Çakırkaya Manastırı
Doğal ve Kültürel Miras Manastır
-
2019
Gümüşhane’nin Şiran ilçesi Çakırkaya Köyü sınırlarında bulunan, büyük bir kaya kütlesi içerisine oyularak inşa edilen bir yapıdır. Yapımıyla ilgili herhangi bir kayıt bulunmadığı için net tarihi bilinmemekle birlikte, tarz ve tür olarak incelendiğinde XII. ve XV. yüzyıllar arası inşa edildiği tahmin edilmektedir. Modern anlamda restorasyon geçirmeyen kilisenin 1848 yılında Piskopos Jeremias Georgiades tarafından manastır olarak yeniden inşa edildiği biliniyor. Yapı; kilise, şapel ve güneyinde bulunan hizmet odalarından oluşmaktadır. Bu odalar tamamıyla yıkılmıştır.
Kiliseye, kayaya oyulan basamaklarla çıkılmaktadır. Yapı içerisinde yine oyularak oluşturulan sekiz adet sütun bulunuyor ancak sütunların biri hariç diğerleri ayakta değildir. Bu sütunlar üzerine oluşturulan tavan, giriş kapısı üzerindeki bir bölümü çökse de yüzyıllardır ayakta kalabilmiştir. Üç nefli bazilika planında yapılan kilisenin doğu cephesinde apsis ve basamaklı bir synthronon yer almaktadır. Ufak niş dizileri geçmişte yapının ahşap malzemelerle de donatılı olduğunu göstermektedir. Aydınlatmayı sağlayan iki küçük pencere güney cephede bulunmaktadır. Etraflarında oyma süslemeler mevcuttur. Ayrıca tavanda kubbenin ortasına gömülü haç figürü dikkat çekmektedir. Kilisenin batı yakasında kot olarak üstte yer alan, dikdörtgen planlı ve üç nişli bir şapel bulunmaktadır. Bu bölümün girişi ayrıdır.
Çakırkaya Manastırı, Gümüşhane Merkez ilçeye 100 kilometre, Şiran ilçesine ise 12 kilometre mesafededir. Tomara Şelalesi’ne giden yol üzerinde bulunan bölgeye asfalt yolla ulaşım mümkündür. Ana yoldan yaklaşık 100 metre mesafede bulunan manastıra, genişçe bir toprak yoldan hafif tırmanılarak rahatlıkla ulaşılabilinmektedir. Manastırın içine inşa edildiği, bölgeye hâkim bir yükselti şeklindeki kayalıkta ayrıca tafoni şekilli doğal oluşumlar da bulunmaktadır. Yapı her ne kadar tahrip edilse de gerek bulunduğu konum, gerekse bölgede çok rastlanılmayan bir yöntemle inşa edilmesi nedeniyle ilgi çekicidir.
Referanslar
Boz, G. (2016). Gümüşhane Kültür Envanteri. Ankara: Gümüşhane Valiliği; http://kutuphane.gumushane.edu.tr/media/uploads/kutuphane/files/gumushane_ili_turizm_potans yeli.pdf, (Erişim tarihi: 31.07.2020).