, Tomara Şelalesi Tabiat Parkı, Süleymaniye Mahallesi (Eski Gümüşhane), Santa Harabeleri, Satala antik kenti ve başta Kadırga, Güvende, Taşköprü ve Kazıkbeli yaylalarıdır. Ekoturizm olanaklarıyla turistlerin ilgisini çeken destinasyon; kırsal turizm, yayla turizmi, kış turizmi, doğa turizmi, mağara turizmi gibi temel turizm yeteneklerine sahiptir. Bölgede yürütülen trekking, hiking, kamp ve kış sporları faaliyetlerine rağbet her geçen gün artmaktadır. Yayla turizmi kapsamında her sene düzenlenen ot göçü (yayla) şenlikleri ve festivaller bölgenin ulusal ve uluslararası düzeyde tanınmasına katkı sağlamaktadır.

Yararlanılan Kaynaklar

Çalık, İ., Kaya, F., Akdu, S., Aras, G., Köstepen, A., (2013). Gümüşhane ili Turizm Potansiyeli. İçinde; İ. Günaydın ve S. Bostan (Editör). Gümüşhane: Gümüşhane Üniversitesi Yayınları; Kaya, F. (2014). Destinasyon Markalaşması Sürecinde Doğu Karadeniz Bölgesi’nin Doğal ve Kültürel Kaynaklar Açısından Değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü; KTB Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü (2020). Turizm İstatistikleri. Çevrimiçi: https://yigm.ktb.gov.tr/TR-9851/turizm-istatistikleri.html, (Erişim tarihi: 20.09.2020); Özkan, H. ve Yurttaş, H. (2012). Tarih, Arkeoloji ve Sanat Tarihi Araştırmaları –II- Ortaçağ’dan Günümüze Gümüşhane. Gümüşhane Valiliği Yayınları, No: 14.