Gölova İlçesi

YERLEŞİM MERKEZİ İlçe Yerleşimi

Sivas'a bağlı olan Gölova ilçesi, Doğu Karadeniz Bölgesi'nin iç kesimlerinde yer alıp, zengin doğal güzellikleri ve tarım alanlarıyla bilinen, tarihi dokusu ve kültürel zenginlikleriyle dikkat çeken bir ilçedir. Gölova, Sivas ilinin en doğusunda konumlanan ilçe batıda Akıncılar, kuzeyde Şebinkarahisar ve Çamoluk ilçeleri, doğuda ve güneyde Refahiye ilçesi ile sınırdır. Deniz seviyesinden 1342 metre yükseltide bulunan ilçenin yüzölçümü 333.2 kilometrekaredir.

Gölova, eski adıyla Ağvanis, önemli kara yolları üzerinde yer almasıyla tarihi bir yerleşim yeri olarak dikkat çeker. İlçeye, MÖ 2000'li yıllarda Hititler hâkimiyet kurmuş, sonrasında bu yerleşme Roma İmparatorluğu'na bağlanmıştır. Yöre, bir dönem Pontus-Rum Devleti'nin egemenliğinde kalmıştır. 1071 Malazgirt Savaşı’ndan sonra Anadolu’nun Türkleşmesiyle bu yerleşme Saltuklu ve Danişmentli beylikleri tarafından yönetilmiştir. 1300'lü yıllarda Mengücekoğulları ve Eretna Beylikleri'nin hüküm sürdüğü Gölova, 1459-1460 yıllarına kadar Moğolların istilasına uğramıştır. Bu dönemin ardından, 1473'te Fatih Sultan Mehmet'in Otlukbeli Savaşı ile Osmanlı İmparatorluğu'na katılan bölge, bu tarihten itibaren Osmanlı yönetimine girmiştir.

Gölova'nın 2024 yılı itibarıyla toplam nüfusu 3.215 olup, bu nüfusun 1.685'i erkek, 1.530'u ise kadındır. Nüfus dağılımı itibarıyla, erkeklerin oranı yüzde 52,41, kadınların oranı ise yüzde 47,59'dur.

Gölova'da hayvancılık ve tarım halkın ana geçim kaynaklarını oluşturur. İlçede yetiştirilen başlıca ürünler buğday, arpa, yulaf, nohut ve mercimektir. İlçenin Gökseki Köyü yakınlarında bulunan ormanlık alandan ürünler elde edilmektedir. İlçede önemli bir sanayi tesisi bulunmamaktadır. Gelir kaynaklarının sınırlı olması nedeniyle, birçok kişi büyük şehir merkezlerine göç etmektedir.

Gölova küçük bir ilçe olması ve yerleşim merkezlerinin uzağında bulunması sebebiyle turizm açısından gelişmiş bir ilçe değildir. Başlıca ziyaret yerleri Çoban Baba Türbesi ve Karayakup Türbesi’dir. İlçede bulunan Gölova Barajı çevresi mesire alanı olarak kullanılmaktadır.

Gölova’ya kara yolu ile ulaşım mümkündür ve ilçeye yılın her mevsiminde karayolu ile rahatlıkla ulaşılabilir. E-88 karayolu, ilçenin en önemli ulaşım yollarından biridir. Ayrıca, E-80 karayolu da bölgedeki diğer önemli güzergâhtır.  Gölova, Erzincan iline 72 km, Sivas il merkezine ise yaklaşık 200 kilometre uzaklıktadır.  Çatalçam beldesi, Gölova ilçesine 23 km mesafede olup, E-88 karayoluna 16 kilometre uzaklıkta asfalt bir yol ile bağlanmaktadır. Bölgede ulaşım, çoğunlukla karayolu ile sağlanmaktadır. Ancak bazı köy ve mahallelere ulaşım, halk tarafından açılan stabilize yollarla sağlanmaktadır.  İlçe merkezine ulaşım için minibüsler ve otobüsler kullanılmakta olup, haftanın belirli günlerinde seferler düzenlenmektedir.

Bölgenin kültürü, Sivas'ın diğer ilçelerinden farklı olup, güney Giresun kültürüyle benzerlik göstermektedir. Yaylacılık, özellikle Kızıldağ çevresinde yapılmakta olup, bu alanlar çam ormanlarıyla kaplıdır. Yöre, Horon kültürüne büyük bir bağlılık taşır. Yöresel kemençeciler, köyleri gezerek düğünlerde kemençe çalmaktadır. Ancak, günümüzde Karadeniz'in geneline yayıldığı gibi, bu kültür yok olma tehlikesiyle karşı karşıyadır ve horonlar giderek daha tekdüze bir hale gelmektedir. Yine de köylerde hâlâ kemençeciler bulunmaktadır ve düğünlerde ile köy şenliklerinde müzikleri çalınmaktadır. Yörede genellikle Dik Horon, Düz Horon, üç Ayak Horonu, Alaşağı ve Sıksara gibi çeşitli horon türleri oynanmaktadır. Bölgedeki baskın kültür, Karadeniz kültürüdür ve Karadeniz'in sahil ilçeleri, bu bölgeye "Ekinciler" olarak hitap etmektedir.

Evliya Çelebi, Seyahatnamesinde Gölova hakkında şu şekilde bahseder: "Ağvanis, 200-300 haneli bir kasaba olup, cami ve kilisesi birbirine karşıdır. Düz damlı evler, çarşı etrafında sıralanmış ve burada hem Rumlar hem de Müslümanlar huzur içinde yaşamaktadır. Kasaba, Şark’ta Karayakup Ağa’nın denetimi altındadır."

Gölova ilçesinde 2022 yılında yapılmış modern bir Gölova öğretmen evi bulunmaktadır. Ziyaretçilerin konaklama ihtiyacını karşılamaktadır. 

Referanslar

Özgülük Y., (2008). Gölova Masifi Doğu Kesiminin Petrojenezi. (Yüksek lisans tezi. ). İstanbul: İstanbul üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

http://www.golova.gov.tr/, (Erişim tarihi: 26.03.2025).

Konuyla ilgili diğer maddeler için bkz.: